همانژیوبلاستوما

همانژیوبلاستوم چیست؟

همانژیوبلاستوم یک تومور غیرسرطانی (خوش خیم) است که از سلول های پوشاننده رگ های خونی ایجاد می شود. این تومور معمولا در مغز، نخاع یا بافت پشت چشم (شبکیه) رشد می کند.

اگر همانژیوبلاستوم رشد کند، ممکن است بر بافت های اطراف فشار وارد کند و باعث بروز علائم شود. تیم درمان شما وضعیت تومور را پایش می کند و در صورت نیاز، ممکن است جراحی برای برداشتن آن پیشنهاد شود.

آیا همانژیوبلاستوم سرطانی است؟

خیر، همانژیوبلاستوم سرطانی نیست. با این حال، ممکن است در بدن بیش از یک تومور ایجاد شود. رشد این تومورها می تواند بر بافت های اطراف فشار وارد کرده و باعث بروز علائم جدی شود.

چه کسانی بیشتر در معرض همانژیوبلاستوم هستند؟

همه افراد ممکن است همانژیوبلاستوم داشته باشند، اما این تومورها بیشتر در جوانان و بزرگسالان جوان دیده می شوند.

افرادی که بیماری ژنتیکی فون هیپل-لینداو (Von Hippel-Lindau یا VHL) دارند، احتمال بیشتری برای ابتلا به این تومور دارند. حدود 60٪ بیماران VHL ممکن است همانژیوبلاستوم در چشم و تا 80٪ در مغز یا نخاع داشته باشند.

همانژیوبلاستوم چگونه بدن را تحت تأثیر قرار می دهد؟

بسته به محل و اندازه تومور، همانژیوبلاستوم می تواند جریان مایع مغزی-نخاعی (CSF) را در مغز مختل کند. این مایع، مغز و نخاع را محافظت می کند و در صورت اختلال، ممکن است سردرد یا سایر علائم عصبی ایجاد شود.

شیوع همانژیوبلاستوم

همانژیوبلاستوم حدود 0.5٪ از تمام تشخیص های تومور مغزی و حدود 2٪ از تومورهای نخاعی را تشکیل می دهد. در ایران و جهان، حدود 24 نفر از هر 100 هزار بزرگسال دچار تومورهای مغز یا سیستم عصبی هستند.

علائم همانژیوبلاستوم

علائم همانژیوبلاستوم بسته به محل تومور متفاوت است:

• نخاع:
  • یبوست یا بی اختیاری مدفوع
  • احتباس ادرار یا بی اختیاری ادرار
  • بی حسی یا احساس سوزن سوزن شدن
  • ضعف عضلانی
• مغز:
  • مشکلات تعادل
  • سردرد
  • تهوع یا استفراغ
• چشم (شبکیه):
  • جداشدگی شبکیه
  • کاهش بینایی
  • درد و تورم چشم

علت ایجاد همانژیوبلاستوم

اکثر همانژیوبلاستوم ها بدون علت مشخص ایجاد می شوند. حدود یک نفر از هر چهار نفر مبتلا، این تومور را به بیماری ژنتیکی VHL نسبت می دهند.

تشخیص همانژیوبلاستوم

برای تشخیص، پزشک سوالاتی درباره علائم، سابقه پزشکی و خانواده از شما می پرسد و ممکن است از آزمایش های تصویربرداری استفاده کند:

• سی تی اسکن (CT scan): استفاده از اشعه ایکس و کامپیوتر برای ایجاد تصویر دقیق از بافت های داخلی.
• MRI: استفاده از میدان مغناطیسی برای تصویربرداری از بافت های نرم و اندام های داخلی.
• آنژیوگرافی: تزریق ماده حاجب مخصوص برای دیدن واضح تر تومورهای عروقی مانند همانژیوبلاستوم.

درمان همانژیوبلاستوم

جراحی

معمول ترین روش درمان، برداشتن جراحی تومور است. هدف جراح این است که حداکثر تومور را بدون آسیب به بافت سالم اطراف خارج کند.

رادیوتراپی

استفاده از پرتوهای هدفمند برای کوچک کردن یا از بین بردن تومور. مدت زمان درمان بستگی به محل تومور و سابقه پزشکی شما دارد.

پایش و مشاهده

اگر تومور قابل جراحی نیست یا چندین تومور با رشد آهسته وجود دارد، پزشک ممکن است پایش منظم با اسکن و معاینات دوره ای توصیه کند.

دارو

مطالعات در حال انجام برای داروهایی است که می توانند تومور را کوچک یا از رشد آن جلوگیری کنند. برای بیماران VHL، دارویی به نام بلزوتیفان (belzutifan) در حال بررسی است.

آیا همانژیوبلاستوم قابل درمان است؟

هر بیمار شرایط و تومور منحصر به فردی دارد. اگر یک تومور منفرد باشد و به طور کامل برداشته شود، احتمال بازگشت آن بسیار کم است. اما در مواردی که چند تومور یا تومور در مناطق پیچیده وجود دارد، نیاز به برنامه درمانی دقیق و مشاوره مداوم با تیم پزشکی است.

پیش آگهی و چشم انداز

اگر تومور به طور کامل برداشته شود و آسیب دائمی به اعصاب یا بینایی ایجاد نکرده باشد، چشم انداز خوبی برای بیمار وجود دارد.

پس از جراحی، نیاز به معاینات دوره ای است تا در صورت رشد مجدد همانژیوبلاستوم، سریع شناسایی و درمان شود.

پیشگیری و عوامل خطر

افرادی که بیماری ژنتیکی VHL دارند، خطر بالاتری برای ابتلا به همانژیوبلاستوم دارند. شناسایی زودهنگام و پیگیری منظم می تواند به پیشگیری از عوارض جدی کمک کند.

زندگی با همانژیوبلاستوم

اگر همانژیوبلاستوم دارید یا فکر می کنید ممکن است داشته باشید، می توانید از پزشک خود سوال کنید:

• علت اصلی علائم من چیست؟
• آیا احتمال وجود بیماری دیگر برای ایجاد تومور وجود دارد؟
• گزینه های درمانی من چیست؟
• احتمال بازگشت تومور بعد از جراحی چقدر است؟

سخنی از نی نی تینی

همانژیوبلاستوم یک تومور خوش خیم عروق خونی است که معمولا در مغز، نخاع یا پشت چشم ایجاد می شود. اگر رشد کند، می تواند باعث علائم عصبی شود، اما با برداشتن جراحی کامل، احتمال بازگشت آن پایین است. پیگیری منظم با پزشک، کلید موفقیت در مدیریت این تومور است.