دندان خرگوشی در کودکان یکی از شایع ترین ناهنجاری های دندانی است که باعث جلو بودن دندان های جلوی بالا نسبت به پایین می شود. این مشکل نه تنها روی ظاهر لبخند تأثیر می گذارد، بلکه می تواند جویدن، صحبت کردن و سلامت دهان را نیز تحت تأثیر قرار دهد. در این مقاله با علائم، دلایل، روش های درمان و نکات پیشگیری اورجت آشنا خواهید شد.
اورجت چیست؟
اورجت، که به آن گاهی دندان خرگوشی هم گفته می شود، نوعی ناهنجاری در جویدن است که وقتی رخ می دهد که دندان های جلوی بالایی کودک شما جلوتر از حالت طبیعی شان قرار بگیرند. به عبارت دیگر، این دندان ها به جای اینکه درست روی دندان های پایین قرار بگیرند، کمی جلوتر بیرون می زنند.
در حالت طبیعی، دندان های جلوی بالا حدود 2 میلی متر جلوتر از دندان های پایین هستند. اگر این فاصله بیشتر از 2 میلی متر شود، ما با اورجت روبه رو هستیم. اورجت تنها یک مسئله ظاهری نیست؛ ممکن است روی جویدن، صحبت کردن و حتی سلامت دهان و فک کودک تأثیر بگذارد. کودکان با اورجت ممکن است هنگام جویدن غذا مشکل داشته باشند، درد فک یا سردرد پیدا کنند، و حتی دچار زخم در زبان یا داخل گونه شوند.
در بیشتر موارد، دندان خرگوشی در کودکان را می توان با استفاده از بریس های دندانی اصلاح کرد، اما در موارد شدید (8 تا 10 میلی متر یا بیشتر)، ممکن است نیاز به درمان های تخصصی تر مثل جراحی فک یا ارتودنسی پیشرفته باشد.
تفاوت اورجت و اوربایت در کودکان
خیلی از والدین اورجت را با اوربایت اشتباه می گیرند، در حالی که این دو متفاوت هستند:
- اوربایت یا همان «دیپ بایت» به فاصله عمودی بین دندان های بالا و پایین اشاره دارد. معمولا یک اوربایت کوچک طبیعی است و دندان های جلوی بالا حدود 2 تا 4 میلی متر روی دندان های پایین قرار می گیرند. اگر دندان های بالا بیش از 30 درصد دندان های پایین را بپوشانند (حدود 4 تا 6 میلی متر)، این حالت اوربایت محسوب می شود.
- اورجت (دندان خرگوشی در کودکان) به فاصله افقی دندان های جلوی بالا نسبت به دندان های پایین اشاره دارد و وقتی اتفاق می افتد که دندان ها بیش از 2 میلی متر جلوتر باشند.
علائم و دلایل اورجت
علائم دندان خرگوشی در کودکان
شدت علائم به میزان جلو بودن دندان ها بستگی دارد، اما ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- مشکلات جویدن یا گاز گرفتن غذا
- دشواری در بسته نگه داشتن کامل لب ها
- ایجاد زخم یا التهاب در زبان یا داخل گونه به دلیل گاز گرفتن تصادفی
- درد در فک، صورت یا دندان ها
- مشکلات گفتاری (کمتر شایع)
دلایل ایجاد دندان خرگوشی در کودکان
چند عامل می توانند باعث بروز دندان خرگوشی در کودکان شوند، از جمله:
- ژنتیک: اگر یکی از والدین یا خواهر/برادر کودک اورجت داشته باشد، احتمال بروز آن در کودک بیشتر است.
- فشار زبان: زمانی که کودک هنگام بلعیدن زبان خود را به پشت دندان های جلوی بالا فشار می دهد. این عادت در نوزادان طبیعی است، اما ممکن است در بزرگ ترها هم ادامه پیدا کند.
- مکیدن انگشت یا شست: بسیاری از کودکان برای آرام کردن خود شست یا انگشت می مکند. بعد از سن 4 سالگی، این عادت می تواند باعث اورجت شود.
- استفاده طولانی از پستانک: همانند مکیدن انگشت، استفاده طولانی از پستانک هم ممکن است باعث اورجت شود. در صورت نگرانی، می توان با پزشک کودک درباره راهکارهای جایگزین مشورت کرد.
عواقب عدم درمان دندان خرگوشی در کودکان
اگر اورجت درمان نشود، ممکن است با افزایش سن مشکلات جدی تری ایجاد شود، از جمله:
- درد صورت و فک
- اختلال مفصل فکی گیجگاهی (TMJ)
- سردردهای مزمن
- ساییدگی و فرسایش دندان ها
- دشواری در مسواک زدن و نخ دندان کشیدن، که خطر پوسیدگی و بیماری لثه را افزایش می دهد
با این حال، برخی از کودکان بدون داشتن اورجت «ایده آل» نیز عملکرد خوبی دارند و ظاهرشان چندان تحت تأثیر قرار نمی گیرد، بنابراین همیشه درمان اورجت ضروری نیست، مگر اینکه مشکلات عملکردی یا زیبایی ایجاد کند.
تشخیص اورجت
دندانپزشک با معاینه بالینی می تواند تشخیص دهد که کودک شما دندان خرگوشی دارد یا خیر. در این معاینه، فاصله افقی بین دندان های بالا و پایین اندازه گیری می شود و اگر بیش از 2 میلی متر باشد، اورجت تشخیص داده می شود. گاهی دندانپزشک برای اطلاعات بیشتر از دندان ها و لثه ها، نیاز به گرفتن عکس رادیوگرافی (ایکس ری) دارد.
درمان دندان خرگوشی در کودکان
چگونه اورجت را اصلاح کنیم؟
بیشتر کودکان با بریس دندانی درمان می شوند. در این روش، دندان ها به تدریج جابه جا می شوند تا دندان های جلوی بالا و پایین هماهنگ شوند.
مدیریت و درمان دندان خرگوشی در کودکان
چگونه اورجت را اصلاح کنیم؟
روش های درمان اورجت شامل گزینه های متنوعی است که دندانپزشک یا ارتودنتیست بسته به سن کودک، شدت اورجت و تأثیر آن روی سلامت دهان و عملکرد جویدن پیشنهاد می کند. این روش ها شامل موارد زیر هستند:
- بریس های دندانی: روش رایج برای اصلاح اورجت در کودکان و نوجوانان است. دندان ها به مرور و با فشار کنترل شده حرکت می کنند تا موقعیت مناسب پیدا کنند.
- بریس های شفاف: این نوع بریس ها کمتر جلب توجه می کنند و برای کودکانی که ظاهر دندان ها برایشان اهمیت دارد مناسب است.
- هدگیر (Headgear): وسیله ای که به عقب کشیدن دندان های جلویی و فک کمک می کند و بیشتر در موارد شدید استفاده می شود.
- وسیله هربست (Herbst appliance): ابزاری برای اصلاح موقعیت فک پایین و جلو کشیدن آن نسبت به فک بالا.
- گسترش دهنده سقف دهان (Palate expanders): وسیله ای که برای بزرگ کردن فضای فک بالا و ایجاد هماهنگی با دندان های پایین استفاده می شود.
- جراحی دهان و فک: در موارد اورجت شدید یا مشکلات عملکردی که با بریس قابل اصلاح نیست، جراحی ممکن است لازم باشد.
روش های اصلاح دندان خرگوشی در کودکان بدون بریس
اگر هدف فقط زیبایی و ظاهر دندان ها باشد و مشکل عملکردی وجود نداشته باشد، برخی درمان های دندانپزشکی زیبایی می توانند جلوه اورجت را کمتر کنند:
- پیوند دندانی (Dental bonding): مواد همرنگ دندان برای شکل دهی و اصلاح ظاهر استفاده می شوند.
- ونیرها (Veneers): لایه های نازک سرامیکی که روی دندان ها قرار می گیرند تا ظاهر دندان صاف تر و مرتب تر شود.
- روکش های دندانی (Dental crowns): برای بازسازی و تغییر شکل دندان های جلو کاربرد دارند.
توجه داشته باشید که این روش ها فقط ظاهر دندان را اصلاح می کنند و اورجت واقعی را درمان نمی کنند. بنابراین، اگر اورجت روی سلامت یا عملکرد جویدن تأثیر دارد، تنها بریس یا جراحی می تواند آن را اصلاح کند.
چشم انداز و پیش آگهی اورجت در کودکان
دندان خرگوشی یا اورجت به خودی خود از بین نمی رود و درمان ارتودنسی تنها راه قطعی اصلاح آن است. این مشکل به مرور زمان خودبه خود رفع نمی شود و باید با روش های تخصصی اقدام کرد.
پیشگیری از اورجت در کودکان
بیشتر اورجت ها به صورت ژنتیکی ایجاد می شوند و در این موارد امکان پیشگیری وجود ندارد. اما برخی عادات کودکان می تواند خطر ابتلا به اورجت را کاهش دهد:
- محدود کردن مکیدن شست یا پستانک، به ویژه بعد از سن 4 سالگی.
- اجتناب از استفاده طولانی از فنجان های دارای نی سنتی، زیرا مکیدن طولانی می تواند باعث جلو رفتن دندان های جلویی شود.
- اگر کودک عادت فشار دادن زبان به دندان های جلو هنگام بلعیدن دارد، به دندانپزشک اطلاع دهید.
زندگی با اورجت
چه زمانی باید به دندانپزشک مراجعه کرد؟
- هر زمان که کودک دچار درد دندان، درد صورت یا مشکل هنگام جویدن شد.
- برای معاینات و تمیزکاری های دوره ای، حتی اگر هیچ علامتی وجود نداشته باشد. این مراقبت های پیشگیرانه می توانند خطر عوارض مرتبط با اورجت را کاهش دهند.
سخنی از نی نی تینی
اگر ظاهر دندان ها باعث خجالت یا کاهش اعتماد به نفس کودک یا شما شده است، درمان می تواند مفید باشد. علاوه بر بهبود لبخند، درمان علائم ناراحتی را کاهش داده و سلامت دهان و کیفیت زندگی کودک را بهبود می بخشد. درمان اورجت در کودکان معمولا راحت تر از آن چیزی است که تصور می کنید، پس حتما با دندانپزشک مشورت کنید.
اگر تجربه ای در زمینه دندان خرگوشی در کودکان دارید یا روش های مؤثر درمان و مراقبت از آن را می شناسید، خوشحال می شویم نظر خود را با ما به اشتراک بگذارید. پرسش ها و تجربیات شما می توانند به دیگر والدین کمک کنند تا تصمیمات بهتری برای سلامت دهان و دندان فرزندشان بگیرند. همچنین می توانید سوالات خود را درباره پیشگیری و درمان اورجت از دندانپزشکان و متخصصان ارتودنسی بپرسید تا پاسخ های تخصصی دریافت کنید.
