اگر جنین شما در موقعیت بریچ قرار دارد، نگران نباشید. شما کارهایی می توانید انجام دهید تا به نوزادتان کمک کنید تا به موقعیت صحیح سر به پایین (هد داون) برسد. از تغییر موقعیت خواب تا انجام تمرینات و روش های دیگر، همگی می توانند به جنین بریچ کمک کنند. در ادامه اطلاعات بیشتری از متخصصان در این زمینه آورده شده است.
وقتی به موعد زایمان نزدیک می شوید، بدن شما تغییرات زیادی برای آماده سازی جهت زایمان انجام می دهد؛ از انقباضات براکستون هیکس گرفته تا پایین آمدن جنین، که به آن «افتادن» یا «دراپ» می گویند. معمولا جنین در موقعیتی قرار می گیرد که سرش به سمت واژن باشد، که به آن موقعیت ورتکس گفته می شود؛ اما گاهی اوقات، جنین با باسن و یا پاهایش به سمت پایین قرار می گیرد که به این وضعیت، بریچ گفته می شود.
جنین بریچ چیست؟
جنین بریچ به جنینی گفته می شود که باسن، پاها یا هر دوی آن ها در موقعیت خروج قرار دارند، در صورتی که سر جنین باید اول بیرون بیاید. این وضعیت در 3 تا 4 درصد از بارداری های تمام مدت مشاهده می شود، زیرا بیشتر نوزادها به طور طبیعی با سر به دنیا می آیند.
انواع مختلف موقعیت جنین بریچ عبارتند از:
- بریچ کامل: در این حالت، پاها و دست ها به حالت جمع شده در نزدیکی بدن جنین قرار دارند و کف پاها به سمت پایین است.
- بریچ پایینی: در این وضعیت، تنها پاها به سمت پایین می آیند و باقی بدن جنین در حالت خمیده قرار دارد.
- بریچ فرانسوی: جنین به شکلی قرار دارد که پاهایش به سمت دهانه رحم است و دست ها و بدن در موقعیت کشیده و بلند قرار دارند.
در حالی که برخی از جنین های بریچ می توانند به طور طبیعی به دنیا بیایند، این کار تنها در شرایط خاصی ایمن است. بسیاری از پزشکان برای جنینی که پا اول یا باسن اول است، زایمان سزارین را توصیه می کنند تا احتمال بروز مشکلات کاهش یابد. برخی دیگر روش ها و تکنیک های مختلفی را برای تلاش برای چرخاندن جنین قبل از شروع زایمان پیشنهاد می دهند.
مهم است که بدانید همه جنین های بریچ در نهایت در این وضعیت نمی مانند. بعضی از آن ها قبل از زایمان خودشان به موقعیت سر به پایین می چرخند. شما می توانید اقداماتی انجام دهید که به حرکت دادن جنین کمک کند، هرچند این روش ها تضمینی برای موفقیت ندارند. در ادامه تمرینات، موقعیت های خواب و فعالیت هایی که ممکن است به چرخاندن جنین کمک کنند آورده شده است، همچنین برخی از گزینه های دیگر که ممکن است پزشک شما پیشنهاد دهد.
آیا می توان با تغییر موقعیت خواب جنین بریچ را چرخاند؟
اگرچه هیچ مدرک علمی برای اثبات اثرگذاری موقعیت خاص خواب به عنوان روشی برای چرخاندن جنین بریچ وجود ندارد، برخی از متخصصان پیشنهاد می کنند که برای ایجاد فضای بیشتر برای جنین، سعی کنید به پهلو بخوابید و بالش را بین پاهایتان قرار دهید. اگر هیچ چیز دیگری نباشد، این موقعیت ممکن است به شما کمک کند تا از دردها و گرفتگی های ناحیه کمر و پاها کمی تسکین یابید. و اگر در مراحل پایانی بارداری هستید، احتمالا به طور طبیعی به پهلو می خوابید، زیرا خوابیدن روی شکم ناراحت کننده است و خوابیدن به پشت به طور کلی ایمن محسوب نمی شود.
آیا می توان با تمرینات جنین بریچ را چرخاند؟
برخی از تمرینات می توانند به چرخاندن جنین بریچ به طور طبیعی کمک کنند.
دکتر وایت می گوید:
«برخی از حرکات بدنی ممکن است به چرخاندن خودبه خود جنین از وضعیت بریچ به موقعیت سر به پایین کمک کنند».
کج شدن لگن یکی از تمرینات مفید است که می تواند به چرخاندن جنین کمک کند، به ویژه اگر جنین در حال حرکت باشد. انجام وضعیت وارونه (مانند حالت کودک در یوگا) می تواند به آرامش عضلات لگن و رحم کمک کند و از نیروی جاذبه بهره ببرد. همچنین، پیاده روی می تواند حرکت جنین را تشویق کرده و با آزاد کردن بافت ها و بافت های حمایتی رحم و لگن، به چرخاندن جنین کمک کند. فعالیت هایی مانند زانو زدن و لانژ (پیش روی با پا) نیز ممکن است مفید باشند. با این حال، پیش از شروع هرگونه تمرین یا فعالیت بدنی، با پزشک خود مشورت کنید.
شنا کردن نیز در پایان بارداری احساس خوبی دارد، چرا که شناوری آب فشار را از بدن می گیرد و فضای بیشتری برای حرکت جنین فراهم می کند. شنا کردن با سبک سینه و کرال می تواند در جابجایی جنین مفید باشد.
چرا پزشکان برای جنین های بریچ سزارین انجام می دهند؟
پزشکان برای جنین های بریچ معمولا سزارین را به عنوان روش ترجیحی برای زایمان توصیه می کنند، زیرا در این وضعیت زایمان طبیعی (واژینال) ممکن است خطرات و عوارض بیشتری برای مادر و جنین به همراه داشته باشد. در اینجا دلایلی که پزشکان سزارین را برای جنین های بریچ انتخاب می‌کنند، آورده شده است:
- خطرات ناشی از فشار بر روی سر جنین: در زایمان واژینال با موقعیت بریچ، پاها یا کمر جنین اول به دهانه رحم می رسند، که می تواند فشار زیادی به سر جنین وارد کند. این فشار می تواند باعث آسیب به سر و گردن جنین شود.
- مشکلات با بند ناف: یکی از بزرگترین خطرات در موقعیت بریچ، احتمال فشرده شدن بند ناف است. در این حالت، بند ناف ممکن است پیش از جنین از دهانه رحم عبور کرده و در هنگام زایمان فشرده شود. این فشرده شدن می‌تواند باعث کاهش جریان خون و اکسیژن به جنین و مشکلات جدی برای او شود.
- خطر آسیب به اندام های جنین: در هنگام زایمان واژینال جنین های بریچ، احتمال آسیب به دست ها، پا ها و دیگر اعضای جنین به دلیل قرارگیری غیر عادی در رحم وجود دارد. این آسیب ها می توانند منجر به شکستگی یا صدمات دیگر شوند.
- زمان طولانی تر برای زایمان: در صورت تلاش برای زایمان طبیعی، این فرآیند می‌تواند طولانی تر و پیچیده تر از زایمان های معمولی باشد. همچنین در برخی موارد، امکان باز شدن کامل دهانه رحم وجود ندارد یا جنین نمی تواند به راحتی از کانال زایمان عبور کند.
- کمبود تجربه در زایمان های بریچ: اکثر پزشکان تجربه کافی در زایمان واژینال جنین بریچ را ندارند. این امر باعث می شود که برای جلوگیری از هرگ ونه خطر برای مادر و جنین، سزارین گزینه مطمئن تری باشد.
اگر چه برخی از جنین های بریچ می توانند به طور طبیعی و واژینال به دنیا بیایند، اما خطرات ذکر شده باعث می شود که پزشکان ترجیح دهند سزارین انجام دهند تا سلامت مادر و جنین به طور مطلوب حفظ شود. اگر شما یا پزشکتان نگرانی هایی درباره وضعیت بریچ جنین دارید، حتما با پزشک خود مشورت کنید تا بهترین تصمیم برای سلامت شما و فرزندتان گرفته شود.
روش های دیگری نیز وجود دارد که پزشکان ممکن است برای چرخاندن جنین بریچ پیشنهاد دهند. این روش ها شامل:
موسیقی: اگر جنین شما به صدا یا موسیقی واکنش نشان می دهد، می توانید امتحان کنید که برای او آهنگی پخش کنید. گاهی اوقات یک ملودی ساده می تواند او را به حرکت وادار کند.
طب سوزنی با موکسی بوکسیون: طب سوزنی به دلیل کاهش فشار، ممکن است به آرامش عضلات لگن و رحم کمک کند. این روش با موکسی بوکسیون ترکیب می شود، که در آن از گیاه مگزوارت (یا موکسا) در نزدیکی نقاط خاص طب سوزنی برای چرخاندن جنین استفاده می شود. برخی از مطالعات نشان داده اند که این روش موثر است، اما قبل از استفاده، حتما با پزشک خود مشورت کنید.
گرما و سرما: در این روش، باید سرما را نزدیک به جایی که سر جنین قرار دارد (در بالای رحم) و گرما را نزدیک به جایی که می خواهید سر جنین برود (در پایین رحم) قرار دهید. جنین ها معمولا از سرما فراری هستند و به این تحریک واکنش نشان می دهند. این روش می تواند برای شما موثر باشد، اما باید هرگونه گرما و سرما را زمانی که ناراحتی ایجاد می کند، از بدن خود بردارید.
این روش ها می توانند به شما کمک کنند، اما هیچ کدام تضمینی برای موفقیت نیستند.
چه اتفاقی می افتد اگر نوزاد من تکان نخورد و در وضعیت بریچ بماند؟
اگر نوزاد شما در وضعیت بریچ بماند، مهم است که با پزشک خود درباره گزینه های موجود برای زایمان صحبت کنید. در بسیاری از موارد، به ویژه برای نوزادان بریچ در حاملگی های چندقلویی یا کسانی که مشکلات پزشکی دارند، سزارین به عنوان گزینه ایمن تر برای زایمان انتخاب می شود. در حالی که زایمان طبیعی برای نوزادان بریچ گاهی موفقیت آمیز است، خطراتی مانند مشکلات مربوط به بند ناف نوزاد و یا آسیب های احتمالی در حین زایمان باعث می شود که پزشکان بیشتر سزارین را پیشنهاد دهند.
گزینه های ممکن برای زایمان در صورت عدم چرخش جنین:
- سزارین: بیشتر نوزادان بریچ از طریق سزارین به دنیا می آیند. دلیل اصلی انتخاب سزارین، کاهش خطرات احتمالی در زایمان طبیعی برای نوزادان بریچ است، مانند افتادن بند ناف یا گیر کردن سر نوزاد.
- زایمان طبیعی بریچ: این گزینه کمتر رایج است، اما در برخی موارد، اگر نوزاد در وضعیت مناسب (مثلا در وضعیت پایین تنه اول) قرار داشته باشد و پزشک تجربه لازم را داشته باشد، ممکن است قابل اجرا باشد. با این حال، خطرات زایمان طبیعی بریچ به حدی است که بیشتر پزشکان سزارین را به آن ترجیح می دهند.
- ورسیون سر خارجی: اگر بارداری شما به هفته ۳۷ رسیده باشد، پزشک شما ممکن است ورسیون سر خارجی (ECV) را پیشنهاد کند. این یک تکنیک فیزیکی است که در آن پزشک با دست های خود فشار وارد کرده و سعی می کند نوزاد را بچرخاند. این روش معمولا در بیمارستان انجام می شود که در آن وضعیت قلب نوزاد به طور مداوم تحت نظارت است.
- مراقبت های بیشتر: اگر نوزاد شما تا زمان نزدیک به موعد زایمان در وضعیت بریچ بماند، پزشک شما ممکن است به نظارت بیشتر بر وضعیت نوزاد و سلامت آن ادامه دهد. ممکن است نیاز به انجام آزمایش های بیشتر یا سونوگرافی برای بررسی هرگونه مشکل احتمالی در حین زایمان باشد.
سخنی از نی نی تینی
اگر شما با نوزادی که در وضعیت بریچ قرار دارد روبرو هستید، هرگز از مشاوره با پزشک متخصص خود دریغ نکنید. آن ها شما را در جریان بهترین راهکارها برای زایمان ایمن و سالم قرار خواهند داد و به شما کمک می کنند تا تصمیمات درست بگیرید.
اگر شما هم تجربه ای از بارداری با نوزاد بریچ دارید یا روش هایی که برای چرخاندن نوزاد در این وضعیت امتحان کرده اید، خوشحال می شویم آن را با ما در میان بگذارید. آیا شما توانسته اید نوزاد خود را به وضعیت مناسب برگردانید؟ تجربیات شما می تواند به دیگران کمک کند! همچنین اگر سوال یا نگرانی خاصی دارید، در کامنت ها با ما مطرح کنید تا بتوانیم به شما کمک کنیم.
