بارداری می تواند باعث بروز انواع مختلفی از دردها و ناراحتی ها در بدن شود. به همین دلیل هم هست که بسیاری از مادران باردار را می بینیم که با حالت معروف «دست روی کمر» حرکت می کنند.
اگرچه درد مفاصل در بارداری ممکن است در هر نقطه ای از بدن و در هر مرحله ای از بارداری شروع شود، اما معمولا در برخی نواحی خاص بیشتر دیده می شود و بیشتر در سه ماهه دوم و سوم خودش را نشان می دهد.
خبر خوب این است که راه های ایمن و مؤثری برای تسکین درد مفاصل در بارداری وجود دارد.
شایع ترین نواحی درد مفاصل در بارداری
اگرچه ممکن است احساس درد در کل بدن داشته باشید، اما برخی از مفاصل نسبت به بقیه آسیب پذیرتر هستند:
- درد مفصل ساکروایلیاک (SI) یا مفصل لگن:
این مفصل در جایی قرار دارد که استخوان خاجی به استخوان لگن متصل می شود. این مفاصل نقش مهمی در حفظ تعادل و پخش وزن بدن روی لگن ایفا می کنند. - درد کمر (ناحیه کمری):
این درد به دلیل نرم شدن رباط های ناحیه لگن در دوران بارداری ایجاد می شود. - درد زانو:
افزایش وزن در دوران بارداری می تواند فشار بیشتری بر مفاصل زانو وارد کند. - درد مفصل عانه یا ناحیه لگنی:
این درد معمولا در قسمت جلویی لگن، پایین کمر یا ناحیه پرینه (بین واژن و مقعد) احساس می شود و ممکن است نشانه ای از بیماری ای به نام «اختلال سمفیز پوبیس» باشد که در آن مفصل عانه دچار درد و ناپایداری می شود.
علت درد مفاصل در بارداری چیست؟
درد مفاصل در بارداری معمولا ترکیبی از چند عامل مختلف است:
- شل شدن رباط ها به دلیل ترشح هورمون ریلکسین
- افزایش وزن و فشار روی اندام های تحتانی
- تغییر وضعیت بدن برای تطبیق با بارداری
رایج ترین دلایل درد مفاصل در بارداری
رشد رحم
با بزرگ شدن رحم، مرکز ثقل بدن شما تغییر می کند و در نتیجه، عضلات شکمی کشیده و ضعیف می شوند.
دکتر «جی. توماس روئیز» می گوید:
این تغییر در مرکز ثقل باعث فشار بر ناحیه ای از کمر می شود که قبلا دردناک نبوده است.
افزایش وزن
اضافه وزن دوران بارداری تنها محدود به شکم نیست. با رشد رحم، دیگر قسمت های بدن نیز دچار تغییر می شوند. این افزایش وزن، به ویژه در ناحیه لگن، فشار بیشتری بر مفاصل وارد کرده و باعث درد در زمان خوابیدن، نشستن یا حتی راه رفتن می شود.
هورمون های بارداری
دو هورمون اصلی که باعث شل شدن و نرم شدن رباط ها می شوند، ریلکسین و پروژسترون هستند. ریلکسین باعث می شود رباط های بدن شل تر و انعطاف پذیرتر شوند، اما این حالت باعث ناپایداری در برخی مفاصل می شود.
برای مثال، وقتی بدن ریلکسین ترشح می کند تا لگن را برای زایمان آماده کند، مفاصل ساکروایلیاک (SI) حالت کشسانی پیدا کرده و باعث ایجاد درد می شوند.
مشکلات وضعیتی و فرم بدن
حمل وزن اضافی در جلوی بدن می تواند فرم ایستادن و راه رفتن شما را تغییر دهد. با رشد جنین، توزیع وزن در اطراف شکم تغییر می کند که این امر منجر به درد در ناحیه کمر و لگن می شود.
همچنین، اگر فرزند دیگری دارید که هنوز او را در آغوش می گیرید، ممکن است به دلیل فشار یک طرفه، مفاصل لگن و کمرتان دچار درد شود.
مشکلات نادرتر ولی مهم تر
یکی از مشکلات نادر اما جدی، جدایی سمفیز پوبیس (Diastasis symphysis pubis) است. در این شرایط، استخوان عانه (در مرکز لگن) در دوران بارداری یا حین زایمان از هم جدا می شود و این می تواند باعث درد شدید و مشکل در راه رفتن شود.
چگونه می توان درد مفاصل در بارداری را تسکین داد؟
درد مفاصل در بارداری واقعا آزاردهنده است، اما خوشبختانه روش های ایمن و مؤثری برای کاهش آن وجود دارد:
اصلاح وضعیت بدن
دو نکته کلیدی وجود دارد:
- اصلاح فرم بدن برای کاهش فشار روی مفاصل
- تقویت انعطاف پذیری و قدرت عضلات اطراف مفصل های آسیب دیده
همچنین پیشنهاد می کند برنامه ای شخصی سازی شده برای بازتوانی عضلات طراحی شود تا فشار از روی مفاصل برداشته شود.
استفاده از شکم بند بارداری
دکتر کوکس توصیه می کند در اواسط تا پایان سه ماهه سوم از شکم بندهای مخصوص بارداری استفاده شود. این ابزار می تواند در کاهش درد کمر و حتی درد رباط های گرد رحم مؤثر باشد (دردی که ناشی از کشیدگی رباط های حمایت کننده رحم است و اگرچه مفصلی نیست، اما بسیار رایج است).
ورزش منظم
ورزش منظم در بارداری کمک می کند عضلاتتان قوی بمانند، آمادگی بدنی تان حفظ شود و درد مفاصل کاهش پیدا کند.
دکتر کوکس می گوید:
«هرچه در طول بارداری بیشتر حرکت کنید، درد مفاصل کمتری خواهید داشت.» ورزش هایی مثل یوگای بارداری، پیلاتس بارداری و شنا بسیار مؤثر هستند و در تمام دوران بارداری قابل انجام اند.
تغییر حالت خوابیدن
اگر درد کمر دارید، بهتر است به پهلو بخوابید و یک بالش بین پاهایتان قرار دهید تا فشار از روی لگن و کمرتان برداشته شود.
استفاده از گرما
حمام آب گرم همراه با نمک اپسوم یا استفاده از پد گرم کن روی ناحیه دردناک مانند کمر، زانو یا لگن می تواند مؤثر باشد (فقط یادتان باشد گرما را مستقیما روی شکم باردار نگذارید).
دکتر کوکس هشدار می دهد:
که مراقب سوختگی با پدهای حرارتی باشید. او پیشنهاد می کند از کیسه های پارچه ای پر از برنج که در مایکروویو گرم می شوند استفاده کنید، چون به خوبی با شکل بدن هماهنگ می شوند.
ماساژ بارداری
ماساژ ملایم توسط متخصص ماساژ بارداری می تواند درد عضلانی ناشی از فشار مفاصل را کاهش دهد. فقط مطمئن شوید ماساژور در زمینه ماساژ دوران بارداری آموزش دیده باشد.
مصرف داروهای مسکن با تجویز پزشک
گاهی پزشک ممکن است برای تسکین موقت درد، مصرف داروهایی مثل استامینوفن را توصیه کند. اما دکتر روئیز هشدار می دهد که داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی مثل ایبوپروفن یا ناپروکسن نباید در سه ماهه سوم بارداری استفاده شوند، زیرا می توانند روی سلامت جنین تأثیر منفی بگذارند.
همیشه قبل از مصرف هرگونه داروی بدون نسخه، با پزشک خود مشورت کنید.
سخنی از نی نی تینی
درد مفاصل در بارداری طبیعی است، اما نباید آن را نادیده گرفت. اگر دردتان شدید یا مداوم است، یا در راه رفتن مشکل دارید، حتما با پزشک یا ماما مشورت کنید تا علت بررسی شود و بهترین راهکار درمانی برایتان انتخاب شود.
آیا شما هم در دوران بارداری دچار درد مفاصل شده اید؟ چه روش هایی برای تسکین این دردها به کار برده اید؟
تجربه های شخصی شما می تواند برای دیگر مادران باردار بسیار ارزشمند باشد.
اگر راه حلی مفید، تمرینی خاص یا حتی یک بالش بارداری جادویی پیدا کرده اید، حتما در بخش نظرات با ما و دیگر خوانندگان در میان بگذارید.
ما مشتاق خواندن تجربه های شما هستیم و خوشحال می شویم اگر این مقاله را با دوستان باردارتان به اشتراک بگذارید.
