مشکلات پوستی در بارداری؛ چرا ممکن است دچار جوش یا خارش شوید؟
در دوران بارداری، بسیاری از خانم ها متوجه تغییراتی در پوست خود می شوند. این تغییرات می تواند از یک گرمازدگی ساده یا اگزما گرفته تا مشکلات خاص تری مانند راش خارش دار بارداری (PUPPP) باشد. آشنایی با علت بروز این مشکلات پوستی در بارداری به شما کمک می کند تا با آرامش بیشتری با آن ها برخورد کنید و در صورت نیاز درمان مناسب را بیابید.
علت بروز مشکلات پوستی در بارداری چیست؟
بیشتر راش ها یا مشکلات پوستی در بارداری که ظاهر می شوند، به خود بارداری ارتباطی ندارند. در واقع، این مشکلات ممکن است ناشی از شرایطی مانند آلرژی های پوستی، درماتیت تماسی (واکنش پوست به مواد محرک یا شوینده ها) یا عفونت های پوستی خفیف باشند. این نوع مشکلات پوستی معمولا آزاردهنده ولی بی خطرند و برای مادر یا جنین خطر خاصی ندارند.
اما در کنار این موارد، برخی مشکلات پوستی خاص دوران بارداری نیز وجود دارند که مستقیما به تغییرات هورمونی و سیستم ایمنی بدن در این دوران مرتبط هستند. در موارد بسیار نادر، عارضه ای به نام پمفیگوئید بارداری (Pemphigoid Gestationis) ممکن است ظاهر شود که در صورت عدم درمان می تواند بر سلامت جنین نیز تأثیر بگذارد.
از آنجا که بسیاری از این مشکلات پوستی در بارداری علائم مشابهی دارند (مثل خارش، قرمزی یا تاول)، تشخیص دقیق فقط باید توسط پزشک متخصص پوست یا زنان انجام شود. بنابراین اگر متوجه ضایعات پوستی جدید یا خارش غیرعادی شدید، بهتر است از خوددرمانی پرهیز کرده و حتما با پزشک مشورت کنید.
انواع مشکلات پوستی در بارداری که شایع هستند
در ادامه به چند مورد از رایج ترین مشکلات پوستی در بارداری اشاره می کنیم که ممکن است باعث خارش، قرمزی یا التهاب پوست شوند:
فوران آتوپیک بارداری (Atopic Eruption of Pregnancy – AEP)
فوران آتوپیک بارداری (AEP) یک اصطلاح کلی است که به گروهی از بیماری های پوستی گفته می شود که در دوران بارداری بروز می کنند و معمولا شامل سه نوع هستند:
- درماتیت آتوپیک (اگزما): باعث خشکی، خارش و التهاب پوست می شود.
- فولیکولیت خارش دار بارداری: جوش های ریز قرمزی که معمولا روی بازوها، قفسه سینه یا شکم ظاهر می شوند.
- پرووریگو بارداری: خارش شدید همراه با برجستگی های کوچک روی پوست که معمولا روی بازوها یا پاها ایجاد می شود.
بر اساس آمارهای پزشکی، حدود نیمی از تمام مشکلات پوستی در دوران بارداری مربوط به این نوع فوران های آتوپیک است. این وضعیت معمولا در سه ماهه دوم یا سوم بارداری شروع می شود، زمانی که تغییرات هورمونی به اوج خود می رسند.
نکته کاربردی
اگر پوستتان در دوران بارداری دچار خشکی یا خارش شده، بهتر است از مرطوب کننده های بدون عطر و ضد حساسیت استفاده کنید. همچنین حمام با آب ولرم و لباس های نخی و گشاد می تواند در کاهش خارش مؤثر باشد. در صورت تداوم یا تشدید علائم، مشاوره با متخصص پوست ضروری است تا از سلامت خود و جنین اطمینان حاصل کنید.
ظاهر و احساس مشکلات پوستی در بارداری؛ آشنایی با AEP و سایر عارضه ها
در ادامه به بررسی سه نوع از مشکلات پوستی در بارداری می پردازیم که با خارش، التهاب و تغییر رنگ پوست همراه هستند. آشنایی با علائم، روش درمان و تأثیر آن ها بر بارداری به شما کمک می کند با آرامش و آگاهی بیشتری دوران بارداری را سپری کنید.
فوران آتوپیک بارداری (Atopic Eruption of Pregnancy – AEP)
AEP چه ظاهری دارد و چه حسی ایجاد می کند؟
راش ناشی از AEP معمولا با خارش شدید همراه است و بیشتر در نواحی بازوها، پاها یا نیم تنه بدن ظاهر می شود.
- اگزما ممکن است به صورت لکه های قرمز یا بنفش، همراه با پوسته ریزی و گاهی برجستگی های کوچک دیده شود.
- در برخی افراد پوست در نواحی مبتلا ضخیم تر و تیره تر می شود که به آن «هایپرپیگمانتاسیون» گفته می شود.
- در نوع دیگر، یعنی فولیکولیت خارش دار بارداری، پوست شبیه جوش های ریز و قرمز به نظر می رسد.
- پرووریگو بارداری نیز در ابتدا شبیه نیش حشرات کوچک است، اما به مرور زمان گسترده تر می شود.
به طور کلی، ظاهر این مشکل ممکن است نگران کننده باشد، اما جای نگرانی برای سلامت مادر یا جنین وجود ندارد.
درمان فوران آتوپیک بارداری
برای کنترل خارش و التهاب، پزشک معمولا از ترکیب داروهای زیر استفاده می کند:
- پمادها یا کرم های موضعی ضد التهاب
- آنتی هیستامین های خوراکی برای کاهش خارش
- در موارد شدید، کورتون خوراکی (استروئید) نیز ممکن است تجویز شود.
در کنار درمان دارویی، مراقبت از پوست با مرطوب کننده های ملایم و بدون عطر، پرهیز از آب داغ و پوشیدن لباس های نخی توصیه می شود.
تأثیر AEP بر بارداری
خبر خوب این است که AEP هیچ خطری برای مادر یا جنین ندارد. معمولا این عارضه پس از زایمان از بین می رود، هرچند ممکن است تا سه ماه پس از تولد نوزاد ادامه پیدا کند.
خانم هایی که یک بار به این مشکل دچار شده اند، در بارداری های بعدی احتمال بازگشت AEP را خواهند داشت.
راش PUPPP در بارداری
یکی دیگر از مشکلات پوستی در بارداری، راش خارش دار و برجسته موسوم به PUPPP است که کمتر از 1٪ از زنان باردار را درگیر می کند. این عارضه که به آن ارپشن چندشکلی بارداری (Polymorphic Eruption of Pregnancy) هم گفته می شود، با برجستگی های قرمز و خارش دار روی شکم و گاهی دیگر نقاط بدن همراه است.
PUPPP چه ظاهری دارد و چه حسی ایجاد می کند؟
راش PUPPP در بارداری معمولا در سه ماهه سوم ظاهر می شود، هرچند ممکن است زودتر یا حتی تا چند هفته پس از زایمان هم بروز کند. این بثورات معمولا از اطراف ترک های پوستی شکم شروع شده و ممکن است به ران ها، باسن، پشت بدن و به ندرت به بازوها و پاها گسترش یابد.
نکته مثبت اینکه این راش ها معمولا صورت، گردن، دست ها و پاها را درگیر نمی کنند.
درمان PUPPP
پزشک یا مامای شما ممکن است برای کاهش خارش:
- پمادهای موضعی حاوی کورتون تجویز کند،
- یا در صورت نیاز آنتی هیستامین خوراکی پیشنهاد دهد.
در موارد شدید، استروئید خوراکی کوتاه مدت برای کنترل التهاب استفاده می شود.
علاوه بر دارو، روش هایی مانند حمام جو دو سر، استفاده از کمپرس سرد و پوشیدن لباس های خنک و نخی نیز می تواند علائم را کاهش دهد.
تأثیر PUPPP بر بارداری
خبر خوب دیگر اینکه PUPPP برای مادر و جنین بی خطر است. این عارضه معمولا چند روز پس از زایمان از بین می رود، اگرچه در برخی موارد ممکن است چند هفته طول بکشد. خوشبختانه احتمال بازگشت آن در بارداری های بعدی بسیار پایین است.
پمفیگوئید بارداری (Pemphigoid Gestationis)
یکی از نادرترین مشکلات پوستی در بارداری، پمفیگوئید بارداری است که کمتر از یک مورد در هر 20 هزار بارداری مشاهده می شود. این بیماری نوعی اختلال خودایمنی است که معمولا در سه ماهه دوم یا سوم بارداری آغاز می شود، اما ممکن است حتی در هفته های اول پس از زایمان هم بروز کند.
نام قدیمی آن هرپس بارداری (Herpes Gestationis) است، اما باید توجه داشت که هیچ ارتباطی با ویروس هرپس ندارد و صرفا به دلیل ظاهر تاولی آن چنین نام گذاری شده است.
پمفیگوئید بارداری چه ظاهری دارد و چه حسی ایجاد می کند؟
این بیماری ابتدا به شکل راش های خارش دار و شبیه کهیر شروع می شود و به تدریج به تاول های بزرگ و دردناک تبدیل می گردد.
معمولا اولین محل درگیری، اطراف ناف است و سپس ممکن است به سایر بخش های تنه، بازوها، پاها و حتی کف دست و پا گسترش یابد.
درمان پمفیگوئید بارداری
درمان اصلی این بیماری استفاده از کورتون های خوراکی (استروئید) است که توسط پزشک تجویز می شود. در موارد شدید ممکن است نیاز به دوز بالاتر یا درمان بیمارستانی باشد تا التهاب و خارش کنترل شود.
تأثیر پمفیگوئید بارداری بر بارداری
اکثر خانم های مبتلا، نوزادان سالمی به دنیا می آورند، اما در برخی موارد خطر زایمان زودرس یا وزن کم نوزاد هنگام تولد وجود دارد.
این بیماری ممکن است در طول بارداری دوره های عود و فروکش داشته باشد و حتی پس از زایمان برای چند هفته تا چند ماه ادامه پیدا کند.
در موارد نادر، ممکن است نوزاد تازه متولدشده نیز دچار راش خفیف شود که معمولا بدون نیاز به درمان خاصی ظرف چند هفته برطرف می شود.
نکته مهم دیگر این است که پمفیگوئید بارداری معمولا در بارداری های بعدی مجددا بروز می کند و ممکن است شدیدتر از قبل باشد. در برخی گزارش ها، حتی مصرف قرص های ضدبارداری حاوی استروژن نیز می تواند باعث بازگشت علائم شود.
سخنی از نی نی تینی
اگر در دوران بارداری متوجه هرگونه تاول، خارش یا تغییر رنگ غیرعادی پوست شدید، حتما به پزشک مراجعه کنید. تشخیص زودهنگام مشکلات پوستی در بارداری به پیشگیری از ناراحتی و اطمینان از سلامت شما و جنین کمک می کند.
آیا شما هم در دوران بارداری با خارش، جوش یا لکه های پوستی روبه رو شده اید؟
تجربه خود را در بخش دیدگاه ها با دیگر مادران به اشتراک بگذارید تا همه بتوانیم با کمک هم دوران بارداری سالم تر و آرام تری داشته باشیم.
اگر این مطلب برایتان مفید بود، آن را برای دوستان باردارتان ارسال کنید تا آن ها هم با مراقبت های پوستی دوران بارداری آشنا شوند.
