درماتیت سبورئیک در نوزادان که در زبان عامیانه بیشتر با عنوان «کلاه گهواره ای» شناخته می شود، یکی از مشکلات پوستی شایع در ماه های اول زندگی کودک است. این مشکل معمولا روی پوست سر دیده می شود، اما ممکن است نواحی دیگری از بدن نوزاد را نیز درگیر کند. بسیاری از مادران با دیدن پوسته های زرد یا چرب روی سر کودک نگران می شوند، اما این عارضه معمولا دردناک یا خطرناک نیست و با مراقبت های ساده بهتر می شود. در ادامه این مقاله در مورد این عارضه در نوزادان بیشتر توضیح خواهیم داد.
درماتیت سبورئیک چیست؟
درماتیت سبورئیک در نوزادان یک نوع التهاب پوستی است که باعث ایجاد پوسته های زرد، چرب و گاهی ضخیم روی پوست سر می شود. پزشکان به این حالت «سبوره» نیز می گویند. این مشکل به طور معمول در چند هفته تا چند ماه اول زندگی بروز می کند و معمولا بدون احساس خارش یا درد خاصی همراه است.
این بیماری می تواند فقط به پوست سر محدود باشد، اما گاهی روی پیشانی، گونه ها، پشت گوش ها، زیربغل ها، کشاله ران و حتی ناحیه پوشک هم ظاهر می شود. این مناطق همان قسمت هایی هستند که پوست چین دار و مستعد رطوبت دارند و در نتیجه بیشتر تحت تأثیر التهاب قرار می گیرند.
محل های شایع بروز درماتیت سبورئیک در نوزادان
درماتیت سبورئیک در نوزادان ممکن است در بخش های مختلفی از بدن آن ها دیده شود، از جمله می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- پوست سر
- پیشانی و صورت
- پشت گوش ها
- ناحیه پوشک
- زیر بغل ها و سایر چین های پوستی
این موضوع برای بسیاری از والدین نگران کننده است، اما پزشکان تأکید می کنند که این عارضه به ندرت دردناک یا خطرناک است و بیشتر یک مشکل ظاهری محسوب می شود.
علائم درماتیت سبورئیک در نوزادان
نوزادان معمولا بین 2 هفته تا 12 ماهگی دچار درماتیت سبورئیک می شوند. این وضعیت اغلب با «کلاه گهواره ای» روی سر آغاز می شود. مادر ممکن است لکه های زرد، چرب، پوسته پوسته و گاهی ضخیم روی سر نوزاد مشاهده کند. این پوسته ها ممکن است ابتدا روی سر دیده شوند و سپس به ناحیه پوشک یا صورت گسترش یابند.
ظاهر معمول درماتیت سبورئیک در نوزادان به صورت زیر است:
- پوست قرمز و مرطوب در چین های پوستی مانند پشت گوش و گردن
- پوسته های چرب و زردرنگ
- پوست خشک و پوسته پوسته (شبیه شوره، اما ضخیم تر)
اگرچه این ظاهر ممکن است باعث نگرانی مادر شود، اما نکته مهم این است که درماتیت سبورئیک معمولا باعث خارش نمی شود و نوزاد را آزار نمی دهد. نوزاد معمولا هیچ نشانه ای از ناراحتی نشان نمی دهد و حتی ممکن است متوجه وجود پوسته ها نباشد.
برای تکمیل و توسعه این بخش باید به تجربه مادران ایرانی اشاره شود: بسیاری از مادران تصور می کنند این پوسته ها نشانه کثیفی یا کمبود رسیدگی است، اما در واقع این طور نیست. این یک وضعیت طبیعی پوستی است و به بهداشت ارتباطی ندارد.
علت درماتیت سبورئیک در نوزادان چیست؟
علت دقیق درماتیت سبورئیک در نوزادان هنوز کاملا شناخته نشده است. پزشکان معتقدند این مشکل احتمالا به دنبال چند عامل همزمان ایجاد می شود. یکی از این عوامل، ترشح بیش از حد چربی (سبوم) از غدد چربی نوزاد است. در ماه های اول زندگی، هورمون های باقی مانده از دوران بارداری در بدن نوزاد می توانند باعث افزایش تولید چربی پوست شوند.
عامل دیگر، وجود نوعی قارچ طبیعی روی پوست به نام مالاسزیا است. این قارچ معمولا روی پوست همه انسان ها وجود دارد، اما در برخی نوزادان با چربی بیشتر پوست، فعالیت آن افزایش پیدا می کند و باعث التهاب و پوسته ریزی می شود.
این وضعیت مسری نیست، ارتباطی با حساسیت به غذاها ندارد و به دلیل کمبود ویتامین یا شست وشوی کم ایجاد نمی شود. بنابراین هیچ مادر ایرانی نباید خود را مقصر بداند.
تشخیص درماتیت سبورئیک در نوزادان
تشخیص این مشکل بسیار ساده است و معمولا پزشک فقط با دیدن شکل پوسته ها و محل آنها می تواند نوع بیماری را مشخص کند. چون علائم آن بسیار مشخص و شناخته شده است، معمولا نیازی به آزمایش یا بررسی های تخصصی نیست.
در اکثر موارد، نوزاد حال عمومی خوبی دارد و مشکلی در رشد، تغذیه یا خوابش دیده نمی شود. پزشکان نیز معمولا اطمینان می دهند که این بیماری به مرور زمان و با مراقبت های مناسب بهتر می شود.
درمان درماتیت سبورئیک در نوزادان
در بیشتر نوزادان، درماتیت سبورئیک بدون درمان خاص و در عرض چند هفته تا چند ماه به طور کامل برطرف می شود. با این حال بسیاری از مادران ترجیح می دهند پوسته ها را سریع تر تمیز کنند یا ظاهر پوست سر را بهبود دهند. چند روش ساده برای این کار وجود دارد:
روش های خانگی بی خطر برای درمان درماتیت سبورئیک در نوزادان
- شست وشوی روزانه موی نوزاد با شامپوی ملایم مخصوص نوزاد
- برداشتن ملایم پوسته ها با یک برس نرم یا مسواک مخصوص کودک
- استفاده از مقدار کمی روغن معدنی یا وازلین روی پوست سر برای نرم کردن پوسته ها
- اجازه دادن به روغن تا چند دقیقه روی پوست بماند و سپس شست وشو
پس از نرم شدن پوسته ها، می توان آنها را با برس نرم برداشت. این کار باید ملایم باشد؛ کندن پوسته ها با دست یا ناخن ممکن است باعث زخم یا التهاب شود.
اگر شست وشوی معمولی کافی نبود، پزشک ممکن است کرم ملایم کورتونی یا شامپوی ضدقارچ خفیف تجویز کند. این داروها باید فقط تحت نظر پزشک استفاده شوند.
توصیه مهم در مورد درمان درماتیت سبورئیک در نوزادان
از مصرف خودسرانه کرم های قوی کورتونی یا شامپوهای ضدشوره بزرگسالان برای نوزاد خودداری کنید، زیرا ممکن است باعث حساسیت یا خشکی شدید پوست شود.
سخنی از نی نی تینی
گاهی درماتیت سبورئیک در چین های پوستی یا ناحیه پوشک ممکن است عفونی شود. در این صورت علائم زیر مشاهده می شود:
- قرمزی شدیدتر از قبل
- خروج مایع یا ترشح
- گرم شدن پوست
اگر چنین علائمی مشاهده شد، لازم است با پزشک مشورت شود تا داروی مناسب تجویز کند.
این بیماری معمولا تا سن یک سالگی به طور کامل برطرف می شود. البته ممکن است در دوران نوجوانی دوباره به شکل شوره سر ظاهر شود که موضوع طبیعی و بسیار شایع است.
اگر شما هم تجربه ای از درماتیت سبورئیک در نوزادان دارید یا روش خاصی برای کاهش پوسته ها استفاده کرده اید، تجربه تان را با ما و دیگر مادران در میان بگذارید. پرسش ها و دغدغه های شما می تواند به مادران دیگر کمک کند تا با آرامش بیشتری با این مشکل کنار بیایند. اگر بخشی از متن برایتان نیاز به توضیح بیشتری دارد، کافی است بگویید تا با جزئیات کامل برایتان توضیح بدهم.
