آمبولی ریه در بارداری یکی از جدی ترین مشکلات پزشکی دوران بارداری است که اگر به موقع تشخیص داده نشود، می تواند جان مادر و جنین را تهدید کند. در این مقاله تلاش شده تمام نکات مهم این بیماری، از علائم تا درمان، به زبان ساده و کاربردی توضیح داده شود تا هر خانم بارداری بتواند با آگاهی بیشتر بارداری سالم تری تجربه کند.
آمبولی ریه در بارداری چیست؟
آمبولی ریه در بارداری زمانی رخ می دهد که یک لخته خون از رگ های پا یا لگن جدا شده و وارد ریه ها شود. در دوران بارداری به دلیل تغییرات هورمونی و افزایش فشار رحم روی عروق، احتمال ایجاد لخته خون افزایش پیدا می کند.
وقتی لخته وارد ریه ها می شود، مسیر جریان خون را می بندد و اکسیژن کافی به بدن نمی رسد؛ به همین دلیل این وضعیت نیاز به درمان فوری دارد.
چرا بارداری احتمال آمبولی ریه را افزایش می دهد؟
1. تغییرات هورمونی
هورمون پروژسترون باعث کند شدن جریان خون در عروق می شود و این موضوع احتمال لخته سازی را افزایش می دهد.
2. فشار رحم روی عروق لگن
با بزرگ شدن جنین، رحم به رگ های پا و لگن فشار وارد می کند و همین موضوع گردش خون را کاهش می دهد.
3. کاهش تحرک
در سه ماهه سوم، بسیاری از خانم ها کم تحرک می شوند یا به دنبال دردهای لگنی مجبور به استراحت می شوند که این وضعیت خطر لخته شدن خون را بالا می برد.
4. سابقه خانوادگی یا مشکلات انعقادی
برخی زنان به صورت ژنتیکی مستعد لخته سازی هستند و در دوران بارداری این خطر بیشتر می شود.
علائم آمبولی ریه در بارداری؛ چه چیزهایی باید جدی گرفته شود؟
علائم آمبولی ریه در بارداری می تواند شبیه مشکلات معمول بارداری باشد، اما شدت و ناگهانی بودن آن ها هشداردهنده است.
مهم ترین علائم آمبولی ریه در بارداری شامل:
- تنگی نفس ناگهانی و شدید
- درد قفسه سینه که با تنفس عمیق بیشتر می شود
- سرفه همراه با خون
- سرگیجه یا احساس غش
- بالا رفتن ضربان قلب
- درد یا ورم یک پا (معمولا نشانه لخته اولیه در پا)
اگر هرکدام از این نشانه ها به طور ناگهانی ایجاد شد، باید فورا به اورژانس مراجعه کرد.
تشخیص آمبولی ریه در بارداری چگونه انجام می شود؟
پزشک با بررسی علائم، معاینه بالینی و استفاده از روش های تصویربرداری، مشکل را تشخیص می دهد. در بارداری روش هایی انتخاب می شوند که کمترین خطر را برای جنین داشته باشند.
بررسی های رایج شامل:
- آزمایش خون مخصوص لخته
- سونوگرافی داپلر از پاها برای یافتن لخته اولیه
- سی تی اسکن مخصوص ریه با حداقل اشعه
- اکوکاردیوگرافی برای بررسی فشار قلب
درمان آمبولی ریه در بارداری چگونه است؟
درمان باید سریع و دقیق انجام شود تا جان مادر و جنین حفظ شود.
1. داروهای ضدانعقاد (رقیق کننده خون)
داروهایی مثل هپارین که برای جنین بی خطر است، از رشد لخته جلوگیری می کند و اجازه می دهد بدن آن را به تدریج از بین ببرد.
2. بستری در بیمارستان
در موارد شدید، بیمار باید مرتب تحت نظر باشد تا از مشکلات قلبی و تنفسی جلوگیری شود.
3. جراحی یا روش های مداخله ای
در شرایط نادر و بحرانی، پزشکان ممکن است از روش های تخصصی برای خارج کردن لخته استفاده کنند.
چگونه می توان از آمبولی ریه در بارداری پیشگیری کرد؟
1. تحرک مناسب روزانه
راه رفتن کوتاه، نرمش های سبک پا و پرهیز از نشستن طولانی بسیار مهم است.
2. نوشیدن آب کافی
کم آبی بدن باعث غلیظ شدن خون و افزایش احتمال لخته می شود.
3. استفاده از جوراب های ضد لخته
برای زنانی که در معرض خطر هستند (دوقلویی، اضافه وزن، سابقه لخته، بی تحرکی طولانی) توصیه می شود.
4. کنترل وزن و تغذیه سالم
چاقی یکی از عوامل مهم افزایش ریسک لخته است.
5. پرهیز از استراحت مطلق غیرضروری
استراحت مطلق فقط باید با نسخه پزشک باشد.
آمبولی ریه پس از زایمان
خطر آمبولی ریه تنها محدود به دوران بارداری نیست. پنج هفته اول بعد از زایمان نیز دوره ای حساس است. زنانی که زایمان سزارین داشته اند یا سابقه لخته دارند باید مراقبت بیشتری داشته باشند.
آیا آمبولی ریه برای جنین خطر دارد؟
به طور غیرمستقیم، بله. چون اگر مادر دچار کمبود اکسیژن شود، این وضعیت می تواند بر اکسیژن رسانی به جنین نیز تأثیر بگذارد.
اما خوشبختانه با تشخیص سریع و درمان صحیح، مادر و جنین هر دو می توانند به سلامتی این دوره را پشت سر بگذارند.
سخنی از نی نی تینی
آمبولی ریه در بارداری هرچند نادر است، اما یکی از مهم ترین اورژانس های دوران بارداری محسوب می شود. شناخت علائم، مراجعه سریع به پزشک و توجه به راهکارهای پیشگیری می تواند خطرات را تا حد زیادی کاهش دهد. آگاهی در این زمینه نه تنها جان مادر را حفظ می کند، بلکه تضمین کننده سلامت جنین نیز هست.
اگر شما یا یکی از اطرافیانتان تجربه ای درباره آمبولی ریه در بارداری یا لخته خون در بارداری داشته اید، آن را در بخش نظرات با دیگران به اشتراک بگذارید. تجربه شما می تواند به مادر دیگری کمک کند تا زودتر خطر را تشخیص دهد و جان خود و فرزندش را نجات دهد.
