نفخ در بارداری

گاز معده و نفخ در بارداری امری بسیار رایج است، که علت آن افزایش سطح هورمون پروژسترون در بدن است. در ادامه مقاله چند روش برای کاهش این علائم آورده شده است.

چه عواملی باعث ایجاد نفخ در بارداری و گاز معده می شوند و آیا گاز معده نشانه بارداری است؟

در ابتدای بارداری ممکن است متوجه نفخ در شکم شوید. این حالت اغلب به دلیل وجود گاز در دستگاه گوارش ایجاد می شود که هنگام بلع هوا یا تجزیه کربوهیدرات های هضم نشده توسط باکتری های روده بزرگ ایجاد می شود. برخی افراد به غذاهایی حساس هستند که دیگران را اذیت نمی کند. مثلا افراد با عدم تحمل لاکتوز پس از مصرف لبنیات مانند شیر یا بستنی دچار نفخ و گاز می شوند.

کربوهیدرات ها معمولا اصلی ترین عامل ایجاد گاز معده هستند، در حالی که پروتئین و چربی ها به طور مستقیم گاز زیادی تولید نمی کنند، اما ممکن است احساس نفخ را تشدید کنند، زیرا باعث کند شدن فرآیند هضم می شوند.

چرا نفخ در بارداری بیشتر می شود؟

در بارداری، هورمون پروژسترون عضلات بدن، از جمله عضلات دستگاه گوارش را شل می کند. این امر باعث کند شدن هضم و در نتیجه افزایش گاز، نفخ، و آروغ زدن می شود، به خصوص پس از صرف وعده های غذایی سنگین. به مرور و با رشد رحم و فشاری که به معده وارد می کند، احتمال بروز نفخ و گاز بیشتر هم می شود.

غذاهایی که برای کاهش نفخ و گاز بارداری باید اجتناب کنید

گرچه گاز معده و نفخ در بارداری کاملا اجتناب ناپذیر است، اما کاهش مصرف برخی غذاها که بیشتر باعث این حالت می شوند، می تواند مفید باشد. به منظور برقراری تعادل غذایی از حذف کامل کربوهیدرات ها در رژیم غذایی خودداری کنید. برای یافتن غذاهای مشکل ساز، برخی از آن ها را به مرور حذف کرده و سپس به صورت تدریجی دوباره اضافه کنید.

برخی از غذاهایی که بیشتر باعث ایجاد گاز می شوند عبارتند از:

• حبوبات و برخی سبزیجات مانند کلم، گل کلم، بروکسل، کلم بروکلی و مارچوبه: این غذاها دارای قند رافینوز هستند که باعث ایجاد نفخ در بارداری می شود.
• فروکتوز: قندی که به طور طبیعی در غذاهایی مانند تره فرنگی، پیاز، کنگر فرنگی، میوه های خشک، گلابی، سیب، عسل و آب میوه وجود دارد و به بسیاری از نوشیدنی ها و غذاهای فرآوری شده اضافه می شود.
• برخی نشاسته ها مانند گندم و ذرت: این مواد هضم نشده و به روده بزرگ می رسند، جایی که باکتری ها آن ها را مصرف و گاز تولید می کنند.
• غذاهای پرفیبر مانند جو، لوبیا، نخود و برخی میوه ها: این مواد در روده بزرگ تجزیه و باعث گاز می شوند.
• محصولات لبنی: افراد مبتلا به عدم تحمل لاکتوز ممکن است با مصرف لبنیات دچار نفخ و گاز شوند. اگر فکر می کنید لبنیات عامل اصلی مشکل است، شیر بدون لاکتوز یا شیر سویای غنی شده با کلسیم را امتحان کنید.
• غذاهای چرب و سرخ شده: هضم این غذاها به زمان بیشتری نیاز دارد و به همین دلیل بیشتر احتمال ایجاد گاز وجود دارد.

با رعایت این نکات، می توانید بخشی از نفخ و گاز دوران بارداری را کاهش دهید و راحتی بیشتری داشته باشید.

راهکارهای دیگر برای کاهش نفخ در بارداری

علاوه بر تغییر رژیم غذایی، روش های دیگری نیز برای کاهش گاز در دوران بارداری وجود دارد:

• غذاهای کم حجم مصرف کنید و به جای وعده های بزرگ، چند وعده غذایی کوچک در طول روز داشته باشید.
• با آرامش و با دقت غذا بخورید و از صحبت کردن در حین غذا خوردن خودداری کنید.
• میزان مصرف نوشیدنی در وعده های غذایی را محدود کنید و به جای آن، در طول روز به صورت منظم آب بنوشید.
• از لیوان یا فنجان استفاده کنید و از بطری یا نی برای نوشیدن اجتناب کنید. همچنین نوشیدن را با عجله انجام ندهید.
• از نوشیدنی های گازدار پرهیز کنید.
• از نوشیدنی های حاوی شیرین کننده مصنوعی سوربیتول استفاده نکنید.
• از جویدن آدامس یا مصرف آب نبات های سخت پرهیز کنید.
• در هنگام غذا خوردن یا نوشیدن نشسته باشید، حتی اگر فقط یک میان وعده کوچک باشد.
• تحرک داشته باشید. حتی یک پیاده روی سریع می تواند به هضم بهتر کمک کند.
• یبوست را پیشگیری یا درمان کنید، زیرا این حالت می تواند به احساس نفخ و گاز معده بیفزاید.
• سیگار نکشید. سیگار کشیدن در بارداری نه تنها باعث مشکلات جدی سلامتی می شود، بلکه اسید معده را نیز افزایش می دهد.
• یوگا بارداری را امتحان کنید تا تکنیک های تنفس صحیح و آرامش را یاد بگیرید. افراد در شرایط هیجان یا اضطراب ممکن است هوای بیشتری ببلعند.

چه زمانی باید برای مشکل نفخ در بارداری به پزشک مراجعه کنید؟

نفخ و گاز  معده معمولا بخشی طبیعی از بارداری است، اما در شرایط زیر با پزشک خود تماس بگیرید:

• اگر ناراحتی های گوارشی شما بیشتر به شکل درد شکمی یا گرفتگی شدید باشد.
• اگر در مدفوع خود خون مشاهده کردید.
• اگر اسهال یا یبوست شدید دارید.

در صورت داشتن سندرم روده تحریک پذیر (IBS)، ممکن است علائم شما در بارداری تشدید شوند. این تغییرات احتمالا به دلیل تغییرات در تولید استروژن و پروژسترون و فشار فیزیکی ناشی از رشد جنین بر دیواره روده است. روش های غیر دارویی مانند تکنیک های آرامش و تغییرات رژیمی مثل افزایش فیبر در رژیم غذایی و کاهش مصرف غذاهای تولیدکننده گاز می تواند مفید باشد.