زخم های دهانی چیست و چرا در کودکان ایجاد می شوند؟
زخم های دهانی در کودکان، زخم هایی دردناک هستند که روی لثه، زبان، داخل گونه ها، لب ها یا سقف دهان ایجاد می شود. این زخم ها در کودکان خردسال معمولا به دلیل عفونت های ویروسی یا باکتریایی رخ می دهند. اما در کودکان بزرگ تر، ممکن است زخم های دهانی مکرر دیده شود که پیدا کردن علت دقیق آن دشوار باشد.
اگر کودک شما دچار زخم های دهانی شده، بهتر است ابتدا به پزشک کودکان یا دندان پزشک مراجعه کنید. برای تشخیص علت زخم دهان کودک، پزشک ابتدا سن کودک، شکل و مدت زمان ماندگاری زخم ها و علائم آن را مورد بررسی قرار می دهد. در برخی موارد، اگر احتمال یک بیماری زمینه ای جدی در کودک وجود داشته باشد، نیاز به بررسی توسط متخصص خواهد بود.
دلایل ایجاد زخم های دهانی در کودکان
کودکان خردسال بیشتر در معرض عفونت های ویروسی و باکتریایی هستند که می توانند باعث ایجاد زخم های دهانی شوند.
برخی از مهم ترین این دلایل عبارت اند از:
تبخال دهانی در کودکان
این بیماری توسط ویروس تبخال (HSV-1) ایجاد می شود؛ و باعث تبخال روی لب ها می شود.
علائم تبخال دهانی در کودکان
- تحریک پذیری و بی قراری کودک
- تب بالا
- زخم های دردناک روی لثه و داخل دهان
بیماری دست، پا و دهان در کودکان
این بیماری که توسط ویروس کوکساکی ایجاد می شود، یکی دیگر از دلایل ایجاد زخم های دهانی در کودکان است و علائم زیر را به همراه دارد:
- زخم های کوچک و قرمز در داخل دهان
- جوش های پوستی روی کف دست، کف پا، پاها و باسن
- در برخی موارد، تب و احساس ناخوشی عمومی
هرپانژین در کودکان
هرپانژین بسیار شبیه به بیماری دست، پا و دهان است اما زخم ها فقط داخل دهان دیده می شوند. و عامل آن نیز ویروس کوکساکی است. علائم این بیماری شامل موارد زیر می شود:
- زخم های دهانی دردناک
- تب بالا
- مشکل در بلعیدن غذا و مایعات
التهاب لثه در کودکان
یک بیماری خفیف و شایع لثه ای است که می تواند باعث زخم های دهانی شود. این بیماری معمولا در اثر عفونت باکتریایی به وجود می آید.
زبان جغرافیایی در کودکان
یک وضعیت بی خطر در میان کودکان است که به دلیل از بین رفتن پرزهای سطح زبان ایجاد می شود. این بیماری باعث نقاط قرمز و صاف روی زبان می شود، اما:
- معمولا دردناک نیست
- نیازی به درمان ندارد
- علت دقیق آن مشخص نیست
درمان و پیشگیری از آفت ها و زخم های دهانی در کودکان
- مسکن های بدون نسخه: می توان از داروهایی مانند استامینوفن یا ایبوپروفن برای کاهش درد و التهاب استفاده کرد.
- داروهای پوشاننده زخم: برخی از داروها می توانند زخم ها را پوشش دهند و حساسیت آن ها را کاهش دهند. این داروها شامل خمیردندان های مخصوص و آنتی اسیدهای مایع مانند مالوکس یا شیر منیزیم می شوند.
- کورتیکواستروئیدهای موضعی: در مواردی که زخم های دهانی شدید باشد و به درمان های دیگر نیاز داشته باشیم، پزشک ممکن است استروئیدهای موضعی مانند تریامسینولون استونید (Kenalog-40، با غلظت 0.1%) را تجویز کند. این دارو با خمیر دندان پزشکی مخلوط شده و باید چند بار در روز روی زخم ها قرار داده شود. اگر درمان های معمولی مؤثر نباشند، مشورت با پزشک کودک توصیه می شود.
اگر کودک شما دچار زخم های دهانی مکرر می شود، چند روش می تواند به کاهش دفعات بروز این مشکل و پیشگیری از آن کمک کند:
- دفترچه ثبت علائم داشته باشید: یادداشت کنید که چه غذاها، نوشیدنی ها یا موقعیت هایی باعث ایجاد زخم های دهانی کودکتان می شوند. اگر محرک های احتمالی را شناسایی کنید، می توانید از آن ها دوری کنید.
- استفاده از دهان شویه بدون الکل: دهان شویه های حاوی الکل ممکن است دهان را تحریک کنند، اما نوع بدون الکل آن می تواند به کاهش رشد میکروب ها در دهان کمک کند.
- اجتناب از خمیردندان های حاوی SLS: سدیم لوریل سولفات (SLS) که در بسیاری از خمیردندان ها وجود دارد، ممکن است باعث زخم های دهانی در کودکان شوند. اگر کودک شما مستعد زخم های دهانی مکرر است، بهتر است از خمیردندان های بدون SLS استفاده کنید.
- رعایت بهداشت دهان و دندان:
- از مسواک نرم و نخ دندان موم دار و نازک برای جلوگیری از آسیب به لثه ها استفاده کنید.
- مراجعه منظم به دندان پزشک و انجام تمیزکاری حرفه ای می تواند به حفظ سلامت دهان کودک کمک کند.
- جلوگیری از خشکی دهان: کمبود رطوبت در دهان می تواند احتمال زخم های دهانی را افزایش دهد. تشویق کودک به نوشیدن آب در طول روز می تواند به کاهش این مشکل کمک کند.
سخنی از نی نی تینی
زخم های دهانی در کودکان یک مشکل شایع است که می تواند دلایل مختلفی داشته باشد. در کودکان خردسال، عفونت های ویروسی و باکتریایی مانند تبخال دهانی، بیماری دست، پا و دهان، و التهاب لثه از علل اصلی هستند. در کودکان بزرگ تر، آفت دهانی و ویروس تبخال نوع 1 (HSV-1) از شایع ترین دلایل محسوب می شوند.
برخی بیماری های سیستمیک، مانند بیماری سلیاک، بیماری های التهابی روده، کمبود ویتامین ها و سندرم تب دوره ای نیز می توانند باعث زخم های دهانی مکرر شوند.
روش های درمان شامل مسکن های بدون نسخه، داروهای پوشاننده زخم و در موارد شدید، استروئیدهای موضعی می باشد. برای پیشگیری از زخم های دهانی، رعایت بهداشت دهان، اجتناب از خمیردندان های حاوی SLS، مصرف دهان شویه بدون الکل، و نوشیدن آب کافی توصیه می شود. همچنین، داشتن یک دفترچه ثبت علائم می تواند به شناسایی عوامل تحریک کننده و کاهش دفعات بروز زخم ها کمک کند.
نظر شما چیست؟ آیا کودک شما هم دچار زخم های دهانی مکرر می شود؟ چه روش هایی برای درمان و کاهش درد آن امتحان کرده اید؟ تجربیات خود را در قسمت نظرات با ما به اشتراک بگذارید تا سایر والدین نیز از راهکارهای شما بهره مند شوند!
