IUI چیست؟

IUI یا تلقیح داخل رحمی نوعی از تلقیح مصنوعی است. در این روش، اسپرم شسته و متمرکز شده در زمان تخمک گذاری مستقیما داخل رحم قرار می گیرد. این کار کمک می کند تا اسپرم های سالم به تخمک نزدیک تر شوند زمانی که تخمدان ها آن را آزاد می کنند. آی یو آی یک روش درمان ناباروری رایج برای زوج ها یا افرادی است که تمایل به باردار شدن دارند.

IUI (تلقیح داخل رحمی) چیست؟

تلقیح داخل رحمی (آی یو آی) نوعی از تلقیح مصنوعی است که در آن اسپرم مستقیما داخل رحم فرد قرار می گیرد.

در حالت طبیعی، اسپرم باید از واژن به سمت دهانه رحم حرکت کرده و از آنجا وارد رحم و لوله های فالوپ شود. تنها ۵٪ از اسپرم ها قادر به طی کردن این مسیر هستند. وقتی تخمدان تخمک را آزاد می کند، تخمک به سمت لوله فالوپ می رود. در آنجا اسپرم و تخمک با هم برخورد کرده و لقاح صورت می گیرد.

در روش IUI، اسپرم جمع آوری، شسته و متمرکز می شود تا تنها اسپرم های با کیفیت بالا باقی بمانند. سپس این اسپرم از طریق یک کاتتر (لوله نازک) مستقیما داخل رحم قرار داده می شود و آن را به لوله های فالوپ نزدیک تر می کند. تلقیح داخل رحمی باعث می شود که اسپرم مسیر کمتری برای رسیدن به تخمک طی کند و شانس بارداری افزایش یابد.

پزشکان معمولا تلقیح داخل رحمی را قبل از روش های درمان ناباروری پیچیده تر و گران تر امتحان می کنند. این روش با استفاده از اسپرم شریک زندگی یا اسپرم اهدایی انجام می شود. ممکن است فرد برای اطمینان از آزاد شدن تخمک ها در زمان تخمک گذاری داروهای باروری مصرف کند.

چرا IUI انجام می شود؟

افراد به دلایل مختلفی این روش را انتخاب می کنند، از جمله مشکلات باروری ، ناباروری یا به عنوان گزینه ای برای زوج  هایی که از اسپرم اهدایی استفاده می کنند.

آی یو آی ممکن است در شرایط زیر مورد استفاده قرار گیرد:

• مشکلات مخاط دهانه رحم یا سایر مشکلات دهانه رحم: دهانه رحم واژن و رحم را از هم جدا می کند. مخاط تولید شده توسط دهانه رحم به حرکت اسپرم از واژن به رحم و لوله های فالوپ کمک می کند. مخاط ضخیم می تواند حرکت اسپرم را دشوار کند. در تلقیح داخل رحمی ، اسپرم از دهانه رحم عبور کرده و مستقیما به رحم منتقل می شود.
• تعداد کم اسپرم یا مشکلات دیگر اسپرم: تحلیل مایع منی بخشی از درمان ناباروری است. این برررسی ممکن است نشان دهد که اسپرم شریک زندگی کوچک، ضعیف، کند یا به شکل غیرعادی است یا تعداد کمی اسپرم وجود دارد. IUI به این مشکلات کمک می کند زیرا تنها اسپرم های با کیفیت بالا انتخاب و در درمان استفاده می شوند.
• استفاده از اسپرم اهدایی: آی یو آی زمانی استفاده می شود که افراد از اسپرم فردی که شریک زندگی زاینده نیست استفاده می کنند. این عمل تلقیح با اسپرم اهدایی (DI) نامیده می شود و زمانی انجام می شود که یکی از طرفین اسپرم ندارد یا کیفیت اسپرم به قدری پایین است که نمی توان از آن استفاده کرد.
• اختلالات انزال یا نعوظ: آی یو آی زمانی استفاده می شود که یکی از طرفین نمی تواند انزال داشته باشد یا نعوظ را حفظ کند.
• آلرژی به مایع منی: در موارد نادر، برخی افراد به مایع منی شریک زندگی شان آلرژی دارند که باعث سوزش، تورم و قرمزی در واژن می شود. تلقیح داخل رحمی می تواند مؤثر باشد زیرا پروتئین های عامل آلرژی در فرآیند شستشوی اسپرم حذف می شوند.
• ناباروری ناشناخته: این حالت زمانی است که پزشکان نمی توانند دلیل ناباروری را پیدا کنند.

فرآیند IUI چقدر طول می کشد؟

این فرآیند از ابتدا تا انتها تقریبا چهار هفته (حدود ۲۸ روز) طول می کشد که تقریبا برابر با طول یک چرخه قاعدگی معمولی است.

• قبل از شروع فرآیند، شما (و شریک زندگی تان) تحت یک بررسی کامل قرار می گیرید که ممکن است شامل آزمایش خون، تحلیل مایع منی، سونوگرافی و سایر تشخیص ها باشد.
• برخی افراد به مدت پنج روز داروی باروری خوراکی یا به مدت دو هفته داروی تزریقی دریافت می کنند. این کار شانس تخمک گذاری و آزاد شدن تخمک های متعدد را افزایش می دهد. البته همه افراد به مصرف این داروها نیاز ندارند.
• تلقیح فرآیندی سریع است و تنها چند دقیقه برای قرار دادن اسپرم زمان می برد. ممکن است پزشک از شما بخواهد حدود ۱۵ دقیقه پس از آن دراز بکشید.
• دو هفته پس از تلقیح می توانید آزمایش بارداری انجام دهید.

آیا IUI مؤثر است؟

موفقیت این روش بسته به دلیل اصلی ناباروری، متفاوت است. آی یو آی در افرادی که ناباروری آن ها بدون دلیل خاصی است یا مشکلاتی با مخاط دهانه رحم یا انزال دارند، بهتر عمل می کند. در برخی شرایط مانند اختلالات لوله های فالوپ، اندومتریوز یا مشکلات شدید اسپرم، تلقیح داخل رحمی به خوبی کار نمی کند و روش هایی مانند IVF (لقاح آزمایشگاهی) ممکن است بهتر عمل کنند.

تفاوت بین IVF و IUI

تفاوت بین این دو روش به نحوه و مکان انجام لقاح مربوط می شود:

• IUI: در این روش، لقاح در داخل بدن (لوله های فالوپ) انجام می شود. اسپرم شسته شده و متمرکز شده، با استفاده از یک کاتتر در زمان تخمک گذاری مستقیما داخل رحم قرار می گیرد. هدف این است که اسپرم به تخمک نزدیک تر شود تا لقاح به طور طبیعی انجام شود. آی یو آی روش ساده تر و کم هزینه تری نسبت به IVF است، اما درصد موفقیت آن در هر چرخه کمتر است.
• IVF: در این روش، لقاح خارج از بدن و در محیط آزمایشگاهی انجام می شود. ابتدا تخمک و اسپرم جمع آوری شده و در آزمایشگاه به هم ملحق می شوند. پس از تشکیل جنین، جنین به داخل رحم منتقل می شود. IVF پیچیده تر، گران تر و معمولا برای شرایط خاصی مناسب تر است که آی یو آی جوابگو نیست.

مراحل درمان IUI

هر برنامه درمانی و پزشک ممکن است روند خاص خود را داشته باشد، اما معمولا شامل مراحل زیر است:

1 – تعیین زمان تخمک گذاری

زمان دقیق تخمک گذاری باید مشخص شود تا اسپرم در زمان مناسب تزریق شود. این کار ممکن است با استفاده از کیت های پیش بینی تخمک گذاری که هورمون LH را شناسایی می کنند یا با آزمایش خون و سونوگرافی انجام شود. گاهی اوقات تزریق hCG یا داروهای دیگر برای تحریک تخمک گذاری نیز داده می شود.

2 – آماده سازی نمونه اسپرم

همسر شما نمونه اسپرم تازه را در روز انجام IUI به آزمایشگاه ارائه می دهد. اسپرم شسته و متمرکز می شود تا تنها اسپرم های سالم باقی بمانند. در صورت استفاده از اسپرم اهدایی، نمونه یخ زدایی و آماده می شود.

3 – تلقیح

تلقیح فرآیندی سریع است و چند دقیقه طول می کشد. پزشک با استفاده از کاتتر، اسپرم شسته شده را داخل رحم قرار می دهد. پس از تلقیح ممکن است به شما بگویند ۱۰ تا ۳۰ دقیقه دراز بکشید. بارداری زمانی رخ می دهد که اسپرم تخمک را بارور کند و تخمک بارور شده به دیواره رحم متصل شود.

4 – تست بارداری

حدود دو هفته پس از آی یو آی می توانید تست بارداری انجام دهید.

آمادگی برای درمان IUI

قبل از شروع IUI، به انجام معاینات کامل و آزمایش های باروری نیاز دارید. برخی از آزمایش ها ممکن است شامل موارد زیر باشند:

• معاینه رحم
• سونوگرافی از رحم
• تحلیل مایع منی
• آزمایش های خون و غربالگری جهت بررسی عفونت های مقاربتی (STI)

بعد از IUI چه انتظاری دارید؟

پس از تلقیح داخل رحمی ممکن است علائم خفیفی مانند گرفتگی عضلات یا لکه بینی داشته باشید. بیشتر افراد می توانند به فعالیت های روزمره خود ادامه دهند. معمولا محدودیت خاصی در این باره وجود ندارد.

بهترین پوزیشن خوابیدن بعد از IUI کدام است ؟

بهترین پوزیشن یا موقعیت خوابیدن پس از انجام آی یو آی، خوابیدن به پهلو و یاخوابیدن به پشت با قرار دادن بالشت بر زیر پاشنه به گونه ای که کمی باسن بالاتر از موقعیت معمول قرار بگیرد.

نکته ای که می بایست در این باره در نظر داشته باشید این است که از خوابیدن روی شکم جدا پرهیز کنید.

آیا IUI درد دارد؟

برای انجام آی یو آی ، بیهوشی لازم نیست و این روش نباید دردناک باشد. با این حال، ممکن است در طول و بعد از تلقیح کمی گرفتگی یا ناراحتی احساس کنید.

داروهای استفاده شده در IUI

آی یو آی اغلب با داروهای باروری ترکیب می شود تا تخمدان ها را تحریک کند و تخمک های بیشتری آزاد شوند. این داروها شامل موارد زیر هستند:

• کلومیفن سیترات (Clomid® یا Serophene®)
• لتروزول (Femara®)
• hCG (هورمون گنادوتروپین جفتی انسانی)
• FSH (هورمون تحریک کننده فولیکول)
• ویتامین های دوران بارداری (توصیه شده برای همه بارداری ها)

پزشک شما تصمیم می گیرد که آیا داروهای باروری باید بخشی از روند درمان IUI شما باشند یا خیر.

هزینه آی یو آی چقدر است؟

بسته به کلینیک، شهر، استان، تاریخچه پزشکی، استفاده از داروها و آزمایش های تشخیصی متفاوت است. این روش ارزان تر از سایر درمان های ناباروری مانند IVF است. به طور میانگین هزینه هر چرخه IUI بدون بیمه بین 3 تا 5 میلیون تومان و با بیمه در مراکز درمان ناباروری بین 100 تا 500 هزار تومان متغیر است.

خطرات IUI

آی یو آی نسبت به درمان های دیگر مانند IVF خطر کمتری دارد. برخی از خطرات این روش عبارت اند از:

• چندقلوزایی: در صورت استفاده از داروهای باروری، ممکن است بیش از یک تخمک آزاد شود که خطر بارداری چندقلویی (دوقلو، سه قلو و بیشتر) را افزایش می دهد. بارداری چندقلویی خطر زایمان زودرس و وزن کم نوزاد را بیشتر می کند.
• عفونت: که بسیار نادر است.
• لکه بینی: این روش ممکن است باعث خونریزی کم واژینال شود.
• سندرم تحریک بیش از حد تخمدان (OHSS): این عارضه نادر ممکن است در اثر استفاده از داروهای باروری بیش از حد رخ دهد و موجب درد و تورم تخمدان ها شود.

عوارض جانبی شایع IUI

برخی افراد پس از آی یو آی گرفتگی خفیف و لکه بینی را تجربه می کنند. استفاده از داروهای باروری نیز ممکن است عوارض جانبی خفیفی داشته باشد. همچنین، فرآیند درمان ناباروری می تواند از نظر روحی و جسمی دشوار باشد و برخی از افراد با احساس افسردگی مواجه شوند.

اثربخشی IUI در بارداری

موفقیت آی یو آی بستگی زیادی به علت ناباروری و سن فرد دارد. استفاده از داروهای باروری می تواند شانس موفقیت را تا ۲۰ درصد افزایش دهد. معمولا نرخ بارداری با تلقیح داخل رحمی مشابه بارداری طبیعی است که حدود ۲۰ درصد می باشد.

چه زمانی بعد از IUI بارداری مشخص می شود؟

حدود دو هفته پس از آی یو آی می توانید تست های بارداری انجام دهید. معمولا پس از این مدت، هورمون hCG در خون یا ادرار قابل تشخیص است.

علائم رایج بارداری از طریق آی یو آی

این علائم بسیار شبیه به علائم بارداری به صورت معمولی می باشد.

قبل از انجام IVF چند مرتبه IUI انجام می شود؟

بیشتر پزشکان توصیه می کنند که سه چرخه آی یو آی قبل از استفاده از روش های دیگر مانند IVF امتحان شود. اگر بالای ۴۰ سال سن دارید، ممکن است پزشک تنها یک چرخه IUI را پیشنهاد دهد و سپس به IVF روی بیاورد، زیرا نرخ موفقیت IVF در این سن بیشتر است.

چه زمانی باید با پزشک تماس گرفت؟

اگر پس از مصرف داروهای باروری علائمی مانند درد شدید لگن، تهوع، تنگی نفس یا افزایش وزن ناگهانی داشتید، باید فورا به پزشک خود اطلاع دهید.

چگونه می توان شانس بارداری با IUI را افزایش داد؟

عوامل متعددی می توانند بر موفقیت آی یو آی تأثیر بگذارند، از جمله:

• سن
• استفاده از داروهای باروری
• شرایط سلامتی
• علت ناباروری

پزشک شما به شما کمک می کند تا بهترین راه ها را برای افزایش شانس بارداری با این روش پیدا کنید.

نرخ موفقیت IUI در سنین مختلف

• سن ۲۰ تا ۳۰ سال: ۱۷.۶٪
• سن ۳۱ تا ۳۵ سال: ۱۳.۳٪
• سن ۳۶ تا ۳۸ سال: ۱۳.۴٪
• سن ۳۹ تا ۴۰ سال: ۱۰.۶٪
• بالای ۴۰ سال: ۵.۴٪

آیا IUI بهتر از IVF است؟

بیشتر افراد ابتدا آی یو آی را امتحان می کنند، زیرا هزینه کمتری دارد و کمتر تهاجمی است. با این حال، بسته به شرایط، پزشک ممکن است شما را مستقیم به IVF توصیه کند.

آیا بعد از IUI می توان رابطه جنسی داشت؟

بله، می توانید قبل و بعد از آی یو آی رابطه جنسی داشته باشید. در واقع، داشتن رابطه جنسی در همان روز یا روز بعد از این روش، شانس بارداری را افزایش می دهد.

سخنی از نی نی تینی

اگر در باردار شدن مشکل دارید، با پزشک خود صحبت کنید. بسیاری از افراد با ناباروری دست و پنجه نرم می کنند و گزینه هایی برای کمک به شما وجود دارد. IUI ممکن است یکی از این گزینه ها باشد. پزشکان (متخصص زنان و زایمان) برای تعیین درمان مناسب باروری برای کمک به شما در رسیدن به بارداری موفق همکاری خواهند کرد.