بسیاری از والدین ممکن است متوجه شوند که لثه های کودکشان در حین مسواک زدن یا حتی هنگام غذا خوردن دچار خونریزی می شود. این اتفاق نگران کننده ممکن است نشانه ای از وجود یک مشکل در سلامت دهان و دندان کودک باشد. در این مقاله به بررسی دلایل خونریزی لثه در کودکان می پردازیم و سپس روش های ساده و مؤثر برای درمان خونریزی لثه در کودکان را مرور می کنیم.
دلایل خونریزی لثه در کودکان چیست؟
1- بهداشت دهان و دندان ضعیف
اگر کودک به درستی دندان های خود را تمیز نکند یا مسواک زدن به طور مرتب انجام نشود، پلاک و جرم روی دندان ها تجمع پیدا می کند. این تجمع باعث التهاب لثه (ژنژیویت) می شود که یکی از شایع ترین بیماری های لثه در کودکان است. در این حالت لثه ها قرمز، متورم و بسیار حساس می شوند و ممکن است با کوچک ترین تماس دچار خونریزی شوند.
2- استفاده از مسواک نامناسب
برخی والدین ناخواسته برای کودکان خود از مسواک های زبر یا سایز بزرگسالان استفاده می کنند. این مسواک ها ممکن است با فشار زیاد به لثه آسیب بزنند و باعث خونریزی لثه در کودکان شوند. برای کودکان بهتر است از مسواک های با برس نرم (Soft) و مناسب سایز دهان کودک استفاده شود.
3- خونریزی لثه در کودکان در دوران رویش دندان های دائمی
بین سنین حدود 6 تا 12 سال، کودکان دوران تعویض دندان ها را پشت سر می گذارند. در این زمان، دندان های شیری می افتند و دندان های دائمی جایگزین آن ها می شوند. این فرآیند گاهی با حساسیت لثه و خونریزی لثه در کودکان هنگام مسواک زدن یا خوردن غذا همراه است که معمولا طبیعی و موقتی است.
4- بیماری التهاب لثه در کودکان (ژنژیویت)
برخلاف تصور بسیاری از والدین، کودکان نیز ممکن است به بیماری التهاب لثه دچار شوند. این بیماری باعث قرمزی، تورم و خونریزی لثه ها می شود و اگر درمان نشود، ممکن است به مشکلات جدی تری مثل تحلیل لثه یا حتی لقی دندان ها منجر شود.
5- کمبود ویتامین C و K
کاهش سطح ویتامین هایی مثل C (اسید آسکوربیک) و K در بدن کودک می تواند تأثیر مستقیمی بر سلامت لثه ها داشته باشد. کمبود این ویتامین ها نه تنها باعث افزایش احتمال خونریزی لثه در کودکان، بلکه باعث ضعف در سیستم ایمنی دهان نیز می شود.
6- تغییرات هورمونی در دوران بلوغ
در دوران بلوغ، بدن کودکان به دلیل تغییرات هورمونی دچار نوساناتی می شود. این تغییرات می توانند منجر به حساس تر شدن لثه ها و افزایش احتمال خونریزی شوند. این حالت در بین دختران نوجوان شایع تر است.
7- عوارض جانبی برخی داروها
برخی داروهایی که برای درمان افسردگی، صرع یا آسم به کودکان تجویز می شوند، می توانند به عنوان عارضه ی جانبی باعث خونریزی لثه در کودکان شوند. در صورت مشاهده این علائم، بهتر است با پزشک یا دندان پزشک کودک مشورت شود.
راه های پیشگیری از خونریزی لثه در کودکان
مراقبت های روزانه دهان و دندان
- آموزش صحیح مسواک زدن: به کودک بیاموزید روزی دو بار، هر بار به مدت دو دقیقه، با استفاده از خمیر دندان حاوی فلوراید و مسواک نرم، دندان های خود را مسواک بزند.
- استفاده از نخ دندان: روزانه یک بار نخ دندان کشیدن به پاک سازی فضاهای بین دندانی و حذف باکتری هایی کمک می کند که با مسواک از بین نمی روند.
- معاینه دندانپزشکی منظم: بهتر است هر شش ماه یک بار کودک را برای بررسی وضعیت لثه و دندان ها نزد دندانپزشک ببرید.
تغذیه مناسب برای سلامت لثه
- مصرف کافی ویتامین C و K: این ویتامین ها نقش مهمی در تقویت بافت لثه دارند. منابع خوب ویتامین C شامل پرتقال، کیوی و فلفل دلمه ای و منابع ویتامین K شامل سبزیجات برگ سبز مثل اسفناج و کلم هستند.
- آب رسانی کافی: نوشیدن آب به میزان کافی در طول روز، رطوبت و سلامت دهان و لثه ها را حفظ می کند.
مراقبت های تکمیلی در رابطه با خونریزی لثه در کودکان
- مدیریت استرس کودک: استرس زیاد در کودکان ممکن است در برخی موارد با واکنش های جسمی از جمله خونریزی لثه همراه شود.
- پیشگیری از آسیب فیزیکی: از وارد آمدن ضربه به دهان یا دندان های کودک جلوگیری کنید، زیرا ممکن است موجب خونریزی یا آسیب به لثه ها شود.
آیا خونریزی لثه در نوزادان هنگام دندان درآوردن طبیعی است؟
دوران دندان درآوردن یکی از مراحل مهم رشد نوزاد است. در این زمان، لثه ها معمولا متورم، حساس و تحریک پذیر می شوند. گاهی ممکن است خونریزی خفیف لثه نیز رخ دهد که طبیعی است.
چند قطره خون هنگام بیرون آمدن دندان معمولا جای نگرانی ندارد و در عرض چند دقیقه متوقف می شود. از دیگر علائم همراه می توان به قرمزی، تورم لثه، بی قراری نوزاد و میل به گاز گرفتن یا مالش لثه اشاره کرد.
چه زمانی خونریزی لثه نوزاد در هنگام دندان درآوردن غیرطبیعی است؟
در برخی موارد، این خونریزی می تواند نشانه ای از یک مشکل جدی تر باشد. اگر نوزاد شما علائم زیر را دارد، باید فورا به پزشک مراجعه کنید:
- خونریزی شدید و طولانی مدت
- تب یا ضعف غیرعادی
- وجود چرک یا التهاب قابل توجه در لثه ها
این نشانه ها ممکن است به عفونت یا کم خونی یا سایر اختلالات مهم اشاره داشته باشند.
راهنمای انتخاب مسواک مناسب برای کودکان
انتخاب مسواک مناسب یکی از مهم ترین گام ها برای حفظ سلامت دهان و جلوگیری از خونریزی لثه در کودکان است. اگر مسواک کودک شما بیش از حد زبر یا بزرگ باشد، نه تنها نمی تواند به خوبی دهان را تمیز کند، بلکه ممکن است باعث آسیب به لثه و بروز بیماری لثه در کودکان شود. در ادامه، ویژگی هایی که باید هنگام انتخاب مسواک کودک در نظر بگیرید را مرور می کنیم.
مسواکی با برس نرم انتخاب کنید
لثه های کودکان بسیار لطیف تر از بزرگسالان است. بنابراین، استفاده از مسواک با برس نرم (soft) می تواند به خوبی دندان ها را تمیز کند، بدون اینکه به بافت حساس لثه آسیبی وارد شود. برس های زبر و خشک نه تنها موجب خونریزی لثه در کودکان می شوند، بلکه می توانند باعث عقب نشینی لثه نیز گردند.
نکته مهم: برخی مسواک های مخصوص کودکان دارای برچسب «نرم ویژه کودکان» هستند که می توانند انتخاب مناسبی باشند.
سر مسواک باید کوچک باشد
دهان کودکان نسبت به بزرگسالان کوچک تر است و دسترسی به تمام نواحی دهان برایشان سخت تر می باشد. به همین دلیل، بهتر است مسواکی انتخاب شود که سر کوچک و طراحی جمع وجوری دارد. این ویژگی به مسواک اجازه می دهد که به راحتی به دندان های عقب و نواحی بین دندانی برسد و احتمال تجمع پلاک و خونریزی لثه د ر کودکان را کاهش دهد.
دسته ی مسواک باید ارگونومیک و خوش دست باشد
کودکان معمولا قدرت و دقت زیادی در گرفتن اجسام ندارند. بنابراین، استفاده از مسواکی با دسته ی ارگونومیک و ضد لغزش که به راحتی در دست کودک جای گیرد، بسیار مؤثر است. مسواک هایی با دسته های پهن تر و طراحی های جذاب (شخصیت های کارتونی، رنگ های شاد و …) می توانند کودک را به مسواک زدن ترغیب کنند.
ایجاد انگیزه برای مسواک زدن از طریق جذابیت های بصری و راحتی در استفاده، به کاهش خونریزی لثه در کودکان کمک شایانی می کند، چرا که باعث تداوم بیشتر در رعایت بهداشت دهان می شود.
مشورت با دندان پزشک کودک
بهتر است پیش از خرید مسواک، با دندان پزشک کودک خود مشورت کنید. دندان پزشکان معمولا بر اساس سن، نوع دندان ها، وضعیت لثه و سایر شرایط خاص، بهترین نوع مسواک برای کودک را پیشنهاد می دهند.
همچنین سعی کنید از برندهایی استفاده کنید که تأییدیه های علمی یا توصیه های انجمن دندان پزشکی را دارند. انتخاب محصولات معتبر، علاوه بر اثربخشی بیشتر، از بروز آسیب به بافت دهان و لثه نیز پیشگیری می کند.
سخنی از نی نی تینی
اگر متوجه خونریزی لثه در کودکان شدید، آن را نادیده نگیرید. در بسیاری از موارد، این خونریزی ها به دلایلی ساده مانند مسواک زدن نادرست یا تغذیه ی نامناسب ایجاد می شوند، اما گاهی می توانند نشانه ای از بیماری لثه در کودکان یا مشکلات جدی تر باشند. با رعایت بهداشت دهان، تغذیه ی مناسب و مراجعه ی منظم به دندان پزشک، می توانید از بسیاری از مشکلات پیشگیری کنید و سلامت دهان کودک خود را حفظ نمایید.
آیا شما هم تجربه ای درباره درمان خونریزی لثه در کودکان یا انتخاب مسواک مناسب دارید؟ تجربه های خود را با ما و سایر مادران در بخش نظرات به اشتراک بگذارید. اگر سوالی هم دارید، با افتخار پاسخگو خواهیم بود.
