هیپرپلازی آندومتر باعث ضخیم شدن لایه داخلی رحم می شود که ممکن است منجر به خونریزی های غیرطبیعی یا شدید شود. در هیپرپلازی غیرطبیعی (آتیپیکال)، خطر ابتلا به سرطان آندومتر و سرطان رحم افزایش می یابد. این وضعیت معمولا در دوران یائسگی یا بعد از آن رخ می دهد. درمان با پروژستین می تواند این علائم را کاهش دهد و زنانی که در معرض خطر سرطان هستند، ممکن است تصمیم بگیرند رحم خود را بردارند.
هیپرپلازی آندومتر چیست و چگونه رخ می دهد؟
هیپرپلازی، پوششی است که در طول دوران قاعدگی می ریزد، همچنین بافتی است که جنین در طول بارداری در آن رشد می کند. و زمانی رخ می دهد که لایه داخلی رحم (آندومتر) بیش از حد ضخیم شود. در برخی زنان، این بیماری می تواند منجر به سرطان آندومتر، که نوعی سرطان رحم است، بشود.
انواع هیپرپلازی آندومتر
پزشکان این عارضه را بر اساس تغییرات سلولی موجود در لایه آندومتر طبقه بندی می کنند. برخی از انواع این بیماری می تواند خطر ابتلا به سرطان را به شدت افزایش دهد، در حالی که برخی دیگر اینطور نیستند.
انواع هیپرپلازی آندومتر عبارتند از:
- ساده یا پیچیده (بدون آتیپیا): در این نوع هیپرپلازی، سلول ها به طور طبیعی به نظر می رسند و احتمال تبدیل آن ها به سرطان کم است. (“بدون آتیپیا” یعنی کمتر احتمال دارد که به سرطان تبدیل شود.) این وضعیت ممکن است بدون درمان بهبود یابد یا پزشک ممکن است درمان با هورمون ها را توصیه کند.
- ساده یا پیچیده آتیپیکال (با آتیپیا): اگر نوع هیپرپلازی آندومتر “آتیپیکال” یا “با آتیپیا” باشد، احتمال تبدیل آن به سرطان بیشتر است. بدون درمان، خطر ابتلا به سرطان آندومتر یا رحم افزایش می یابد.
پزشک ممکن است از اصطلاحات ساده و پیچیده برای طبقه بندی وضعیت شما استفاده کند. این اصطلاحات به الگوهایی اشاره دارند که آن ها هنگام بررسی سلول ها مشاهده می کنند. حتما درباره هر سوال یا نگرانی که دارید، با پزشک خود مشورت کنید.
هیپرپلازی آندومتر چقدر شایع است؟
این بیماری به طور کلی نادر است و تقریبا از هر 100,000 زن، 133 نفر را تحت تاثیر قرار می دهد. اما بیشتر در زنانی که در حال ورود به یائسگی هستند یا یائسگی را به تازگی تجربه کرده اند، مشاهده می شود.
علائم و دلایل هیپرپلازی آندومتر
افرادی که به این بیماری مبتلا هستند ممکن است این علائم را تجربه کنند:
- خونریزی غیرطبیعی در دوران قاعدگی یا خونریزی بین دوران قاعدگی
- دوره های قاعدگی کوتاه (کمتر از ۲۱ روز)
- خونریزی شدید در دوران قاعدگی
- خونریزی بعد از یائسگی
- عدم وجود قاعدگی (آمنوره)
بسیاری از این علائم در زنانی که در حال ورود به یائسگی هستند، مشاهده می شود. ورود به یائسگی معمولا با دوره های نامنظم یا خونریزی های غیرمعمول همراه است. در صورتی که این علائم را تجربه می کنید، بهتر است با پزشک خود مشورت کنید تا بررسی کنید که آیا نیاز به آزمایش هیپرپلازی دارید یا خیر.
آیا هیپرپلازی آندومتر باعث درد می شود؟
ممکن است هیپرپلازی باعث درد در ناحیه شکم یا لگن یا درد در هنگام رابطه جنسی (دی سپارونی) شود. با این حال، خونریزی غیرطبیعی شایع ترین علامت آن است.
دلایل شایع هیپرپلازی آندومتر چیست؟
در زنان مبتلا به این بیماری، میزان استروژن بیش از حد تولید می شود و میزان پروژسترون کافی نیست. این هورمون ها نقش های اساسی در قاعدگی و بارداری دارند. در زمان تخمک گذاری، استروژن لایه آندومتر را ضخیم می کند، در حالی که پروژسترون رحم را برای بارداری آماده می سازد. اگر بارداری رخ ندهد، سطح پروژسترون کاهش می یابد و این کاهش باعث می شود که رحم لایه داخلی خود را در دوران قاعدگی بریزد.
زنان مبتلا به هیپرپلازی آندومتر پروژسترون کمی تولید می کنند، بنابراین رحم لایه داخلی خود را نمی ریزد. در عوض، لایه به رشد خود ادامه می دهد و ضخیم می شود. سلول هایی که تشکیل دهنده لایه هستند می توانند به هم نزدیک شوند و غیرطبیعی شوند.
عوامل خطرناک بیماری هیپرپلازی آندومتر
زنان در دوران پیش یائسگی یا یائسگی بیشتر در معرض ابتلا به هیپرپلازی هستند. این بیماری به ندرت در افراد زیر ۳۵ سال مشاهده می شود.
سایر عوامل خطرناک عبارتند از:
- درمان های خاص سرطان سینه (تاموکسیفن)
- دیابت
- شروع زودهنگام قاعدگی یا شروع دیرهنگام یائسگی
- سابقه خانوادگی سرطان تخمدان، رحم یا کولون
- بیماری کیسه صفرا
- درمان هورمونی با استفاده از استروژن تنها (زمانی که رحم هنوز وجود دارد)
- هرگز باردار نشدن
- چاقی
- سندروم تخمدان پلی کیستیک (PCOS)
- سیگار کشیدن
- بیماری تیروئید
- سابقه طولانی قاعدگی نامنظم یا عدم قاعدگی
- سابقه تابش اشعه به ناحیه لگن
- سیستم ایمنی ضعیف به دلیل بیماری های خودایمنی یا داروها
عوارض هیپرپلازی آندومتر چیست؟
این عارضه می تواند باعث خونریزی غیرطبیعی و شدید شود که ممکن است به کم خونی منجر گردد. کم خونی زمانی رخ می دهد که بدن شما به اندازه کافی سلول های قرمز خون غنی از آهن نداشته باشد.
هیپرپلازی غیرطبیعی درمان نشده می تواند به سرطان تبدیل شود. حدود 8٪ از زنان مبتلا به هیپرپلازی ساده آتیپیکال که درمان نشده اند، به سرطان آندومتر یا رحم مبتلا می شوند. و نزدیک به 30٪ از زنان مبتلا به هیپرپلازی پیچیده آتیپیکال که درمان نمی شوند نیز به سرطان مبتلا می شوند.
هیپرپلازی آندومتر چگونه تشخیص داده می شود؟
بسیاری از شرایط می توانند باعث خونریزی غیرطبیعی رحم شوند. برای شناسایی دلیل علائم شما، پزشک ممکن است یکی یا بیشتر از آزمایش های زیر را تجویز کند:
- اولتراسوند: در این آزمایش از امواج صوتی برای تولید تصاویر از رحم شما استفاده می شود. تصاویر می توانند نشان دهند که آیا لایه داخلی رحم شما بیش از حد ضخیم است یا خیر.
- بیوپسی: در بیوپسی آندومتر، نمونه هایی از بافت لایه داخلی رحم برداشته می شود. سپس پاتولوژیست ها سلول ها را زیر میکروسکوپ بررسی می کنند تا وجود یا عدم وجود سرطان را تأیید کنند.
- هیستروسکوپی: پزشک با استفاده از ابزار نازک و روشن به نام هیستروسکوپ، گردن رحم را معاینه کرده و داخل رحم را می بیند. این روش ممکن است همراه با عمل گشاد کردن و کورتاژ (D&C) یا بیوپسی انجام شود. با استفاده از هیستروسکوپی، پزشک می تواند ناهنجاری ها را در داخل حفره آندومتر مشاهده کرده و از نواحی مشکوک بیوپسی بگیرد.
بیماری هیپرپلازی آندومتر چگونه درمان می شود؟
درمان این بیماری در بیشتر موارد شامل استفاده از پروژستین می شود. پروژستین نسخه مصنوعی پروژسترون است، هورمونی که بدن شما از آن کم دارد. پروژستین به اشکال مختلفی موجود است:
- درمان پروژسترون خوراکی (با بلعیدن قرص)
- دستگاه داخل رحمی (IUD) حاوی پروژستین
- تزریق (دپو-پروورا)
- کرم یا ژل واژینال
پزشک ممکن است جراحی هیسترکتومی (برداشتن رحم) را در صورت بروز این شرایط پیشنهاد دهد:
- بدتر شدن وضعیت شما یا بروز سلول های سرطانی
- عدم بهبود وضعیت با درمان پروژستین
آیا باید برای درمان بیماری هیپرپلازی آندومتر، هیسترکتومی انجام دهم؟
هیسترکتومی معمولا برای درمان این بیماری ضروری نیست. بیشتر زنان به درمان پروژستین پاسخ خوبی می دهند. اگر خطر ابتلا به سرطان رحم بالا باشد و پزشک شما نوع پیچیده آتیپیکال را تشخیص دهد، هیسترکتومی ممکن است گزینه ای مناسب برای درمان باشد.
چگونه می توان از بروز بیماری هیپرپلازی آندومتر پیشگیری کرد؟
برخی اقدامات می توانند احتمال ابتلا به این بیماری را کاهش دهند:
- استفاده از پروژسترون همراه با استروژن بعد از یائسگی (اگر از هورمون درمانی استفاده می کنید)
- در صورت داشتن دوره های قاعدگی نامنظم، ممکن است بخواهید قرص های ضدبارداری حاوی استروژن و پروژستین مصرف کنید.
- ترک سیگار
- حفظ وزن سالم و مناسب برای بدن خود
آینده زنانی که هیپرپلازی آندومتر دارند، چگونه است؟
این بیماری به درمان های پروژستین به خوبی پاسخ می دهد. همچنین نوع آتیپیکال این بیماری می تواند منجر به سرطان آندومتر یا رحم شود. پزشک شما ممکن است آزمایش های اولتراسوند، بیوپسی ها یا حتی هیسترکتومی را برای کاهش احتمال تبدیل آن به سرطان توصیه کند. این توصیه ها بر اساس تشخیص و تاریخچه سلامتی شما صورت خواهد گرفت.
آیا بیماری هیپرپلازی آندومتر به سرطان منجر می شود؟
خیر، همیشه اینطور نیست. خطر ابتلا به سرطان در انواع مختلف هیپرپلازی متفاوت است و ممکن است از 8٪ تا 30٪ متغیر باشد. تنها برخی از انواع هیپرپلازی به سرطان منجر می شوند. پزشک شما می تواند نوع هیپرپلازی شما را شناسایی کرده و بهترین درمان را بر اساس تاریخچه سلامتی و خطر کلی سرطان توصیه کند.
در رابطه با هیپرپلازی اندومتر چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنم؟
اگر یکی از علائم زیر را تجربه کردید، باید با پزشک خود تماس بگیرید:
- خونریزی شدید یا غیرطبیعی
- خونریزی واژنی پس از یائسگی
- گرفتگی های دردناک (دیسمنوره)
- درد هنگام ادرار (دیسوریا)
- درد هنگام رابطه جنسی (دی سپارونی)
- درد در ناحیه لگن
- ترشحات واژنی غیرطبیعی
- از دست رفتن دوره های قاعدگی به طور مکرر
در مورد هیپرپلازی آندومتر چه سوالاتی باید از پزشک خود بپرسم؟
اگر به هیپرپلازی مبتلا هستید، ممکن است بخواهید از پزشک خود بپرسید:
- نوع هیپرپلازی آندومتر من چیست؟
- آیا من در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به سرطان آندومتر یا رحم هستم؟ اگر بله، چگونه می توانم این خطر را کاهش دهم؟
- بهترین درمان برای نوع هیپرپلازی من چیست؟
- خطرات و عوارض جانبی درمان ها چیست؟
- آیا اعضای خانواده من در معرض خطر ابتلا به این بیماری هستند؟ اگر بله، چه اقداماتی باید انجام دهند تا این خطر را کاهش دهند؟
- پس از درمان، به چه نوع مراقبت ها و پیگیری نیاز دارم؟
- آیا باید به دنبال علائم عوارض باشم؟
رایج ترین سن برای ابتلا به هیپرپلازی آندومتر چیست؟
این عارضه بیشتر در زنانی که در حال ورود به یائسگی هستند یا یائسگی را پشت سر گذاشته اند، رخ می دهد. میانگین سن یائسگی 51 سال است و زنان بین 50 تا 60 سال بیشتر در معرض ابتلا به هیپرپلازی قرار دارند.
اگر سوال دیگری دارید یا نیاز به اطلاعات بیشتر دارید، حتما با پزشک خود مشورت کنید.
سخنی از نی نی تینی
هیپرپلازی آندومتر یکی از مشکلاتی است که می تواند زندگی زنان را تحت تاثیر قرار دهد، اما خوشبختانه با تشخیص به موقع و درمان مناسب، می توان به خوبی آن را مدیریت کرد. از آنجا که این بیماری می تواند خطرات جدی تری مثل سرطان رحم را به دنبال داشته باشد، توجه به علائم و مشاوره با پزشک اهمیت ویژه ای دارد. اگر شما یا عزیزانتان علائمی از این بیماری را تجربه می کنید، هیچ گاه از مشاوره پزشکی غافل نشوید.
آیا شما یا کسی که می شناسید با این بیماری روبه رو شده اید؟ تجربه خود را با ما به اشتراک بگذارید و سوالات خود را مطرح کنید. ما در اینجا برای پاسخ به شما و ارائه راهنمایی بیشتر آماده ایم. همچنین اگر فکر می کنید این اطلاعات برای دیگران مفید است، آن را با دوستان خود به اشتراک بگذارید.
