بهترین پوزیشن های زایمان

انتخاب بهترین پوزیشن های زایمان می تواند فرآیند زایمان را تسهیل کرده و سرعت آن را افزایش دهد. تغییر موقعیت های بدنی در حین زایمان نه تنها به کاهش درد کمک می کند، بلکه ثابت شده است که ایستادن و راه رفتن در مراحل اولیه و فعال زایمان، نیاز به سزارین را کاهش داده و مدت زمان زایمان را کوتاه تر می کند. در ادامه، با بهترین پوزیشن های زایمان آشنا شوید و پوزیشن های پیشنهادی را بررسی کنید. این روش ها هم برای زایمان طبیعی و هم برای زایمان با اپیدورال قابل استفاده هستند.

بهترین پوزیشن های زایمان کدام اند؟

هیچ پوزیشن مشخصی به عنوان بهترین پوزیشن زایمان وجود ندارد. در واقع، بسیاری از زنان در طول زایمان چندین بار وضعیت خود را تغییر می دهند. در این شرایط، بهتر است بدن خود را راهنمای اصلی خود قرار دهید.

مطالعات نشان داده اند که مادران در حین زایمان باید در وضعیتی قرار بگیرند که بیشترین راحتی را برایشان فراهم کند. همچنین، توصیه می شود که به مدت طولانی در حالت درازکش باقی نمانند. نتایج یک تحقیق نشان داده است که زنانی که در مراحل اولیه و فعال زایمان راه می روند یا در حالت ایستاده می مانند، حدود یک ساعت زودتر زایمان می کنند و احتمال انجام سزارین در آن ها کمتر است.

در مراحل اولیه زایمان، معمولا شدت انقباضات به اندازه ای نیست که نیاز به تمرکز زیادی داشته باشد. در این زمان، می توانید در خانه فعالیت های سبک انجام دهید، کمی قدم بزنید، یا اگر احساس خستگی دارید، یک حمام آب گرم بگیرید یا به پهلو دراز بکشید و در بین انقباضات استراحت کنید.

با ورود به مرحله فعال زایمان، شدت انقباضات افزایش پیدا می کند. در این مرحله، می توانید پوزیشن های زایمان مختلفی را امتحان کنید تا راحت تر درد را مدیریت کنید. ممکن است گاهی ایستاده باشید و در لحظاتی دیگر، تمایل به دراز کشیدن داشته باشید.

نکته: در بسیاری از بیمارستان ها، هنگام پذیرش زنان باردار، به طور روتین سرم وریدی (IV)  وصل می شود. اما اگر بارداری شما بدون مشکل خاصی بوده و پزشک تشخیص دهد که نیازی به آن نیست، می توانید درخواست کنید که سرم به تأخیر بیفتد یا از یک قفل سالین (Saline Lock) استفاده شود. این روش، آزادی حرکت بیشتری به شما می دهد و از محدودیت هایی که همراه با سرم و پایه نگه دارنده آن ایجاد می شود، جلوگیری می کند.

از چه وضعیتی در زایمان باید پرهیز کرد؟

یکی از بدترین پوزیشن های زایمان، دراز کشیدن به پشت به صورت صاف است. در این حالت، رحم روی ورید وناکاوا (رگی که خون را از پاها به قلب بازمی گرداند) فشار وارد می کند و جریان خون کاهش پیدا می کند. این مورد از پوزیشن های زایمان می تواند باعث کاهش فشار خون، کاهش تأثیر انقباضات رحمی و ایجاد سرگیجه و ضعف در مادر شود. بنابراین، در طول زایمان از دراز کشیدن صاف روی پشت خودداری کنید.

بهترین پوزیشن زایمان در مرحله فعال

اگر زایمان بدون داروهای کاهش درد مانند اپیدورال باشد، مادر معمولا به طور طبیعی و ناخودآگاه وضعیتی را انتخاب می کند که برایش راحت تر است. اما گاهی شدت درد و فشار زایمان به حدی زیاد می شود که مادر نمی تواند بهترین پوزیشن را انتخاب کند. در این شرایط، همراه زایمان (همسر، ماما یا پزشک) می توانند وضعیت های مناسب را پیشنهاد دهند و در تغییر موقعیت کمک کنند.

اگر به دنبال ایده هایی برای موقعیت های مناسب زایمان هستید، در ادامه چند مورد از بهترین پوزیشن های زایمان را معرفی خواهیم کرد. در صورتی که قبلا در کلاس های آمادگی زایمان شرکت کرده اید، مروری بر این وضعیت ها همراه با شریک زایمان یا مربی خود می تواند مفید باشد.

پوزیشن های زایمان برای کاهش درد و تسریع زایمان

انتخاب پوزیشن مناسب در زایمان می تواند به کاهش درد، افزایش راحتی و حتی کوتاه تر شدن مدت زایمان کمک کند. در این بخش، برخی از بهترین پوزیشن های زایمان را بررسی می کنیم که می توانند به شما در مدیریت درد و تسهیل روند زایمان کمک کنند.

ایستادن و راه رفتن

برخی از زنان احساس کنترل بیشتری روی زایمان خود دارند وقتی که در مرحله فعال زایمان ایستاده یا راه می روند. بالا و پایین رفتن از پله ها به صورت جانبی می تواند به باز شدن لگن کمک کند. در هنگام انقباضات، می توانید به دیوار تکیه دهید یا از همسر یا همراه زایمان کمک بگیرید.

حرکات آرام و رقصیدن سبک

حرکت دادن بدن با ریتم تنفس یا همراه با موسیقی می تواند احساس آرامش ایجاد کند. می توانید ایستاده این کار را انجام دهید یا به همسر خود تکیه دهید و در حالت یک رقص آرام حرکت کنید. اگر صندلی راک در دسترس باشد، می توانید از آن نیز استفاده کنید.

نشستن

نشستن روی تخت یا صندلی همراه با چند بالش برای حمایت از کمر، می تواند فشار را کاهش دهد. همچنین می توانید به جلو خم شوید تا فشار روی کمر کم شود یا در وضعیت چهارزانو روی تخت یا زمین بنشینید.

نشستن رو به عقب روی صندلی

می توانید بر روی یک صندلی بدون دسته یا حتی روی توالت فرنگی به صورت برعکس بنشینید. یک بالش بین شکم و پشتی صندلی قرار دهید و به آن تکیه دهید، در حالی که دست ها و سر خود را روی قسمت بالایی صندلی قرار می دهید. این مورد از پوزیشن های زایمان فشار روی کمر را کاهش می دهد و به همسر شما امکان ماساژ کمر را می دهد.

نکته: اگر صندلی یا چهارپایه پلاستیکی یا استیل دارید، می توانید در حمام نیز از این روش استفاده کنید و اجازه دهید آب گرم روی کمرتان جاری شود.

قرار گرفتن در وضعیت چهار دست و پا

این یکی از محبوب ترین پوزیشن های زایمان است. تحقیقات نشان می دهند که قرار گرفتن در این حالت می تواند به کاهش درد کمر در دوران زایمان کمک کند. اگر روی تخت بیمارستان هستید و مچ دستانتان خسته می شود، می توانید قسمت سری تخت را بالا ببرید و روی ساعدهای خود تکیه دهید. همچنین می توانید به جلو خم شوید و روی چند بالش استراحت کنید.

نشستن روی توپ زایمان

نشستن روی یک توپ ورزشی بادی (که به آن توپ بارداری یا توپ زایمان نیز گفته می شود) می تواند به حرکت نوزاد در مسیر درست کمک کند. توپ باید به اندازه ای باد شده باشد که زانوها پایین تر از لگن قرار بگیرند. اگر احساس ناپایداری می کنید، بهتر است کسی در کنارتان باشد تا تعادلتان را حفظ کنید.

نشستن و خم شدن به جلو

روی توپ زایمان بنشینید و به جلو روی یک سطح پایدار (مثلا تخت یا میز) تکیه دهید. این مورد از پوزیشن های زایمان باعث می شود که در حالت اسکوات قرار بگیرید و بتوانید لگن خود را به راحتی حرکت دهید. اگر دچار کمردرد هستید، می توانید از همسر خود بخواهید که کمرتان را ماساژ دهد.

ایستادن و خم شدن به جلو

پاهای خود را به اندازه عرض شانه باز کنید و بالاتنه را روی یک توپ زایمان که روی میز قرار دارد، بیندازید. این روش برای حرکت دادن لگن، چرخش نوزاد و کاهش فشار انقباضات بسیار مفید است.

زانو زدن روی توپ زایمان

روی یک زیرانداز نرم یا تشک زانو بزنید تا از زانوهای خود محافظت کنید، سپس به جلو روی توپ زایمان، تخت یا شانه های همسرتان تکیه دهید. این وضعیت باعث می شود که وزن شما از روی کمر برداشته شود و در عین حال، به ایستاده ماندن و فعال نگه داشتن روند زایمان کمک کند.

دراز کشیدن به پهلو

اگر در مراحل زایمان احساس خستگی شدید دارید، دراز کشیدن به پهلو یکی از بهترین پوزیشن های زایمان است و می تواند به شما استراحت بدهد، در حالی که از فشار آمدن روی عروق اصلی بدن جلوگیری می کند. دراز کشیدن به پهلوی چپ برای گردش خون بهتر توصیه می شود. می توانید یک بالش بین زانوها قرار دهید تا راحت تر باشید. اگر نیاز به تغییر پوزیشن های زایمان داشتید یا نوزادتان در این وضعیت آرام نبود، می توانید با کمک همراه خود به پهلوی راست بچرخید.

لانج در حالت خوابیده به پهلو

این روش برای باز شدن لگن بسیار مناسب است، مخصوصا اگر بی حسی اپیدورال دریافت کرده اید. می توانید یک یا چند بالش زیر زانوی خود قرار دهید و زانو را نزدیک شکم بیاورید تا لگن باز شود.

لانج در حالت ایستاده

یک پا را روی صندلی یا چهارپایه کوتاه قرار دهید تا عضلات و رباط های یک طرف بدن کشیده شوند. این وضعیت می تواند در مواردی که سر نوزاد کمی متمایل به یک طرف قرار دارد یا زایمان کند شده است، مفید باشد. اما این وضعیت فقط در صورتی استفاده شود که احساس راحتی دارید و باعث درد در لگن، ران یا زانو نمی شود.

زانو زدن در وان زایمان

آب گرم می تواند درد را کاهش داده و از فشار وارد بر لگن بکاهد. اگر روند زایمان کند شده است، خم شدن به جلو در آب می تواند فضای بیشتری برای حرکت نوزاد ایجاد کند.

نکته: ورود به آب در مراحل اولیه زایمان ممکن است روند را کند کند، بنابراین بهتر است از این روش در مرحله فعال زایمان استفاده شود.

اسکات حمایتی (Supported squat)

در این حالت، شریک زایمان شما می تواند زیر بازوهایتان را بگیرد تا بتوانید در حالت اسکات قرار بگیرید. این مورد از پوزیشن های زایمان با کمک جاذبه و باز شدن بیشتر لگن، به پایین آمدن نوزاد کمک می کند.

نکته: هنگام استفاده از این موقعیت، به جریان خون در پایین تنه توجه کنید. اگر پاهایتان بی حس شد، می توانید بین این حالت و سایر پوزیشن های زایمان مانند زانو زدن یا خوابیدن به پهلو جابه جا شوید.

زانو زدن در حالت معلق (Hanging kneel)

در مرحله دوم زایمان، این موقعیت می تواند تسکین دهنده باشد. استفاده از یک مت یوگا یا بالش زیر زانوها راحتی بیشتری ایجاد می کند. در این وضعیت، می توانید هنگام انقباضات به آرامی حرکت کنید.

برخی بیمارستان ها ممکن است نوارهای نگهدارنده مخصوص این وضعیت را نداشته باشند، اما می توانید از میله های موجود در کنار تخت زایمان، پنجره یا حتی دستان همسرتان برای حفظ تعادل استفاده کنید. در برخی تخت های زایمان، نوارهای مخصوص اسکات وجود دارد که می توانید برای مرحله فشار از آن ها کمک بگیرید.

زانو زدن حمایتی (Supported kneel)

در این حالت، لگن شما بیشتر از زمانی که نشسته یا دراز کشیده اید، باز می شود و در عین حال، بدن کاملا در وضعیت حمایت شده قرار دارد. این موقعیت، به ویژه در صورتی که جفت بلافاصله پس از زایمان خارج نشود، می تواند برای تسریع مرحله سوم زایمان مفید باشد.

موقعیت های مناسب برای مرحله فشار زایمان

بسیاری از موقعیت هایی که در طول زایمان استفاده می کنید، در مرحله فشار نیز به کار می آیند. گوش دادن به بدن و تغییر موقعیت در صورتی که وضعیت فعلی کارآمد یا راحت نباشد، بسیار مهم است.

بیشتر زنان در این مرحله، پوزیشن های زایمان حالت های عمودی مانند زانو زدن، نشستن، اسکات یا حتی ایستادن را راحت تر از دراز کشیدن می دانند. این موقعیت ها علاوه بر استفاده از نیروی جاذبه، فشار را از روی عروق خونی کاهش می دهند که می تواند جریان اکسیژن به نوزاد را بهبود داده و انقباضات را مؤثرتر کند.

مزیت اسکات: این موقعیت باعث افزایش اندک قطر دهانه لگن شده و فضای بیشتری برای حرکت نوزاد از کانال زایمان فراهم می کند.

روش های آسان تر برای حفظ وضعیت اسکات در مرحله فشار:

استفاده از نوار اسکات

نوارهای اسکات که در دو طرف تخت زایمان ثابت شده اند، در این مرحله مفید هستند. هنگام شروع انقباض، می توانید خود را به سمت جلو کشیده و به وضعیت اسکات درآیید، سپس پس از اتمام انقباض، برای استراحت به وضعیت نشسته بازگردید.

استفاده از صندلی زایمان

صندلی زایمان دارای نشیمنگاه U شکل است که به شما امکان می دهد در حالت اسکات قرار گرفته و در عین حال وزن خود را روی صندلی بیندازید. در این حالت، همسرتان می تواند پشت سر شما قرار گیرد تا هنگام استراحت بین انقباضات به او تکیه کنید.

نشستن روی توالت فرنگی

نشستن روی صندلی توالت فرنگی، عملکردی مشابه صندلی زایمان دارد. می توانید یک حوله را بین صندلی و کاسه توالت قرار دهید تا احساس امنیت بیشتری داشته باشید.

گرفتن دستان همسر و اسکات کردن

شریک زایمان می تواند روبه روی شما بایستد و دست های شما را بگیرد. این کار باعث می شود بتوانید با حفظ تعادل، راحت تر در وضعیت اسکات بنشینید و از او به عنوان تکیه گاه استفاده کنید.

حالت نیمه نشسته در تخت زایمان

اگر نیاز به استراحت دارید یا پزشک توصیه کرده که در تخت بمانید، می توانید نیمه نشسته باشید و تیم زایمان پاهای شما را در حالت اسکات نگه دارد. همچنین پوزیشن های زایمان خوابیدن به پهلو و فشار دادن در این حالت می تواند گزینه مناسبی باشد. در این وضعیت، پای پایینی روی تخت قرار دارد و تیم زایمان پای دیگر شما را در هنگام انقباضات حمایت می کند.

آیا می توانم همه این موقعیت ها را امتحان کنم؟

در برخی موارد، شرایط پزشکی یا وضعیت جنین ممکن است تعیین کننده موقعیت مناسب برای شما باشد.

اگر نیاز به مانیتورینگ مداوم دارید

درصورتی که نیاز به نظارت مستمر بر ضربان قلب نوزاد داشته باشید، ممکن است محدودیت هایی در حرکت داشته باشید. بااین حال، همچنان می توانید برخی از وضعیت ها را در تخت زایمان امتحان کنید، روی توپ بارداری بنشینید یا در کنار تخت بایستید.

مانیتورینگ بی سیم (Telemetry)

اگر بیمارستان مجهز به فناوری تله متری باشد، امکان نظارت بر ضربان قلب نوزاد بدون نیاز به اتصال سیمی وجود دارد. این فناوری به شما آزادی حرکت بیشتری می دهد. برخی از مانیتورهای بی سیم ضدآب هستند و به شما اجازه می دهند حتی در حمام بنشینید.

مانیتورینگ بلوتوثی

برخی بیمارستان ها از مانیتورهای بلوتوثی مخصوصی استفاده می کنند که روی شکم نصب می شود و به شما امکان تغییر وضعیت، رفتن به سرویس بهداشتی و انتخاب موقعیت مناسب برای فشار دادن را می دهد. البته، این نوع مانیتورها آزادی حرکت کمتری نسبت به تله متری دارند.

اگر به استراحت مطلق بارداری نیاز داشته باشید

در برخی شرایط، مانند پره اکلامپسی (فشار خون بارداری)، پزشک توصیه می کند که بیشتر زمان را در حالت خوابیده به پهلو که یکی از بهترین پوزیشن های زایمان است سپری کنید.

واکنش جنین به موقعیت های مختلف

در مواردی، تغییر موقعیت مادر می تواند تأثیر مستقیمی بر ضربان قلب جنین داشته باشد. اگر تیم پزشکی متوجه تغییرات ناخواسته در ضربان قلب نوزاد شود، ممکن است از شما بخواهد موقعیت خود را تغییر دهید.

اگر داروهای مسکن یا بی حسی دریافت کرده اید

اگر از داروهای بی حسی نخاعی یا اپیدورال استفاده کنید، ممکن است نیاز به ماندن در تخت داشته باشید. اما اگر بیمارستان اپیدورال سبک یا “راه رونده” ارائه دهد، همچنان می توانید برخی از موقعیت های زایمانی را امتحان کنید.

سخنی از نی نی تینی

انتخاب بهترین پوزیشن های زایمان، می تواند تأثیر زیادی بر کاهش درد زایمان، تسهیل روند زایمان و کاهش فشار بر بدن شما داشته باشد. از روش های مختلف برای کاهش درد زایمان استفاده کنید و موقعیت هایی را که احساس بهتری در آن ها دارید، امتحان کنید.

به یاد داشته باشید که هر زنی تجربه ای منحصر به فرد از زایمان دارد، بنابراین، مهم ترین نکته گوش دادن به بدن و انتخاب موقعیتی است که بیشترین آرامش را برای شما ایجاد می کند.