سندرم سوزش و گزش در کودکان یکی از آسیب های نسبتا شایع ورزشی است که می تواند باعث نگرانی والدین، به ویژه مادران، شود. این مشکل معمولا پس از ضربه به گردن یا شانه رخ می دهد و با درد، سوزش یا گزگز در بازو همراه است. آگاهی از علل، علائم و راه های برخورد درست با این وضعیت، نقش مهمی در حفظ سلامت کودک و پیشگیری از آسیب های جدی تر دارد. در ادامه این مقاله در مورد این سندرم در کودکان به طور کامل توضیح خواهیم داد.
سندرم سوزش و گزش در کودکان چیست؟
سندرم سوزش و گزش در کودکان نوعی آسیب ورزشی است که معمولا پس از ضربه به گردن یا شانه رخ می دهد. این آسیب باعث درد ناگهانی در شانه یا گردن می شود که به صورت احساس سوزش یا گزگز از بازو تا دست انتشار پیدا می کند. علت اصلی این درد، کشیده شدن یا تحت فشار قرار گرفتن اعصاب ناحیه گردن است.
در بسیاری از موارد، درد طی چند دقیقه، چند ساعت یا چند روز پس از آسیب برطرف می شود، اما نکته مهم این است که این مشکل می تواند بارها تکرار شود و نیاز به پیگیری داشته باشد.
علت سندرم سوزش و گزش در کودکان
این وضعیت بیشتر زمانی ایجاد می شود که کودک در ورزش های پربرخورد شرکت می کند. ورزش هایی مانند فوتبال، کشتی و هاکی از شایع ترین زمینه های بروز این آسیب هستند. حتی در ورزش هایی مانند ژیمناستیک نیز احتمال بروز آن وجود دارد، به ویژه زمانی که زمین خوردن یا فشار ناگهانی به گردن رخ دهد.
شایع ترین علت، ضربه مستقیم یا سقوطی است که باعث می شود سر کودک به طور ناگهانی به یک سمت و رو به پایین خم شود.
نقش شبکه عصبی بازویی در سندرم سوزش و گزش در کودکان
این حرکت ناگهانی می تواند شبکه ای از اعصاب بین گردن و شانه را بیش از حد بکشد یا تحت فشار قرار دهد. این شبکه عصبی که به آن «شبکه بازویی» گفته می شود، مسیر اصلی انتقال پیام های عصبی به بازو و دست است. به همین دلیل، درد به صورت تیرکشنده از گردن به سمت بازو منتقل می شود.
در برخی موارد، اعصاب منشعب از نخاع گردنی نیز درگیر می شوند که می تواند حس سوزش یا شوک الکتریکی در دست و بازو ایجاد کند.
کدام کودکان بیشتر در معرض سندرم سوزش و گزش در کودکان هستند؟
برخی کودکان بیش از دیگران در معرض ابتلا به این سندرم قرار دارند. کودکانی که در ورزش های پربرخورد شرکت می کنند، به ویژه در پست هایی که برخورد فیزیکی بیشتری دارند، خطر بالاتری دارند.
همچنین کودکانی که به طور مادرزادی کانال نخاعی باریک تری دارند (تنگی کانال نخاعی)، بیشتر مستعد این آسیب هستند و حتی ضربه های خفیف تر نیز می تواند برای آن ها مشکل ساز شود.
علائم سندرم سوزش و گزش در کودکان
علائم این سندرم ممکن است در هر کودک کمی متفاوت باشد، اما معمولا شامل موارد زیر است:
- احساس سوزش یا شوک الکتریکی در بازو
- بی حسی بازو یا دست
- ضعف در بازو
- احساس گرما در بازو
در اغلب کودکان، این علائم طی چند دقیقه برطرف می شود. با این حال، در برخی موارد ممکن است علائم چند ساعت یا حتی چند روز ادامه داشته باشد. در موارد شدیدتر، علائم می توانند هفته ها یا ماه ها باقی بمانند. معمولا فقط یک بازو درگیر می شود.
از آنجا که این علائم می توانند شبیه سایر بیماری ها باشند، مراجعه به پزشک برای تشخیص دقیق بسیار ضروری است.
تشخیص سندرم سوزش و گزش در کودکان
برای تشخیص سندرم سوزش و گزش در کودکان، پزشک ابتدا درباره علائم کودک، سابقه سلامت و آسیب های ورزشی اخیر سؤال می پرسد. سپس معاینه فیزیکی دقیقی انجام می دهد تا وضعیت قدرت عضلات و اعصاب بررسی شود.
در برخی موارد، ممکن است تصویربرداری مانند رادیوگرافی یا آزمایش های تکمیلی درخواست شود. هدف از این بررسی ها،تشخیص مشکلات دیگری است که می توانند علائمی مشابه ایجاد کنند.
درمان سندرم سوزش و گزش در کودکان
درمان سندرم سوزش و گزش در کودکان به عوامل مختلفی بستگی دارد؛ از جمله شدت علائم، سن کودک و وضعیت کلی سلامت او. در بسیاری از موارد، این مشکل طی چند روز خودبه خود بهبود پیدا می کند.
تا زمانی که همه علائم کاملا برطرف نشده اند، کودک نباید در تمرین ها یا مسابقات ورزشی شرکت کند. اگر علائم دوباره ظاهر شوند، ادامه ورزش توصیه نمی شود.
نقش فیزیوتراپی در درمان سندرم سوزش و گزش در کودکان
در برخی کودکان، همکاری با فیزیوتراپیست بسیار کمک کننده است. فیزیوتراپیست می تواند تمرین هایی برای تقویت عضلات گردن و شانه آموزش دهد تا احتمال آسیب مجدد کاهش یابد. پزشک معالج بهترین فرد برای تصمیم گیری درباره نیاز به فیزیوتراپی است.
وسایل محافظتی پس از آسیب
پس از آسیب، استفاده از تجهیزات محافظتی مناسب اهمیت زیادی دارد. این وسایل می توانند شامل موارد زیر باشند:
هماهنگی با مربی ورزشی کودک برای اطمینان از استفاده صحیح از این تجهیزات بسیار مهم است.
عوارض سندرم سوزش و گزش در کودکان
خوشبختانه، بیشتر کودکان و نوجوانان پس از یک بار تجربه این سندرم، دچار مشکل طولانی مدت نمی شوند. با این حال، تعداد کمی از کودکانی که دچار آسیب های مکرر می شوند، ممکن است نیاز به بررسی های تخصصی تر داشته باشند تا از بروز عوارض جدی جلوگیری شود.
پیشگیری از سندرم سوزش و گزش در کودکان
برای کاهش خطر بروز این آسیب، می توانید اقدامات زیر را انجام دهید:
- اطمینان از آمادگی جسمانی مناسب کودک پیش از شروع فصل ورزشی
- استفاده همیشگی از تجهیزات محافظتی استاندارد در تمرین و مسابقه
- بررسی سالم بودن وسایل محافظتی پیش از هر تمرین
- انجام حرکات گرم کردن قبل از ورزش و سردکردن پس از آن
- آموزش به کودک برای توجه به علائم درد و توقف فعالیت در صورت بروز نشانه ها
- تأکید بر اخلاق ورزشی سالم برای کاهش برخوردهای خطرناک
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
در شرایط زیر حتما با پزشک کودک تماس بگیرید:
- ضعف بازو که بیش از سه روز ادامه داشته باشد
- درد گردن
- درگیری هم زمان هر دو بازو
- تکرار آسیب
سخنی از نی نی تینی
اگر کودک شما علائمی مانند سوزش، بی حسی یا ضعف بازو پس از فعالیت ورزشی تجربه می کند، موضوع را ساده تلقی نکنید. استراحت کافی، توقف موقت ورزش و مراجعه به پزشک در صورت تداوم یا تکرار علائم، بهترین راه برای جلوگیری از عوارض سندرم سوزش و گزش در کودکان است. همچنین استفاده از تجهیزات محافظتی استاندارد و تقویت عضلات گردن و شانه می تواند خطر بروز مجدد این آسیب را به طور قابل توجهی کاهش دهد.
اگر شما هم تجربه ای از سندرم سوزش و گزش در کودکان دارید یا سؤالی درباره تشخیص و درمان آن ذهنتان را درگیر کرده است، خوشحال می شویم دیدگاه ها و پرسش های خود را با ما به اشتراک بگذارید. مشارکت شما می تواند به والدین دیگر کمک کند تا با آگاهی و آرامش بیشتری از سلامت فرزندانشان مراقبت کنند.
