پارگی رحم در بارداری

پارگی رحم چیست؟

پارگی رحم یک مشکل جدی است که در آن رحم پاره یا شکسته می شود. و زمانی رخ می دهد که دیواره رحم پاره شود. این مشکل بیشتر در زنانی مشاهده می شود که بعد از یک زایمان سزارین، تلاش می کنند که زایمان طبیعی داشته باشند. اگرچه پارگی رحم نادر است، اما می تواند به یک مشکل تهدید کننده زندگی تبدیل شود که نیاز به درمان فوری دارد.

رحم شما یک ارگان عضلانی است که می تواند برای پشتیبانی از رشد جنین گسترش یابد. این عضو از چندین لایه بافت تشکیل شده است. در صورتی که پارگی رحم رخ دهد، این لایه ها پاره می شوند. در اغلب موارد، پارگی رحم در محل خط بخیه ای که بعد از سزارین باقی می ماند، اتفاق می افتد. در زایمان سزارین، پزشک جراح رحم شما را برش می دهد تا نوزاد را به دنیا بیاورد و بخیه ای بر جای می گذارد. معمولا این بخیه باید سالم و قوی بماند تا بتواند فشار بارداری ها و زایمان های بعدی را تحمل کند. اما در صورت پارگی رحم، این بخیه می تواند پاره شود.

پارگی رحم می تواند کامل یا ناقص باشد:

• پارگی کامل رحم: در این نوع پارگی، دیواره رحم به طور کامل پاره می شود. این وضعیت بسیار جدی است و نیاز به درمان فوری دارد.
• پارگی ناقص رحم: در این حالت، دیواره رحم به طور کامل پاره نمی شود و فقط بخشی از آن آسیب می بیند.

بیشتر پارگی های رحم در حین زایمان رخ می دهند، اما ممکن است در دوران بارداری هم اتفاق بیفتند. این پارگی در موارد نادر ممکن است حتی خارج از دوران بارداری هم رخ دهد.

وقتی رحم پاره می شود چه اتفاقی می افتد؟

پارگی رحم یک موقعیت اورزانسی است و می تواند عواقب تهدید کننده ای برای مادر و جنین به همراه داشته باشد. این مشکل به نوعی باعث ایجاد یک سوراخ در رحم و شکم می شود. این وضعیت می تواند بسیار خطرناک باشد و منجر به از دست دادن شدید خون شود. وقتی رحم پاره می شود، جنین دیگر از حمایت رحم بهره مند نیست و ممکن است ضربان قلب جنین کاهش یابد و او دچار کمبود اکسیژن شود. این کمبود اکسیژن می تواند خطر آسیب مغزی یا خفگی را برای جنین ایجاد کند. بنابراین، باید تیم پزشکی به سرعت اقدام کرده و نوزاد را خارج کنند و رحم مادر را ترمیم کنند.

پارگی رحم چقدر شایع است؟

این عارضه بسیار نادر است. در زنانی که فقط یک سزارین داشته اند، از هر 300 زایمان برای 1 نفر اتفاق می افتد. اما در زنانی که بیش از یک سزارین داشته اند، احتمال پارگی رحم بیشتر می شود و ممکن است در هر 300 زایمان برای 9 نفر رخ بدهد.

چه کسانی بیشتر در معرض خطر پارگی رحم هستند؟

این عارضه بیشتر در زنانی که پس از یک سزارین به دنبال زایمان طبیعی هستند، رخ می دهد. به طور کلی، هرچه تعداد سزارین هایی که فرد انجام داده بیشتر باشد، خطر پارگی رحم هم افزایش می یابد.

عوامل خطرناک دیگر عبارتند از:

• سابقه جراحی رحم
• پارگی رحم در بارداری های قبلی
• ضربه به رحم
• ناهنجاری های مادرزادی رحم مانند رحم سپتات یا رحم دوشاخه
• کشیدگی رحم، مانند زمانی که بارداری با دوقلوها یا میزان بالای مایع آمنیوتیک دارید
• نوزاد بریچ (عرضی) که نیاز به چرخاندن دستی پیش از زایمان دارد (ورژن خارجی سر)
• زایمان طولانی و دشوار

علائم و نشانه های پارگی رحم چیست؟

در برخی از موارد، ممکن است علائم پارگی در رحم کاملا درست نباشد. بنابراین، مراقبین بارداری به دقت علائم احتمالی مشکلات در حین زایمان را بررسی کرده و در صورت مشکوک شدن، اقدامات لازم را انجام می دهند.

علائم پارگی رحم می تواند شامل موارد زیر باشد:

• ضربان قلب غیرمطمئن جنین (اختلال در وضعیت جنین)
• ضربان قلب سریع یا فشار خون پایین در مادر
• درد شدید و ناگهانی در شکم
• خونریزی واژنی
• انقباضات مداوم که متوقف نمی شوند
• توقف یا کند شدن روند زایمان

اگر پزشک شما بداند که شما در معرض خطر پارگی در رحم هستید، می تواند قبل از زایمان احتیاطات لازم را انجام دهد. به همین دلیل، بسیار مهم است که تاریخچه پزشکی خود را به طور کامل با پزشک در میان بگذارید.

چه عواملی باعث پارگی رحم می شوند؟

اکثر پارگی های رحم در محل بخیه سزارین قبلی و در حین زایمان طبیعی بعدی اتفاق می افتند. این به دلیل فشار و استرس ناشی از انقباضات است که می تواند بافت بخیه را ضعیف کرده و باعث پاره شدن آن شود. به محض اینکه رحم پاره شود، جنین هیچ جایی جز داخل شکم ندارد.

اگر شما قبلا سزارین انجام داده اید، این موضوع شما را در معرض خطر بیشتری برای این اتفاق قرار می دهد. اگر جراح شما برش افقی پایینی در رحم ایجاد کرده باشد، خطر کمی پایین تر است، اما اگر برش عمودی بوده باشد، خطر بیشتری دارد. همچنین، جراحی های دیگر مانند جراحی برای اصلاح ناهنجاری رحم نیز می تواند شما را در معرض خطر قرار دهد. پزشک شما ممکن است در صورتی که احساس کند شما در معرض خطر بالای پارگی رحم هستید، زایمان سزارین را برای شما توصیه کند تا از مشکلات احتمالی جلوگیری شود.

هرچند که شما ممکن است قبلا سزارین کرده باشید، اما این به معنی عدم امکان زایمان طبیعی نیست. حتما با پزشک خود در مورد زایمان های قبلی صحبت کنید تا آن ها بتوانند ارزیابی کنند که آیا شما برای زایمان طبیعی بعد از سزارین مناسب هستید یا خیر. در برخی موارد، (زایمان طبیعی بعد از سزارین) VBAC ممکن است بسیار خطرناک باشد و پزشک شما توصیه به انجام سزارین خواهد کرد تا از این اتفاق جلوگیری شود.

احساس پارگی رحم چگونه است؟

اگر این اتفاق بیفتد، ممکن است حس کنید که شکم شما در حال پاره شدن است یا فشار ناگهانی را تجربه کنید. علاوه بر این، ممکن است علائم فشار خون پایین یا ضربان قلب سریع را مانند سرگیجه و تنگی نفس احساس کنید. اما نکته قابل توجه این است که همه افراد هنگام پارگی در رحم این احساس را ندارند.

آیا پارگی رحم می تواند منجر به مرگ شود؟

بله، پارگی در رحم می تواند منجر به مرگ شود. با این حال، نرخ مرگ و میر برای مادر کمتر از 1% است.

آیا جنین در اثر پارگی رحم می تواند زنده بماند؟

بله، جنین ممکن است زنده بماند. نرخ مرگ و میر برای جنین کمی بیشتر از مادر و حدود 6% است. تیم پزشکی باید سریعا اقدام کنند تا نوزاد را خارج کرده و درمان های نجات بخش زندگی را فراهم کنند.

تشخیص پارگی رحم چگونه انجام می شود؟

زمانی که مراقب بارداری شما متوجه موارد زیر شود:

• سر نوزاد که قبلا در لگن پایین بود، حالا در معاینه واژنی قابل لمس نیست.
• ضربان قلب جنین کاهش یافته و شما انقباضات زیادی در رحم دارید.

پارگی در رحم را در هنگام زایمان و پس از آن تشخیص می دهد.

همچنین پزشکان با ایجاد یک برش در شکم، می توانند بررسی کنند که آیا رحم پاره شده است یا خیر. اگر این اتفاق تأیید شود، پزشکان به سرعت و به طور ایمن نوزاد را خارج کرده و رحم را ترمیم خواهند کرد.

پارگی رحم چگونه درمان می شود؟

اگر رحم شما پاره شود، پزشک شما فورا نوزاد شما را به دنیا خواهد آورد. سپس، برای ترمیم رحم جراحی انجام خواهد داد. در برخی موارد، اگر شما دچار از دست دادن شدید خون باشید، ممکن است نیاز به هیسترکتومی (برداشتن رحم) باشد. تیم پزشکی باید نوزاد را از شکم شما سریعا خارج کرده و آماده باشند تا به شما و نوزاد کمک های اورژانسی ارائه دهند.

مدت زمان بهبودی از پارگی رحم چقدر است؟

بهبودی کامل پارگی در رحم معمولا حداقل چهار تا شش هفته طول می کشد. در این مدت، استراحت کافی و پیروی از دستورات پزشک در مورد کارهایی که باید از آن ها خودداری کنید، ضروری است. برخی از مواردی که ممکن است پزشک از شما بخواهد در دوره بهبودی از آن ها اجتناب کنید عبارتند از:

• بلند کردن اشیای سنگین تر از چند کیلوگرم
• قرار دادن هر چیزی در داخل واژن (مانند تامپون یا مقاربت جنسی)
• ورزش کردن، بالا و پایین رفتن از پله ها یا حرکات شدید
• گرفتن حمام یا نشستن در آب

عوارض پارگی رحم چیست؟

پارگی در رحم می تواند باعث مشکلات تهدید کننده زندگی شود. با درمان سریع، خطر عوارض جدی کاهش می یابد.

عوارض پارگی رحم برای جنین

• خفگی
• آسیب مغزی به دلیل کمبود اکسیژن

عوارض پارگی در رحم برای مادر

• از دست دادن زیاد خون (هموراژی)
• از دست دادن توانایی بارداری در صورت انجام هیسترکتومی
• مرده زایی

چگونه می توان خطر پارگی رحم را کاهش داد؟

شما می توانید با به اشتراک گذاشتن تاریخچه پزشکی کامل خود با پزشک و بحث درباره عوامل خطر پارگی رحم، خطر آن را کاهش دهید. آگاهی از اینکه شما در معرض خطر پارگی در رحم هستید، به پزشک کمک می کند تا تدابیر پیشگیرانه را قبل از زایمان انجام دهد.

چون خطر پارگی در زنانی که سزارین انجام داده اند بیشتر است، پزشک ممکن است تصمیم بگیرد که برای شما سزارین را برنامه ریزی کند تا از شروع زایمان و وارد شدن فشار اضافی به رحم جلوگیری کند.

آیا می توانم بعد از پارگی رحم دوباره باردار شوم؟

بله، بسیاری از زنان بعد از این اتفاق باردار می شوند و زایمان های بعدی دارند. معمولا پس از پارگی در رحم، برای بارداری های آینده نیاز به زایمان سزارین خواهید داشت.

تفاوت پارگی رحم و جدا شدن جفت چیست؟

جدا شدن جفت (آبرپسیون جفت) زمانی رخ می دهد که جفت قبل از زایمان از رحم جدا شود. در این حالت، دیواره رحم پاره نمی شود. جدا شدن جفت نیز مشابه پارگی رحم است چون می تواند عوارض شدید برای مادر و جنین به همراه داشته باشد. عواملی مانند ضربه به رحم و بارداری های چند قلویی در هر دو وضعیت مشترک است. این دو حالت همچنین ممکن است علائم مشابهی مانند درد شکم و خونریزی واژنی داشته باشند.

سخنی از نی نی تینی

پارگی رحم یک عارضه نادر اما جدی است که بیشتر در زنانی رخ می دهد که پس از سزارین، تلاش می کنند زایمان طبیعی داشته باشند. بسیار مهم است که تاریخچه پزشکی خود را با مراقب بارداری خود در میان بگذارید تا بهترین تصمیم برای روند زایمان شما گرفته شود. در صورتی که شرایط خاصی رعایت شود، امکان زایمان طبیعی بعد از سزارین (VBAC) وجود دارد. با پزشک خود در مورد گزینه های زایمان و خطرات پارگی در رحم صحبت کنید.