گرفتگی بینی در بارداری

گرفتگی بینی در بارداری چیست؟

گرفتگی بینی در بارداری که به آن “رینیت بارداری” نیز گفته می شود، نوعی انسداد یا گرفتگی بینی است که در دوران بارداری اتفاق می افتد، بدون اینکه ناشی از سرماخوردگی، حساسیت فصلی یا عفونت سینوسی باشد. در این وضعیت، ممکن است حس کنید که بینی تان مداوم گرفته یا کیپ شده و به درستی نمی توانید نفس بکشید. این مشکل اغلب با آبریزش بینی، عطسه، تورم بافت های بینی و حتی کاهش حس بویایی همراه می شود.

برخی مادران باردار احساس می کنند که همیشه انگار در حال سرما خوردن هستند؛ در حالی که هیچ علتی مثل ویروس یا حساسیت وجود ندارد. گرفتگی بینی در بارداری معمولا در سه ماهه سوم بروز پیدا می کند و می تواند تا دو هفته پس از زایمان ادامه داشته باشد.

آیا گرفتگی بینی در بارداری طبیعی است؟

بله، گرفتگی بینی در بارداری یک عارضه شایع اما کمتر شناخته شده است. بسیاری از زنان باردار از ویار، سوزش سر دل و تهوع صبحگاهی شکایت می کنند، اما کمتر کسی درباره گرفتگی بینی در این دوران صحبت می کند. این حالت معمولا طبیعی است و جای نگرانی ندارد، مگر اینکه با علائم دیگر مانند تب، گلودرد یا عفونت همراه باشد.

خبر خوب این است که در اغلب موارد، این مشکل پس از زایمان و معمولا ظرف چند روز تا دو هفته به طور کامل برطرف می شود.

گرفتگی بینی در بارداری چه علائمی دارد؟

مهم ترین علامت رینیت بارداری، همان گرفتگی و انسداد بینی است. با این حال، ممکن است برخی از علائم زیر نیز در این دوران ظاهر شود:

• آبریزش بینی بی دلیل
• تورم و التهاب در بافت داخلی بینی
• عطسه های پیاپی
• احساس ترشحات پشت حلق (اصطلاحا “درینج پشت بینی”)
• کاهش یا از دست دادن حس بویایی
• سختی در خواب شبانه (زیرا گرفتگی بینی در بارداری معمولا شب ها شدیدتر می شود)

دلیل گرفتگی بینی در بارداری چیست؟

مثل بسیاری از تغییرات فیزیکی و ناراحتی هایی که در دوران بارداری رخ می دهد، هورمون ها نقش اصلی را ایفا می کنند. بدن زنان باردار در این دوران مقدار زیادی از هورمون هایی مثل استروژن ترشح می کند. در داخل بینی گیرنده هایی وجود دارند که به این هورمون ها واکنش نشان می دهند.

به گفته متخصصان، افزایش سطح استروژن ممکن است باعث گشاد شدن رگ های خونی در بینی شود که این گشاد شدن باعث تورم بافت ها و تولید بیشتر مخاط می شود. در نتیجه، بینی کیپ می شود و تنفس از راه بینی دشوار خواهد شد

گرفتگی بینی در بارداری چگونه درمان می شود؟

گرفتگی بینی در بارداری یا رینیت بارداری ممکن است تا هفته ها یا حتی تا زمان زایمان ادامه پیدا کند. اگرچه این وضعیت معمولا بدون خطر است، اما می تواند باعث اختلال در خواب، تنفس و کیفیت زندگی روزمره شود. خوشبختانه راهکارهایی برای تسکین آن وجود دارد که هم بی خطر در دوران بارداری هستند و هم در بسیاری از موارد مؤثر واقع می شوند.

در ادامه با روش های درمان گرفتگی بینی در بارداری آشنا شوید:

1. استفاده از اسپری های بینی

• اسپری سالین (آب نمک): یک روش ساده و بی خطر برای مرطوب نگه داشتن مخاط بینی و کاهش تورم است. می توانید از اسپری یا شوینده های بینی به همراه نتی پات یا بطری شست وشو استفاده کنید.
• اسپری کورتیکواستروئید (مثل Flonase یا Nasacort): این داروها تورم داخل بینی را کاهش می دهند و اغلب در بارداری بی خطر هستند، ولی حتما باید زیر نظر پزشک مصرف شوند.
• اسپری ضداحتقان حاوی اکسی متازولین (مثل Afrin): مصرف کوتاه مدت (حداکثر 3 روز) ممکن است مجاز باشد، اما استفاده طولانی مدت می تواند باعث احتقان برگشتی شود. بدون مشورت با پزشک از آن ها استفاده نکنید.

2. افزایش رطوبت هوا

استفاده از دستگاه بخور سرد در اتاق خواب می تواند کمک کند تا مخاط بینی نرم شود و تنفس راحت تر صورت گیرد. به ویژه در فصل های سرد یا هوای خشک، این روش بسیار مؤثر است.

3. نوشیدن مایعات فراوان

کم آبی بدن باعث غلیظ تر شدن ترشحات مخاطی و تشدید گرفتگی بینی در بارداری می شود. نوشیدن آب، آب میوه طبیعی یا دمنوش های ایمن در بارداری به رقیق شدن ترشحات بینی کمک می کند. بنابراین بهتر است روزانه 8 تا 10 لیوان آب بنوشید، مگر اینکه پزشک محدودیت خاصی برای شما تعیین کرده باشد.

4. بالا بردن سر هنگام خواب

برای کاهش احتقان شبانه، هنگام خوابیدن، از دو بالش استفاده کنید تا سر و شانه ها کمی بالاتر قرار بگیرند. این کار از جمع شدن مخاط در بینی جلوگیری کرده و باعث بهبود تنفس می شود.

5. تغذیه سالم و سبک زندگی فعال داشته باشید

• ورزش های سبک بارداری مثل پیاده روی، گردش خون را بهبود می بخشند و می توانند تورم مخاط بینی را کاهش دهند.
• دریافت ویتامین ها و مواد مغذی از طریق تغذیه سالم، به تقویت سیستم ایمنی بدن و مقابله با التهاب کمک می کند.

6. پرهیز از عوامل تحریک کننده

بوهای قوی، گرد و غبار، دود سیگار و حتی تغییرات دمایی می توانند علائم گرفتگی را تشدید کنند. در حد امکان از این محرک ها دوری کنید.

نکته مهم:

از مصرف خودسرانه داروهای ضداحتقان خوراکی مثل سودوافدرین خودداری کنید. برخی از این داروها در سه ماهه اول بارداری ممکن است برای جنین مضر باشند، به ویژه اگر دچار فشار خون بالا هستید.

آیا گرفتگی بینی در بارداری شبیه به آلرژی یا سرماخوردگی است؟

این سؤال بسیاری از مادران باردار است: آیا علائمی که تجربه می کنم مربوط به بارداری است، یا دچار آلرژی یا سرماخوردگی شده ام؟

در ادامه، تفاوت های مهم بین گرفتگی بینی در بارداری، آلرژی و سرماخوردگی را بررسی می کنیم:

تفاوت بین گرفتگی بینی بارداری، آلرژی و سرماخوردگی

چگونه دلیل گرفتگی بینی خود را تشخیص دهم؟

برای تشخیص بهتر علت گرفتگی بینی خود:

• به علائم همراه دقت کنید: اگر همراه با گرفتگی بینی تب، بدن درد یا گلودرد دارید، احتمال سرماخوردگی بیشتر است.
• تداوم علائم را بررسی کنید: اگر علائم بیش از دو هفته بدون تغییر ادامه دارند، به خصوص بدون تب یا سایر علائم عفونتی، احتمالا به بارداری مربوط است.
• وجود خارش چشم یا بینی می تواند نشانه ای از آلرژی باشد.
• اگر نسبت به فصل خاص، حیوانات یا گرد و غبار حساسیت دارید و با علائم مشابه مواجه شده اید، ممکن است با آلرژی روبه رو باشید.

در نهایت، اگر شک دارید، بهتر است با پزشک مشورت کنید تا علت دقیق را مشخص کرده و راهکار مناسبی پیشنهاد دهد.

چه زمانی برای گرفتگی بینی در بارداری به پزشک مراجعه کنیم؟

در بیشتر موارد، گرفتگی بینی در بارداری یک مشکل بی خطر و موقتی است که پس از زایمان به خودی خود از بین می رود. اما گاهی علائم می توانند آن قدر شدید یا طولانی شوند که بر کیفیت زندگی، خواب یا حتی تغذیه مادر باردار تأثیر بگذارند. در این شرایط مشاوره با پزشک یا ماما ضروری است.

در ادامه ببینید چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنید:

1. اگر گرفتگی بینی بیش از حد آزاردهنده شد

• تنفس سخت شبانه
• خر و پف شدید
• بی خوابی مداوم
  این علائم می توانند باعث خستگی مزمن در دوران بارداری شوند و نیاز به بررسی تخصصی دارند.

2. اگر علائم همراه با تب یا ترشحات غیرعادی بودند

اگر به جز گرفتگی بینی، دچار تب، درد سینوس، ترشحات زرد یا سبز، سردرد یا درد صورت شدید، ممکن است نشانه ای از عفونت سینوسی یا سرماخوردگی باشد، نه صرفا رینیت بارداری.

3. اگر داروها و روش های خانگی مؤثر نبودند

گاهی روش هایی مثل بخور، آب نمک یا اسپری های بینی کمک زیادی نمی کنند. در این شرایط پزشک می تواند با توجه به شرایط بارداری، درمان دارویی بی خطر و مؤثرتری را پیشنهاد کند.

4. اگر دچار فشار خون بالا یا عوارض بارداری هستید

برخی داروهای ضداحتقان (چه اسپری، چه خوراکی) می توانند بر فشار خون یا عروق خونی جفت تأثیر بگذارند. بنابراین اگر فشار خون بالایی دارید یا پزشک تان نسبت به عوارضی مثل پره اکلامپسی حساس است، حتما قبل از مصرف هر دارویی با او مشورت کنید.

5. اگر علائم شما بعد از زایمان باقی ماندند

رینیت بارداری معمولا تا دو هفته بعد از زایمان برطرف می شود. اگر علائم شما ادامه دار بود یا حتی بدتر شد، باید به بررسی دقیق تر از نظر آلرژی، پولیپ بینی یا اختلالات سینوسی فکر کرد.

سؤالاتی که می توانید از پزشک خود بپرسید:

• آیا گرفتگی بینی من به دلیل بارداری است یا مشکل دیگری دارم؟
• چه داروها یا درمان هایی در بارداری برای من بی خطر هستند؟
• آیا مصرف اسپری بینی یا داروهای خوراکی برای من مناسب است؟
• چه زمانی باید مجددا برای بررسی مراجعه کنم؟

سخنی از نی نی تینی

اگرچه گرفتگی بینی در بارداری ممکن است شما را خسته و کلافه کند، اما اغلب موقتی و بدون خطر است. با استفاده از روش های بی خطر و راهنمایی پزشک، می توانید تا حد زیادی این وضعیت را مدیریت کنید. هیچ گاه در مصرف داروهای بینی یا خوراکی خودسرانه عمل نکنید، حتی اگر دارویی پیش تر برای شما مفید بوده باشد.

سوالات متداول