دوران بارداری با تغییرات زیادی در بدن شما همراه است. در کنار بزرگ شدن شکم و تغییرات ظاهری دیگر، ممکن است متوجه موضوعی جدید شوید: خروپف در بارداری، حتی اگر پیش از این هرگز خروپف نمی کردید.
براساس گزارش انجمن ریه شناسی آمریکا (American Thoracic Society)، تقریبا نیمی از زنان باردار در طول بارداری به طور مکرر دچار خروپف می شوند. اما آیا این موضوع نگران کننده است؟ آیا خروپف در بارداری نشانه ای از وجود مشکلی در بارداری است؟
در ادامه این مطلب، به بررسی دلایل شایع خروپف در بارداری می پردازیم، راه هایی را برای کاهش یا جلوگیری از آن معرفی می کنیم، و توضیح می دهیم که در چه مواقعی لازم است با پزشک مشورت کنید.
علت خروپف در بارداری چیست؟
خروپف در اصل صدایی است که در اثر لرزش بافت های نرم گلو هنگام عبور جریان هوا به وجود می آید. این لرزش ها معمولا زمانی اتفاق می افتد که راه هوایی فرد باریک یا مسدود شده باشد. البته گاهی عوامل محیطی مانند خشکی هوا هم می توانند نقش داشته باشند.
1. داشتن خروپف پیش از بارداری
شاید پیش از بارداری هم گهگاه خروپف اشته اید اما به آن توجه نمی کردید. حالا که باردار هستید و خواب تان با اختلال بیشتری همراه شده، ممکن است این صداها بیشتر به چشم بیایند. همچنین، حساسیت و آگاهی بیشتر شما نسبت به بدن تان در این دوران ممکن است باعث شود متوجه مسائلی شوید که پیش تر نادیده می گرفتید.
2. افزایش سطح هورمون ها
در دوران بارداری، هورمون هایی مثل استروژن و پروژسترون افزایش پیدا می کنند تا از رشد جنین حمایت کنند. اما این تغییرات هورمونی می توانند باعث تغییر در فشار مجاری تنفسی و حتی ایجاد آپنه خواب و خروپف در بارداری شوند.
از طرفی، بالا رفتن سطح این هورمون ها ممکن است باعث گرفتگی بینی در بارداری شود؛ چیزی که به آن “رینیت بارداری” می گویند. این حالت در اثر متورم شدن بافت های بینی ایجاد می شود و عبور جریان هوا را سخت تر می کند.
3. افزایش وزن در بارداری
طبق توصیه های کالج متخصصان زنان و زایمان آمریکا، افزایش وزن بین 11 تا 16 کیلوگرم در بارداری طبیعی محسوب می شود. اما حتی اگر در این محدوده هم باشید، وزن اضافه شده به ویژه در سه ماهه سوم ممکن است به عضلات اطراف گلو فشار بیاورد و باعث باریک شدن راه های هوایی و در نتیجه خروپف شبانه یا حتی آپنه خواب شود.
در ایران نیز بسیاری از متخصصان زنان توصیه می کنند که افزایش وزن باید به صورت تدریجی و متناسب با شرایط بدن مادر باشد، چرا که اضافه وزن ناگهانی می تواند خواب شبانه را مختل کند.
4. عوامل محیطی
اگر دچار گرفتگی بینی هستید، احتمالا نسبت به محیط اطراف تان هم حساس تر شده اید. هوای خشک، گرد و غبار یا حتی تغییرات فصلی می توانند علائم خروپف در بارداری را تشدید کنند. اگر اخیرا سرما خورده اید یا به آلرژی فصلی مبتلا شده اید، ممکن است خروپف شما افزایش یافته باشد.
کارشناسان توصیه می کنند که برای داشتن تنفس بهتر در خواب، از دستگاه های رطوبت ساز استفاده کنید تا هوا در اتاق خواب شما نه خیلی خشک باشد و نه بیش از حد مرطوب.
از طرف دیگر، دود سیگار چه به صورت فعال و چه غیرمستقیم (دود دست دوم) نیز می تواند تأثیر منفی زیادی بر تنفس شبانه داشته باشد. تحقیقات نشان داده اند که قرار گرفتن در معرض دود، احتمال اختلالات تنفسی در خواب را در بارداری افزایش می دهد.
5. عادت های خواب شما تغییر کرده اند
در دوران بارداری، خوابیدن به پهلو به ویژه پهلوی چپ بهترین حالت برای خواب است. زیرا خوابیدن به پشت می تواند باعث فشار به عروق خونی، ایجاد خروپف در بارداری و حتی کاهش کیفیت تنفس شود.
علاوه براین، کمبود خواب شبانه یا خواب بی کیفیت نیز با احساس خستگی روزانه و خروپف مرتبط است. اگر شب ها راحت نمی خوابید، ممکن است بدن شما در خواب سبک تری باقی بماند و همین مسئله احتمال خروپف در بارداری را افزایش دهد.
6. آمادگی ژنتیکی یا زمینه خانوادگی
طبق تحقیقات انجمن ریه شناسی آمریکا، زنان آفریقایی تبار بیشتر از سایر زنان در معرض اختلالات تنفسی در خواب قرار دارند. البته این موضوع به طور مستقیم قابل تعمیم به زنان ایرانی نیست، اما می توان گفت ژنتیک، نژاد و حتی شرایط اقتصادی اجتماعی در کیفیت خواب و خروپف مؤثر هستند.
مطالعات نشان داده اند زنانی که از نظر اقتصادی در شرایط نامساعدتری قرار دارند، بیشتر با مشکلات خواب، خروپف و بی خوابی مواجه اند. فشارهای ذهنی، تغذیه نامناسب یا محل زندگی نامطلوب می توانند عواملی برای تشدید این مشکل باشند.
آیا خروپف در بارداری نشانه یک مشکل زمینه ای است؟
پاسخ این سؤال «شاید» است. برای برخی از مادران، خروپف در بارداری ممکن است بخشی طبیعی از این دوران باشد و به دلایلی مثل افزایش وزن یا تغییرات هورمونی اتفاق بیفتد. اما برای برخی دیگر، می تواند نشانه ای از یک مشکل جدی تر باشد.
طبق برخی تحقیقات، خروپف در بارداری می تواند با عوارضی مانند موارد زیر ارتباط داشته باشد:
- فشار خون بالا
- زایمان زودرس
- دیابت بارداری
آیا خروپف در بارداری نشانه وقفه تنفسی در خواب (آپنه خواب) است؟
خیر همه افرادی که خروپف می کنند، لزوما دچار آپنه خواب نیستند. اما اگر خروپف در بارداری با علائم دیگری همراه باشد، ممکن است نشانه ای از این اختلال تنفسی باشد. علائمی مانند:
- نفس نفس زدن یا احساس خفگی در خواب
- خشکی دهان پس از بیدار شدن
- بیدار شدن مکرر در شب
- وقفه در تنفس در حین خواب
اگر این علائم را به همراه خروپف، بیشتر شب ها تجربه می کنید، حتما با پزشک خود در مورد انجام تست خواب مشورت کنید.
آیا خروپف در بارداری نشانه پره اکلامپسی است؟
فشار خون بالا یکی از علائم اصلی پره اکلامپسی است. تحقیقات نشان داده اند که زنان بارداری که دچار خروپف هستند، بیش از دو برابر بیشتر در معرض خطر ابتلا به اختلالات فشار خون در بارداری، از جمله پره اکلامپسی، قرار دارند.
پره اکلامپسی معمولا بعد از هفته بیستم بارداری ظاهر می شود. سایر علائم پره اکلامپسی شامل:
- سردردهای مداوم
- افزایش سریع وزن
- تنگی نفس
- تاری دید
- وجود پروتئین در ادرار
آیا خروپف نشانه دیابت بارداری است؟
مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری ها (CDC) گزارش می دهد که بین 5 تا 9 درصد از زنان باردار ممکن است دچار دیابت بارداری شوند.
مطالعات نشان داده اند که مشکلات خواب در دوران بارداری، از جمله خروپف در بارداری، آپنه خواب و خواب بی کیفیت، می توانند خطر ابتلا به دیابت بارداری را افزایش دهند.
شاید شما علائم مشخصی از دیابت نداشته باشید، اما پزشک معمولا بین هفته های 24 تا 28 بارداری، آزمایش تحمل گلوکز را برای بررسی این موضوع انجام می دهد.
آیا خروپف در بارداری با افسردگی بارداری (پیش از زایمان) مرتبط است؟
بر اساس یک مطالعه در سال 2021، خروپف در دوران بارداری ممکن است یکی از عوامل خطر برای افسردگی دوران بارداری باشد. این نوع افسردگی پیش از زایمان رخ می دهد، نه بعد از آن (که با عنوان افسردگی پس از زایمان شناخته می شود).
در این مطالعه، از شرکت کنندگان خواسته شد تا پرسش نامه هایی در مورد خلق وخو، عادت های خواب و خروپف خود تکمیل کنند. بیش از 34٪ از آن ها اعلام کردند که سه بار یا بیشتر در هفته خروپف می کنند.
این گروه از زنان، احتمال بیشتری برای گزارش علائم افسردگی داشتند نسبت به زنانی که خروپف نمی کردند.
اگر قبلا در خواب خروپف می کردم، آیا در دوران بارداری شدیدتر می شود؟
اگر پیش از بارداری هم خروپف می کردید، احتمال دارد این موضوع در دوران بارداری شدیدتر شود. میزان این شدت به عوامل مختلفی بستگی دارد، از جمله:
- تأثیر تغییرات هورمونی بر بدن شما
- میزان افزایش وزن شما
- سایر شرایط بدنی و مشکلات احتمالی سلامتی
خروپف معمولا در پایان سه ماهه دوم و در سه ماهه سوم بارداری بیشتر می شود.
برخی تحقیقات همچنین نشان می دهند زنانی که پیش از بارداری خروپف می کرده اند، در دوران بارداری بیشتر در معرض خطر آپنه خواب قرار دارند، به ویژه اگر هم زمان به دیابت بارداری یا پره اکلامپسی نیز مبتلا شوند.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنم؟
اگر خروپف در بارداری با علائم دیگری مانند خفگی در خواب، وقفه در تنفس یا خواب بی کیفیت همراه است، یا اگر نگران تأثیر آن بر سلامت خود یا جنین تان هستید، حتما با پزشک خود مشورت کنید.
پیشگیری از خروپف در بارداری
خروپف در بارداری ممکن است آزاردهنده باشد، اما خوشبختانه راهکارهایی برای کاهش یا حتی قطع آن وجود دارد. با وجود اینکه این روش های خانگی می توانند موثر باشند، حتما با پزشک خود در میان بگذارید تا مطمئن شوید خروپف نشانه یک مشکل جدی تر مانند آپنه خواب نیست.
روش هایی برای کاهش یا توقف خروپف در بارداری:
- به پهلو بخوابید: خوابیدن به پشت باعث بدتر شدن خروپف می شود و با بزرگ شدن شکم تان نیز دیگر راحت نیست. استفاده از بالش بارداری به شما کمک می کند راحت تر به پهلو بمانید.
- سر خود را کمی بالا بیاورید: استفاده از بالش اضافه زیر سر می تواند مجرای تنفسی را باز نگه دارد و به کاهش خروپف کمک کند.
- از دستگاه بخور استفاده کنید: بخار گرم یا سرد، هر دو می توانند رطوبت محیط را بالا ببرند و از تحریک مجاری تنفسی جلوگیری کنند.
- نوار بینی (Nasal Strips) را امتحان کنید: این نوارها که در داروخانه ها یافت می شوند، مجرای بینی را بازتر می کنند و ممکن است خروپف را کاهش دهند. استفاده از اسپری بینی آب نمک برای کاهش مخاط بینی نیز می تواند مفید باشد.
- تغذیه متعادل داشته باشید: افزایش وزن زیاد در بارداری می تواند باعث خروپف شود. کالری مورد نیاز روزانه در سه ماهه دوم حدود ۳۴۰ کالری و در سه ماهه سوم حدود 450 کالری اضافه است، اما حتما با پزشک درباره وزن گیری مناسب خود مشورت کنید، به ویژه اگر دوقلو باردار هستید.
- از دود سیگار دوری کنید: حتی دود دست دوم می تواند مجاری تنفسی شما را تحریک کند و خروپف را بدتر کند.
چگونه در دوران بارداری بهتر بخوابیم؟
در دوران بارداری، حفظ بهداشت خواب اهمیت زیادی دارد. با وجود دردهای بدنی، تغییرات هورمونی و مشکلاتی مانند بی خوابی، خواب شبانه ممکن است دشوار شود.
راهکارهایی برای خواب بهتر در بارداری:
- زمان خواب منظم داشته باشید: هر شب در ساعت مشخصی بخوابید و صبح ها در ساعت مشخصی بیدار شوید تا بدن تان ریتم خواب خود را پیدا کند.
- روال شبانه آرام بخش ایجاد کنید: مثلا حمام آب گرم بگیرید و سپس کتاب بخوانید تا ذهنتان آرام شود.
- اتاق خواب را برای خواب آماده کنید: اتاق باید تاریک، خنک و آرام باشد. اگر به صدا علاقه دارید، می توانید از صدای سفید یا صورتی استفاده کنید.
- چرت عصرگاهی را کنترل کنید: سعی کنید بعد از ساعت 3 بعدازظهر نخوابید تا شب راحت تر بخوابید.
- فعال بمانید: حدود 150 دقیقه فعالیت بدنی متوسط مانند پیاده روی یا شنا در هفته توصیه می شود.
- قبل از خواب غذا نخورید: خوردن در اواخر شب ممکن است باعث سوزش سر دل یا رفلاکس شود.
- از کافئین عصرگاهی پرهیز کنید: نوشیدن چای، قهوه یا نوشابه های کافئین دار در عصر و شب می تواند خواب را مختل کند.
- اتاق خواب را فقط برای خواب نگه دارید: استفاده از تلفن همراه یا انجام کارهای دیگر در رختخواب ممکن است ذهن شما را فعال نگه دارد.
- خواب کافی داشته باشید: در دوران بارداری بدن شما به 8 تا 10 ساعت خواب شبانه نیاز دارد، به ویژه در سه ماهه اول و سوم که خستگی بیشتر حس می شود.
سخنی از نی نی تینی
اگر خروپف تان در دوران بارداری شدیدتر شد یا با علائمی مثل بیدار شدن مکرر، دهان خشک، وقفه در تنفس یا خواب آلودگی روزانه همراه بود، حتما موضوع را با پزشک در میان بگذارید. ممکن است نیاز به بررسی اختلالات خواب یا مراقبت بیشتر در بارداری باشد.
اگر شما هم در دوران بارداری با مشکل خروپف یا بی خوابی مواجه شده اید، تجربیاتتان می تواند برای مادران دیگر بسیار مفید باشد.
چه چیزی باعث بهبود وضعیت خوابتان شد؟ آیا از بالش بارداری استفاده کردید یا روش خاصی برای آرامش پیش از خواب دارید؟
لطفا در بخش نظرات تجربیات و راهکارهای خود را با ما به اشتراک بگذارید.
سؤالی هم دارید؟ با کمال میل پاسخگوی شما هستیم. ما اینجا هستیم تا با هم، بارداری سالم تر و آرام تری را تجربه کنیم.
