اختلال افسردگی مداوم که به اختصار PDD نامیده می شود، نوعی افسردگی مزمن با شدت خفیف تا متوسط است. در این اختلال، فرد بیشتر ساعات روز و در اغلب روزها، به مدت دست کم دو سال یا بیشتر، احساس غمگینی، دل مردگی یا تیرگی خلق را تجربه می کند. این وضعیت می تواند هر فردی را در هر سنی درگیر کند و برخلاف تصور رایج، موضوعی نادر یا غیرعادی نیست.
بررسی ها نشان می دهد مؤثرترین راه مدیریت اختلال افسردگی مداوم، ترکیبی از درمان دارویی، مشاوره روانشناختی و ایجاد سبک زندگی سالم است.
اختلال افسردگی مداوم چیست؟
اختلال افسردگی مداوم که پیش تر با نام دیس تایمیا یا اختلال افسردگی خویی شناخته می شد، نوعی افسردگی پایدار است که به راحتی از بین نمی رود. در این حالت، فرد تقریبا هر روز با احساس خلق پایین زندگی می کند و این احساس به طور مداوم ادامه دارد.
اگر به اختلال افسردگی مداوم مبتلا باشید، احتمالا علاوه بر غمگینی همیشگی، علائم دیگری را نیز تجربه می کنید که بدون بهبود مشخص، در اغلب روزها حضور دارند. بسیاری از افراد به اشتباه این وضعیت را بخشی از شخصیت خود می دانند و برای درمان اقدام نمی کنند.
شیوع اختلال افسردگی مداوم چقدر است؟
پژوهشگران برآورد می کنند درصد قابل توجهی از بزرگسالان در طول زندگی خود، دست کم یک بار اختلال افسردگی مداوم را تجربه کرده اند. این آمار نشان می دهد که دیس تایمیا یک مشکل شایع سلامت روان است، نه یک ضعف فردی.
در جامعه ایرانی نیز بر اساس گزارش های مراکز روان پزشکی و منابع دانشگاهی فارسی، افسردگی های مزمن سهم قابل توجهی از مراجعات روانشناسی را به خود اختصاص می دهند، به ویژه در میان خانم ها.
علائم اختلال افسردگی مداوم
علائم اختلال افسردگی مداوم می تواند از خستگی مداوم گرفته تا مشکلات خواب متغیر باشد. شدت این علائم ممکن است در افراد مختلف متفاوت باشد، اما ویژگی مشترک آن ها تداوم و مزمن بودن است.
اصلی ترین علامت اختلال افسردگی مداوم، خلق غمگین، پایین یا تیره است. علاوه بر این، علائم زیر نیز ممکن است دیده شوند:
- احساس خستگی مداوم و نداشتن انرژی
- احساس ناامیدی یا بی ارزشی
- کاهش اشتها یا برعکس، پرخوری عصبی
- کاهش تمرکز و حواس پرتی
- عزت نفس پایین
- افت عملکرد در محیط کار، خانه یا تحصیل
- اختلال در خواب، شامل بی خوابی یا خواب بیش از حد
این علائم ممکن است به تدریج ایجاد شوند و به همین دلیل، فرد متوجه غیرعادی بودن آن ها نشود.
علت اختلال افسردگی مداوم چیست؟
دانشمندان هنوز به طور دقیق علت بروز اختلال افسردگی مداوم را نمی دانند. با این حال، باور بر این است که افسردگی به دلیل اختلال در ارتباط بین بخش های مختلف مغز رخ می دهد.
در این شرایط، سلول های عصبی نمی توانند پیام ها را به درستی منتقل کنند و همین موضوع تعادل خلقی فرد را بر هم می زند. عوامل ژنتیکی، استرس های طولانی مدت، تجربیات تلخ زندگی و تغییرات شیمیایی مغز نیز می توانند نقش مهمی داشته باشند.
عوامل خطر ابتلا به اختلال افسردگی مداوم
اختلال افسردگی مداوم در خانم ها شایع تر از آقایان است. همچنین اگر یکی از اعضای خانواده نزدیک شما سابقه دیس تایمیا یا افسردگی مزمن داشته باشد، احتمال ابتلای شما نیز بیشتر می شود.
مطالعات فارسی منتشرشده توسط دانشگاه های علوم پزشکی کشور نیز نشان می دهد که سابقه خانوادگی، فشارهای روانی مزمن و نبود حمایت اجتماعی از مهم ترین عوامل خطر هستند.
اختلال افسردگی مداوم چگونه تشخیص داده می شود؟
اگر فکر می کنید به اختلال افسردگی مداوم مبتلا هستید، مهم ترین قدم مراجعه به پزشک یا روانشناس است. برای افسردگی مزمن آزمایش خون یا تصویربرداری خاصی وجود ندارد.
تشخیص بر اساس گفت وگو، بررسی علائم، سابقه فردی و ارزیابی سلامت روان انجام می شود. در بسیاری از موارد، پزشک عمومی شما را به روانشناس یا روان پزشک ارجاع می دهد تا بررسی دقیق تری انجام شود.
اختلال افسردگی مداوم چگونه درمان می شود؟
مؤثرترین درمان اختلال افسردگی مداوم ترکیبی از دارودرمانی و روان درمانی است. استفاده هم زمان از این دو روش، بیشترین شانس بهبود را ایجاد می کند.
داروهای ضدافسردگی با نسخه پزشک تجویز می شوند و به کاهش علائم افسردگی کمک می کنند. انواع مختلفی از این داروها وجود دارد و ممکن است لازم باشد چند هفته تا یک ماه مصرف شوند تا اثر آن ها احساس شود.
بسیار مهم است که داروها دقیقا طبق دستور پزشک مصرف شوند و در صورت بروز عوارض، حتما پزشک را در جریان بگذارید.
نقش مشاوره و روان درمانی
مشاوره روانشناختی نقش مهمی در مدیریت دیس تایمیا دارد. یکی از مؤثرترین روش ها، درمان شناختی-رفتاری (CBT) است.
در این روش، درمانگر به شما کمک می کند افکار منفی و الگوهای فکری ناکارآمد را شناسایی کنید و آن ها را با نگرش های واقع بینانه تر جایگزین نمایید. CBT به فرد کمک می کند مهارت های مقابله ای سالم تری یاد بگیرد و کنترل بیشتری بر احساسات خود داشته باشد.
پیش آگهی و آینده اختلال افسردگی مداوم
آیا اختلال افسردگی مداوم از بین می رود؟
با مصرف منظم دارو، شرکت در جلسات مشاوره و ایجاد تغییرات مثبت در سبک زندگی، می توان اختلال افسردگی مداوم را کنترل کرد و کیفیت زندگی را بهبود بخشید.
با این حال، اگر علائم بازگشتند یا بهبودی حاصل نشد، باید مجددا با پزشک یا درمانگر مشورت شود تا برنامه درمانی اصلاح گردد.
روش های پیشگیری از اختلال افسردگی مداوم
اگرچه پیشگیری کامل از افسردگی ممکن نیست، اما اقداماتی وجود دارد که خطر ابتلا را کاهش می دهد یا شدت علائم را کم می کند:
- انجام فعالیت بدنی منظم چند بار در هفته
- پرهیز از مصرف الکل و مواد مخدر
- تمرین آرام سازی ذهن مانند مدیتیشن یا تنفس عمیق
این روش ها در منابع معتبر فارسی حوزه سلامت روان نیز به عنوان راهکارهای مؤثر توصیه شده اند.
زندگی با اختلال افسردگی مداوم
چه زمانی باید فورا کمک بگیریم؟
اگر به آسیب زدن به خود یا دیگران فکر می کنید، لازم است بلافاصله از یک فرد مطمئن کمک بگیرید. این فرد می تواند پزشک، یکی از اعضای خانواده یا یک دوست نزدیک باشد.
در ایران نیز خطوط مشاوره بحران و مراکز اورژانس روان پزشکی آماده ارائه کمک فوری هستند و مراجعه به آن ها نشانه ضعف نیست.
چه سؤالاتی از پزشک یا درمانگر بپرسیم؟
ممکن است بخواهید این پرسش ها را مطرح کنید:
- آیا من دچار اختلال افسردگی مداوم هستم یا نوع دیگری از افسردگی؟
- چه نوع درمانی را پیشنهاد می کنید؟
- آیا نیاز به مراجعه به مشاور یا روان درمانگر دارم؟
- دارو تا چه حد می تواند به بهبود من کمک کند؟
- چه مدت طول می کشد تا احساس بهتری پیدا کنم؟
سخنی از نی نی تینی
اگر در بیشتر روزها و برای مدت طولانی احساس غمگینی یا بی انگیزگی دارید، ممکن است دچار اختلال افسردگی مداوم باشید. صحبت کردن با متخصص سلامت روان یک قدم بسیار مهم و مؤثر است.
دارودرمانی، مشاوره و انتخاب سبک زندگی سالم می توانند حال شما را بهتر کنند. اگر احساس می کنید ممکن است به خود یا دیگران آسیب بزنید، فورا کمک بگیرید و به یاد داشته باشید که تنها نیستید.
اگر شما یا یکی از اطرافیانتان تجربه ای از اختلال افسردگی مداوم دارید، نظرات یا پرسش های خود را در بخش دیدگاه ها با ما در میان بگذارید. مشارکت شما می تواند به دیگران کمک کند احساس تنهایی کمتری داشته باشند.
