چه عواملی باعث درد لگن در بارداری می شوند؟
حدود یک نفر از هر چهار زن باردار درد لگن را تجربه می کند، دردی تیز که اغلب در ناحیه لگن یا کشاله ران حس می شود. به اعتقاد کارشناسان، درد لگن، که به عنوان *درد کمربند لگنی* نیز شناخته می شود، به دلیل تغییرات طبیعی بارداری ایجاد می شود.
از حدود هفته دهم بارداری، جفت در حال رشد، میزان هورمونی به نام *ریلکسین* را افزایش می دهد. این هورمون، همان طور که از نامش پیداست، باعث شل شدن رباط ها، از جمله رباط های نگه دارنده استخوان های لگن، می شود تا عبور سر نوزاد هنگام زایمان راحت تر صورت گیرد.
همچنین افزایش سطح هورمون های استروژن و پروژسترون در دوران بارداری می تواند به این شل شدن کمک کند. رباط های شل شده ممکن است در صورت کشیده شدن بیش از حد یا حرکت بیش از اندازه استخوان ها، درد ایجاد کنند. این استخوان ها می توانند جا به جا شوند و به عضلات اطراف فشار وارد کنند و باعث ایجاد درد لگن در بارداری شوند.
افزایش وزن و تغییر در مرکز ثقل بدن نیز می تواند در بروز درد لگن نقش داشته باشد. با رشد شکم، لگن به سمت جلو حرکت می کند و انحنای کمر بیشتر می شود که به عضلات و رباط های اطراف لگن فشار زیادی وارد می کند. به همین دلیل است که درد کمر و درد لگن اغلب به هم مرتبط هستند.
علائم درد لگن در بارداری چیست؟
رباط های شل شده در لگن می توانند موجب درد، سوزش، سوزن سوزن شدن یا احساس سوزش شوند. این درد ممکن است از بالای استخوان های لگن تا چین باسن، چه در جلو و چه در پشت، احساس شود.
برخی زنان این درد را هنگام بلند کردن اشیا، خم شدن یا راه رفتن حس می کنند. بالا و پایین رفتن از پله ها، بلند شدن از حالت نشسته و چرخیدن در تخت نیز ممکن است دردناک باشد. بعضی زنان می گویند که دردشان در شب و به خصوص بعد از یک روز پرتحرک، بیشتر می شود. برخی نیز احساس می کنند که لگن آن ها ناپایدار است.
انواع مختلف درد لگن در بارداری چیست؟
اختلال سمفیز پوبیس (SPD)
سمفیز پوبیس، مفصلی است که در جلوی لگن و زیر محل رویش موهای شرمگاهی قرار دارد. این مفصل توسط شبکه ای از رباط ها پشتیبانی می شود. وقتی این رباط ها شل می شوند، مفصل بیش از حد حرکت کرده و درد ایجاد می کند که ممکن است از خفیف تا شدید متغیر باشد.
دیاستاز سمفیز پوبیس (DSP)
این وضعیت زمانی رخ می دهد که فاصله بین استخوان های سمفیز پوبیس بیش از حد گشاد شود. این مفصل در دوران بارداری به طور طبیعی حدود ۲ تا ۳ میلی متر باز می شود تا نوزاد بتواند از لگن عبور کند، اما در برخی زنان این فاصله آنقدر زیاد می شود که باعث بی ثباتی می گردد.
درد مفصل ساکروایلیاک
مفاصل ساکروایلیاک شامل رباط هایی است که ساکروم – آخرین پنج مهره ستون فقرات – را به “بال های” لگن متصل می کند. اگر این رباط ها بیش از حد شل شوند، ممکن است استخوان ها در این ناحیه حرکت کنند و به عصب ها و عضلات اطراف فشار وارد کنند. در این حالت، ممکن است یک طرف لگن بیشتر از طرف دیگر درد کند و این درد به پایین پاها، پشت یا جلوی ران ها گسترش یابد. یا ممکن است ترکیبی از درد شدید پایین کمر و احساس بی ثباتی در استخوان های لگن داشته باشید.
درد رباط گرد
دو رباط گرد وجود دارند که رحم را به لگن متصل می کنند. با بزرگ تر شدن رحم، این رباط ها کشیده و ضخیم می شوند تا رحم را پشتیبانی کنند. این تغییرات می تواند درد ایجاد کند که معمولا فقط چند ثانیه در حین تغییر وضعیت طول می کشد. این درد در کشاله ران، جایی که شکم به پاها متصل می شود، متمرکز است و گاهی نیز داخل ران تیر می کشد.
چه کسانی در معرض درد لگن در بارداری هستند؟
احتمال بروز درد لگن در بارداری بیشتر است اگر شما:
- در بارداری قبلی خود دچار درد لگن بوده اید.
- بارداری های متعددی داشته اید.
- سابقه ی آسیب به لگن مانند صدمه ی کمر یا شکستگی لگن دارید.
- فعالیت های سنگین مانند بلند کردن اجسام، چرخیدن و خم شدن را انجام می دهید.
همچنین داشتن اضافه وزن یا بارداری با نوزاد بزرگ (شرایطی به نام ماکروزومی) ممکن است ریسک درد لگن را افزایش دهد، هرچند شواهد در این باره متناقض است.
چگونه درد لگن در بارداری تشخیص داده می شود؟
اگر در دوران بارداری هر نوع دردی دارید، مهم است که آن را با پزشک یا ماما در میان بگذارید. پزشک می خواهد مطمئن شود که درد ناشی از مشکلات دیگری نیست و گزینه های تسکین درد را به شما پیشنهاد می دهد.
پزشک شما را معاینه می کند و ممکن است از شما بخواهد حرکاتی را انجام دهید تا منشاء درد مشخص شود. در برخی موارد، ممکن است به سونوگرافی یا تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI) نیاز داشته باشید که تصاویری از بافت نرم و استخوان ها ارائه می دهد.
درمان درد لگن در بارداری چگونه است؟
روش های مختلفی برای درمان وجود دارد. اگرچه ممکن است نتوانید درد لگن را به طور کامل تسکین دهید، اما می توانید با برخی اقدامات مانع از تشدید آن شوید. بسیاری از زنان برای به حداکثر رساندن تسکین درد خود، از چندین روش به صورت همزمان استفاده می کنند.
- کمربندهای بارداری، بندها و گن ها: این وسایل با اعمال فشار ملایم به لگن، پایداری بیشتری را فراهم می کنند. استفاده از آن ها همراه با ورزش های ملایم می تواند موثر باشد.
- وضعیت خواب: بالش های بارداری که شکم و لگن را حمایت می کنند، می توانند فشار روی رباط های لگن را کاهش دهند و به شما کمک کنند خواب خوبی داشته باشید. خوابیدن با یک بالش بین زانوها باعث می شود لگن در حالت خنثی قرار بگیرد و از فشار اضافی به لگن و پایین کمر جلوگیری شود.
- فیزیوتراپی: مطالعات نشان می دهد که برخی تمرینات، به ویژه در آب، می توانند به کاهش درد لگن در بارداری کمک کنند. از پزشک خود بخواهید که شما را به یک فیزیوتراپیست متخصص در بارداری معرفی کند. در جلسات فیزیوتراپی، حرکاتی برای تسکین درد و تمریناتی برای تقویت عضلات مرکزی، عضلات کف لگن و کمر به شما آموزش داده می شود تا پایداری لگن بیشتر شود. همچنین یاد می گیرید که چگونه هنگام بلند شدن از تخت و انجام کارهای روزانه از درد جلوگیری کنید.
- طب سوزنی: برخی از زنان می گویند که طب سوزنی به کاهش درد لگن کمک می کند. این روش تنها زمانی که توسط یک متخصص مجاز انجام شود، برای خانم های باردار ایمن محسوب می شود.
- مسکن ها: استامینوفن (مانند تایلنول) دارویی بدون نسخه است که سابقه ای طولانی از ایمنی در دوران بارداری دارد. از مصرف ایبوپروفن (ادویل، موترین) و سایر داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی مانند آلو و آسپرین خودداری کنید.
چگونه می توان درد لگن را در بارداری کاهش داد؟
علاوه بر درمان هایی که پزشک یا ماما توصیه می کند، راهکارهایی وجود دارند که می توانید برای کاهش درد در طول روز از آن ها استفاده کنید:
از فعالیت های دردناک اجتناب کنید
فعالیت هایی که موجب ناراحتی می شوند، مانند بلند کردن و حمل اشیای سنگین، ایستادن یا پیاده روی طولانی مدت و تمرینات سنگین را محدود کنید. روش های جدیدی برای انجام کارهایی که باعث درد می شوند، پیدا کنید؛ مثلاً به جای بلند شدن مستقیم از تخت، ابتدا به پهلو بچرخید و سپس از آن موقعیت بلند شوید.
استراحت های کوتاه و مکرر داشته باشید
سعی کنید چند دقیقه در یک وضعیت راحت استراحت کنید و این کار را به صورت منظم انجام دهید.
ورزش کنید اما با ملایمت
تمرینات سبک تا متوسط مانند تقویت عضلات شکم، تمرینات کگل، یوگای پیش از زایمان و پیاده روی می تواند مفید باشد. زیاده روی نکنید و از تمریناتی که نیاز به چمباتمه زدن یا باز کردن پاها دارند، خودداری کنید؛ چرا که ممکن است درد لگن در بارداری را تشدید کنند.
حفظ وضعیت مناسب بدن
کمر خود را صاف و تراز نگه دارید و به خصوص هنگام نشستن از خمیدگی خودداری کنید.
استفاده از یخ یا گرما
از کمپرس یخ یا مالیدن یک قطعه یخ بر روی نواحی دردناک استفاده کنید. (برای درد کمر، از پک های یخ تختی که در کیف های ناهار قرار می گیرند، استفاده کرده و آن را در قسمت کمربند قرار دهید.) یخ به کاهش التهاب کمک می کند. اگر درد کمر نیز دارید، پد گرمایی می تواند تسکین دهنده باشد، اما فقط آن را روی کمر و به مدت حدود ۲۰ دقیقه استفاده کنید، نه در جلوی بدن که رحم و نوزاد قرار دارند.
آیا درد لگن بر زایمان تاثیر خواهد گذاشت؟
نکاتی که ممکن است لازم باشد در نظر بگیرید عبارتند از :
- بررسی مجدد وضعیت: به محض نزدیک شدن به تاریخ زایمان، از پزشک خود بخواهید که وضعیت درد و دامنه حرکتی شما را ارزیابی کند، به ویژه اگر قصد دارید اپیدورال بگیرید. این اطلاعات کمک می کند تا در صورت نیاز، برنامه ای برای تسهیل زایمان شما در نظر گرفته شود.
- پوزیشن های جایگزین برای زایمان: بسته به میزان تحرک شما، برخی پوزیشن های جایگزین برای زایمان عبارتند از: زانو زدن با حمایت از پشت، خوابیدن به پهلو با حمایت از پا، یا زایمان به حالت چهار دست و پا.
- استفاده از بی حسی اپیدورال یا نخاعی: بی حسی ممکن است باعث کشیدگی بیش از حد رباط های حساس شما شود. این موضوع را با پزشک خود در میان بگذارید تا برای جلوگیری از بروز این مشکل، برنامه ریزی لازم صورت گیرد.
