کرونا در شیردهی

اگر این روزها با موضوع کرونا در شیردهی روبه رو شده اید، طبیعی است که نگران سلامت خود و نوزادتان باشید. بسیاری از مادران در ماه های ابتدایی تولد فرزندشان نمی دانند آیا می توانند به شیردهی ادامه دهند یا باید احتیاط بیشتری داشته باشند. خوشبختانه، تحقیقات معتبر جهانی و همچنین توصیه متخصصان ایرانی نشان می دهد که با رعایت چند نکته ساده، مادران می توانند با خیال آسوده به تغذیه طبیعی کودک ادامه دهند.
در این مطلب، تمام نکاتی که برای مراقبت، پیشگیری، درمان کرونا در شیردهی و حتی حفظ شیر مادر لازم است را به صورت کامل و قابل فهم توضیح می دهیم.

آنچه باید بدانید درباره کرونا در شیردهی

طبق شواهد علمی موجود، هیچ مدرکی نشان نمی دهد که ویروس کرونا از طریق شیر مادر به نوزاد منتقل می شود. بنابراین بیشتر متخصصان کودک، زنان و بیماری های عفونی توصیه می کنند مادران حتی در زمان ابتلا یا شک به بیماری، در صورت توانایی، شیردهی را ادامه دهند.
مادران فقط باید اصول بهداشتی مانند شستن دست ها، ماسک زدن و ضدعفونی وسایل شیردهی را رعایت کنند. این توصیه ها ربطی به وضعیت واکسیناسیون مادر ندارد و حتی مادر واکسینه نشده نیز با رعایت اصول می تواند به شیردهی ادامه دهد.

علت کرونا در شیردهی چیست؟

ویروس SARS-CoV-2 عامل ایجادکننده بیماری کووید–19 است. این ویروس بسیار واگیردار است و عمدتا از طریق قطرات تنفسی منتقل می شود. علائم اغلب شبیه سرماخوردگی، آنفلوانزا یا در موارد شدید شبیه علائم ذات الریه است.

بیشتر افراد (از جمله مادران شیرده) علائم خفیف دارند، اما برخی ممکن است دچار بیماری شدید شوند. وجود نوزاد و شیردهی معمولا باعث شدت بیماری نمی شود، اما خستگی مادر می تواند شرایط را سخت تر کند.

از نظر علمی، علت کرونا در شیردهی تفاوتی با سایر افراد ندارد؛ تماس نزدیک با فرد آلوده، حضور در فضای بسته و تهویه نامناسب مهم ترین راه های انتقال هستند.

آیا ویروس کرونا در شیردهی در شیر مادر وجود دارد؟

طبق تحقیقات معتبر، ویروس کرونا در شیردهی از طریق شیر مادر منتقل نمی شود. انتقال بیماری معمولا از راه تنفس رخ می دهد؛ یعنی زمانی که فرد بیمار قطرات ریز آلوده را هنگام حرف زدن، سرفه یا نفس کشیدن در فضا پخش می کند. این قطرات ممکن است وارد دهان، بینی یا چشم افراد دیگر شود یا روی سطوح بنشیند.

نکته مهم این است که شیر مادر حتی در زمان بیماری، بهترین تغذیه برای نوزاد محسوب می شود. شیر مادر سرشار از آنتی بادی و ترکیبات تقویت کننده سیستم ایمنی است. مطالعات معتبر نشان داده اند شیر مادر زنان مبتلا به کرونا پادتن هایی تولید می کند که به محافظت بیشتر نوزاد کمک می کند؛ این یافته در ایران نیز توسط متخصصان نوزادان تأیید شده است.

علائم کرونا در شیردهی

اگر مادر به کرونا مبتلا شود یا با فرد مبتلا تماس داشته باشد، همچنان می تواند شیردهی را ادامه دهد. فقط باید احتیاط های مهم را رعایت کند.
علائم کرونا در شیردهی مشابه سایر افراد است و شامل:

• تب
• سرفه
• گلودرد
• آبریزش بینی
• تنگی نفس
• بدن درد یا سردرد
• از دست دادن بویایی

در صورت مشاهده این علائم، مادر باید اصول مراقبتی را انجام دهد، اما شیردهی را متوقف نکند، مگر اینکه وضعیت جسمانی اجازه ندهد.

احتیاط های ضروری برای درمان کرونا در شیردهی

نکات مهم برای جلوگیری از انتقال ویروس کرونا در شیردهی به نوزاد

• شست وشوی دست ها با آب و صابون پیش از تماس با نوزاد یا استفاده از شیر دوش. در صورت نبود آب، استفاده از محلول الکلی حداقل با 60% الکل.
• استفاده از ماسک هنگام تماس نزدیک، مخصوصا هنگام شیردهی یا دادن شیر با شیشه.
• ضدعفونی کامل اجزای شیردوش، شیشه شیر و لوازم تغذیه نوزاد.

این اقدامات باعث کاهش خطر انتقال تنفسی ویروس می شود.

اگر در زمان کرونا در شیردهی مادر نتواند شیر بدهد چه اقدامی انجام دهیم؟

اگر مادر قادر به شیردهی مستقیم نباشد، بهتر است:

• شیر خود را بدوشد و فرد سالم (مثل پدر یا مادربزرگ) به نوزاد تغذیه دهد.
• دوشیدن شیر باعث می شود میزان شیر مادر حفظ شود.
• در صورت نیاز، متخصصان سلامت ممکن است مادر را به مشاور شیردهی ارجاع دهند.
• در شرایط خاص می توان از شیر اهدایی معتبر یا شیرخشک مناسب استفاده کرد.

در ایران نیز متخصصان اطفال همین توصیه را دارند و معتقدند قطع شیردهی تنها زمانی منطقی است که جان مادر در خطر باشد یا داروهای خاص غیرقابل استفاده در شیردهی مصرف شود.

اگر ویروس کرونا در شیردهی به نوزاد منتقل شود چه کنیم؟

در صورتی که نوزاد مبتلا شود، بهترین کار ادامه شیردهی است.
شیر مادر باعث حفظ آب بدن، تقویت سیستم ایمنی و کاهش شدت بیماری می شود. اگر نوزاد قادر به مکیدن نباشد، مادر می تواند:

• شیر را دوشیده و با لیوان کوچک، قطره چکان، قاشق یا شیشه به او بدهد.

کاهش خطر انتقال از نوزاد به مادر

• استفاده مادر از ماسک هنگام تماس نزدیک
• شستن مکرر دست ها
• تهویه مناسب اتاق با بازکردن پنجره، استفاده از فیلتر هوا و روشن کردن پنکه

واکسن کرونا در شیردهی، آیا بی خطر است؟

مرکز کنترل بیماری ها و سازمان های معتبر بین المللی و همچنین وزارت بهداشت ایران توصیه می کنند مادران شیرده واکسن کرونا را دریافت کنند.
مطالعات ثابت کرده:

• واکسن برای مادر و نوزاد کاملا ایمن است.
• آنتی بادی های تولیدشده پس از واکسن وارد شیر مادر می شود و به طور بالقوه نوزاد را محافظت می کند.

خدمات مشاوره شیردهی در دوران کرونا

بسیاری از مادران در ایران نیاز به راهنمایی عملی برای شیردهی در دوران کرونا دارند. مشاوره می تواند:

• در کلینیک
• در منزل
• یا به صورت آنلاین

انجام شود. اگر مشاوره حضوری باشد، رعایت نکات زیر ضروری است:

احتیاط های مشاور شیردهی در مراجعه حضوری

• عدم ارائه خدمات حضوری در صورت داشتن علائم بیماری
• استفاده از ماسک
• شست وشوی دست ها
• استفاده از دستکش هنگام معاینه دهان نوزاد
• ضدعفونی وسایل از جمله ترازو
• تهویه مناسب فضا

سخنی از نی نی تینی

در دوران کرونا در شیردهی مهم ترین اصل این است که آرامش خود را حفظ کنید و بدانید که شیر مادر همچنان بهترین و ایمن ترین منبع تغذیه برای نوزاد است. حتی اگر علائم خفیف داشته باشید، با رعایت اصول ساده ای مانند شستن دست ها، ماسک زدن، تهویه مناسب و ضدعفونی وسایل می توانید بدون نگرانی به شیردهی ادامه دهید.

اگر حال جسمانی تان اجازه نمی دهد، استراحت و دوشیدن شیر را در اولویت قرار دهید تا هم نوزاد از فواید شیر مادر محروم نشود و هم حجم شیرتان حفظ شود.
در صورت شدت علائم یا مصرف داروهای خاص، حتما با متخصص زنان، فوق تخصص نوزادان یا مشاور شیردهی مشورت کنید تا بهترین برنامه را برای حفظ سلامت شما و نوزادتان ارائه دهند.

به خود یادآوری کنید که اکثر مادران مبتلا به کرونا بدون هیچ مشکلی به شیردهی ادامه داده اند و حتی آنتی بادی های محافظتی بیشتری به نوزاد رسانده اند. مراقبت از خود، تغذیه کافی، نوشیدن مایعات و استراحت کافی به بهبود سریع تر شما کمک خواهد کرد.

اگر احساس نگرانی یا خستگی شدید دارید، از یک فرد قابل اعتماد کمک بگیرید تا بخشی از کارهای روزمره را انجام دهد. سلامت جسمی و روحی شما، بهترین هدیه ای است که می توانید به نوزادتان بدهید.