واژینوز سیتولیتیک یکی از مشکلات واژنی است که باعث ترشحات غیرطبیعی، خارش و سوزش می شود و می تواند زندگی روزمره شما را ناراحت کننده کند. این وضعیت معمولا به دلیل رشد بیش از حد باکتری های مفید واژن ایجاد می شود و نیاز به تشخیص دقیق و مراقبت مناسب دارد. در این مقاله، همه نکات مهم درباره علت، علائم، تشخیص، درمان و پیشگیری واژینوز سیتولیتیک را به زبان ساده و کاربردی توضیح می دهیم.
واژینوز سیتولیتیک چیست؟
واژینوز سیتولیتیک، که گاهی اوقات به آن «سندرم رشد بیش از حد لاکتوباسیل ها» یا «سیتولیز دودرلاین» نیز گفته می شود، معمولا زمانی رخ می دهد که نوع خاصی از باکتری ها بیش از حد در واژن شما رشد کنند.
این باکتری ها که به نام لاکتوباسیل ها شناخته می شوند، حضور طبیعی در واژن دارند و در واقع از بدن شما در برابر عفونت هایی مانند عفونت قارچی محافظت می کنند. اما اگر تعداد آن ها بیش از حد شود، بعضی از پزشکان معتقدند که ممکن است واژینوز سیتولیتیک ایجاد شود که باعث بروز علائم ناخوشایند و گاهی دردناک می شود.
علت واژینوز سیتولیتیک
تشخیص علت واژینوز سیتولیتیک هنوز در جامعه پزشکی مورد بحث است. برخی پزشکان اعتقاد دارند که این یک بیماری واقعی نیست، اما عده ای دیگر بر این باورند که این وضعیت به تغییرات سطح pH واژن مربوط می شود.
سطح pH واژن نقش مهمی در سلامت آن دارد. pH میزان اسیدی بودن را اندازه گیری می کند و می تواند تحت تأثیر عواملی مانند سن، رژیم غذایی، بیماری ها و سایر شرایط جسمی تغییر کند. مقیاس pH از 0 تا 14 است و هر مقداری کمتر از 7 «اسیدی» محسوب می شود.
سطح pH معمولی واژن بین 3.8 تا 5 است، اما در واژینوز سیتولیتیک تغییر در pH باعث برهم خوردن تعادل طبیعی باکتری های واژن می شود. این موضوع موجب افزایش بیش از حد لاکتوباسیل ها و اسیدی تر شدن محیط واژن می شود. در این شرایط، pH واژن ممکن است بین 3.5 تا 4.5 باشد.
پزشکان معمولا مشاهده می کنند که در زنانی که دچار ترشحات مزمن واژنی هستند، درمان های متعدد ضدقارچ یا آنتی بیوتیکی استفاده می شود. این درمان ها گاهی موجب تغییر سطح pH واژن و رشد بیش از حد باکتری ها می شوند.
علاوه بر درمان های پزشکی، برخی عوامل محیطی و حساسیت های فردی نیز می توانند باعث تحریک واژینوز سیتولیتیک شوند. برای مثال:
- صابون های معطر
- نوار بهداشتی و تامپون
- دستمال های مرطوب بهداشتی
- روان کننده ها
علائم واژینوز سیتولیتیک چیست؟
علائم این وضعیت می تواند شبیه عفونت قارچی یا واژینوز باکتریایی باشد، اما معمولا در هفته پیش از شروع پریود بدتر می شوند. دلیل آن این است که سطح لاکتوباسیل ها در این زمان از چرخه قاعدگی بالاتر است.
در طول قاعدگی، این علائم معمولا کاهش می یابند، زیرا خون قاعدگی pH کمتری دارد و سطح اسیدی واژن به طور نسبی متعادل می شود.
علائم شایع واژینوز سیتولیتیک شامل موارد زیر است:
- خارش در داخل واژن یا روی ولو (پوست بیرونی واژن)
- سوزش در ولو که ممکن است هنگام ادرار بدتر شود و شبیه سوزش در عفونت ادراری باشد
- درد یا سوزش در حین رابطه جنسی و احساس ناراحتی پس از آن
- ترشحات بیشتر و تغییر رنگ به زرد کم رنگ یا سفید، که ممکن است قوام آن نیز تغییر کند
تشخیص واژینوز سیتولیتیک چگونه انجام می شود؟
برای تشخیص، پزشک ابتدا یک معاینه لگنی انجام می دهد و نمونه ای از ترشحات واژن شما می گیرد تا زیر میکروسکوپ بررسی شود. در این نمونه، پزشک به دنبال تغییرات سلولی، تعداد بالای لاکتوباسیل ها و سطح پایین گلبول های سفید می گردد. مشاهده همه این موارد می تواند نشانه وجود واژینوز سیتولیتیک باشد.
پزشک همچنین pH واژن را اندازه گیری می کند تا مطمئن شود در محدوده ای است که معمولا در این بیماری مشاهده می شود. در برخی موارد، انجام پاپ اسمیر نیز می تواند به تشخیص کمک کند.
برای تأیید اینکه علائم شما ناشی از واژینوز سیتولیتیک است، باید هیچ نشانه ای از عفونت قارچی، واژینوز باکتریایی یا تریکومونازیس (یک بیماری مقاربتی شایع ناشی از انگل) وجود نداشته باشد.
درمان واژینوز سیتولیتیک چیست؟
برای درمان و رفع واژینوز سیتولیتیک، باید سطح pH واژن افزایش یافته و تعداد لاکتوباسیل ها به حالت طبیعی بازگردد. پزشک ممکن است درمان با جوش شیرین را توصیه کند و همچنین باید از محصولاتی که موجب تحریک می شوند اجتناب شود.
روش های رایج درمان با جوش شیرین شامل موارد زیر است:
- شیاف واژنی: می توانید یک شیاف با جوش شیرین درست کنید. یک کپسول ژلاتینی خالی (قابل خرید از داروخانه یا فروشگاه های محصولات بهداشتی) را با جوش شیرین پر کنید و دو بار در هفته به مدت 2 هفته داخل واژن قرار دهید.
- شست وشوی واژنی (دوش): یک قاشق غذاخوری سرپر جوش شیرین را در حدود 600 میلی لیتر آب گرم حل کنید و به مدت 7 تا 14 روز از آن به عنوان دوش واژنی استفاده کنید. کیسه دوش را می توانید از داروخانه تهیه کنید یا نمونه آماده آن را خریداری کنید.
- پماد موضعی: اگر خارش یا سوزش در پوست بیرونی واژن دارید، می توانید مخلوطی از جوش شیرین و آب بسازید و روزانه روی پوست اعمال کنید.
- حمام نشسته: 2 تا 4 قاشق غذاخوری جوش شیرین را در حدود 5 سانتی متر آب گرم بریزید و 15 تا 20 دقیقه در آن بنشینید. این کار را دو بار در روز یا چند بار در هفته انجام دهید و برای پیشگیری از عود، یک تا دو بار در هفته ادامه دهید.
اگر علائم شما پس از 2 هفته درمان بهبود نیافت، حتما به پزشک خود مراجعه کنید تا بررسی های بیشتری انجام شود.
چگونه می توان از واژینوز سیتولیتیک پیشگیری کرد؟
برای پیشگیری از واژینوز سیتولیتیک، رعایت برخی تغییرات در سبک زندگی می تواند بسیار مؤثر باشد. این اقدامات به حفظ تعادل طبیعی باکتری های واژن و pH آن کمک می کنند و خطر بروز علائم ناخوشایند را کاهش می دهند.
نکات پیشگیری عملی
- استفاده نکردن از صابون های معطر یا قوی:
ناحیه واژن را با آب تمیز شست وشو دهید و در صورت نیاز از صابون های بدون عطر و متعادل از نظر pH استفاده کنید. صابون های معمولی و معطر می توانند تعادل اسیدی واژن را برهم بزنند و احتمال بروز واژینوز سیتولیتیک را افزایش دهند. - انتخاب نوار بهداشتی به جای تامپون:
در دوران قاعدگی بهتر است از نوار بهداشتی استفاده کنید، زیرا خون قاعدگی می تواند pH واژن را تغییر دهد و محیط را برای رشد بیش از حد لاکتوباسیل ها مساعد کند. - اجتناب از محصولات بهداشتی معطر:
از پودرها، اسپری ها، دستمال مرطوب معطر، دستمال توالت یا سایر محصولات بهداشتی دارای عطر خودداری کنید. این محصولات می توانند حساسیت ایجاد کنند و باعث تحریک واژن شوند. - تعویض سریع لباس های مرطوب:
لباس های شنا، لباس های ورزشی و هر نوع لباس مرطوب دیگر باید سریعا تعویض شوند تا محیط گرم و مرطوبی ایجاد نشود که رشد بیش از حد باکتری ها را تسهیل می کند. - پرهیز از پوشیدن لباس های تنگ:
لباس های تنگ می توانند تهویه طبیعی واژن را کاهش دهند و باعث افزایش رطوبت و دمای محیط شوند. - استفاده از لباس زیر نخی و راحت:
در طول روز از لباس زیر نخی استفاده کنید و اگر ممکن است در خواب بدون لباس زیر بخوابید تا محیط واژن خشک و تهویه شده بماند. - اجتناب از رابطه جنسی هنگام بروز علائم:
اگر دچار واژینوز سیتولیتیک هستید، بهتر است تا برطرف شدن علائم از رابطه جنسی خودداری کنید تا تحریک واژن افزایش نیابد و روند بهبود تسریع شود.
رعایت این نکات ساده اما کاربردی می تواند به میزان قابل توجهی از بروز یا عود واژینوز سیتولیتیک جلوگیری کند و باعث حفظ سلامت واژن و کاهش علائم ناراحت کننده شود.
سخنی از نی نی تینی
واژینوز سیتولیتیک یک وضعیت قابل مدیریت است و با رعایت نکات بهداشتی، تغییر سبک زندگی و درمان های مناسب می توان علائم آن را کاهش داد و از عود مجدد پیشگیری کرد. مهم است که اگر ترشحات غیرطبیعی، خارش یا سوزش واژن داشتید، به پزشک مراجعه کنید تا تشخیص دقیق انجام شود و از درمان های خودسرانه پرهیز کنید. همچنین، تغییر عادات روزانه مانند استفاده از لباس زیر نخی، اجتناب از محصولات معطر و رعایت بهداشت واژن نقش مؤثری در سلامت جنسی و واژنی شما دارد.
اگر شما تجربه ای از واژینوز سیتولیتیک دارید یا روش های پیشگیری و درمان دیگری برای مدیریت علائم می شناسید، لطفا در بخش نظرات با ما به اشتراک بگذارید. به اشتراک گذاشتن تجربه ها و توصیه ها می تواند به دیگر مادران کمک کند تا راهکارهای مؤثر برای حفظ سلامت واژن خود پیدا کنند.
