پلی هیدرآمنیوس به حالتی گفته می شود که میزان مایع آمنیوتیک در رحم شما در دوران بارداری بیش از حد طبیعی باشد. در موارد خفیف، این وضعیت ممکن است هیچ علامت یا مشکلی ایجاد نکند، اما در شکل های شدیدتر، ممکن است نیاز به پیگیری و درمان داشته باشد. در این مقاله در مورد این عارضه در بارداری و عوارض آن توضیح خواهیم داد.
پلی هیدرآمنیوس چیست؟
پلی هیدرآمنیوس زمانی اتفاق می افتد که میزان مایع آمنیوتیک در رحم بیش از حد شود. این مایع، جنین را در رحم احاطه می کند و نقش بسیار مهمی در رشد و تکامل او دارد.
این وضعیت معمولا در نیمه دوم بارداری رخ می دهد، اما ممکن است از هفته شانزدهم بارداری هم دیده شود. در موارد خفیف، معمولا مشکلی ایجاد نمی شود، اما پزشک شما مراقبت دقیق خواهد داشت تا در صورت نیاز، درمان مناسب انجام شود.
شیوع پلی هیدرآمنیوس
این بیماری نادر است و حدود 1% از بارداری ها را تحت تأثیر قرار می دهد.
علائم و علل
علائم و نشانه های پلی هیدرآمنیوس چیست؟
در موارد خفیف، بسیاری از افراد هیچ علامتی تجربه نمی کنند. اما اگر افزایش مایع آمنیوتیک شدید باشد، ممکن است موارد زیر را تجربه کنید:
- احساس کشیدگی یا فشار در شکم، گرفتگی یا انقباضات رحمی.
- تنگی نفس.
- سوزش سر دل یا رفلاکس معده.
- مشکلات دفع مدفوع یا یبوست.
- افزایش دفعات ادرار.
- تورم در ناحیه تناسلی خارجی، پاها و مچ پا.
با بزرگ تر شدن رحم، فشار بر اندام های اطراف مانند ریه ها، معده، رکتوم و مثانه افزایش می یابد و معمولا این فشار باعث ایجاد علائم ذکر شده می شود.
پزشک شما ممکن است به پلی هیدرآمنیوس مشکوک شود اگر:
- اندازه رحم شما بیش از حد انتظار برای سن بارداری باشد.
- ضربان قلب جنین به سختی پیدا شود.
- موقعیت جنین در رحم به راحتی احساس نشود.
شایع ترین علت پلی هیدرآمنیوس چیست؟
برای اکثر افراد، به ویژه کسانی که موارد خفیف دارند، علت دقیق پلی هیدرآمنیوس مشخص نیست.
در موارد متوسط تا شدید، ممکن است ناشی از عوامل زیر باشد:
- جنین نمی تواند مایع آمنیوتیک را به دلیل یک اختلال مادرزادی ببلعد.
- قند خون بالا در مادر (قبل یا بعد از بارداری).
- داشتن دوقلوهای همسان با سندرم انتقال خون بین دوقلوها (TTTS).
- تفاوت گروه خونی Rh (مادر Rh منفی و جنین Rh مثبت).
- مشکلات در ضربان قلب جنین.
- ابتلای جنین به عفونت.
تشخیص و آزمایش ها
چگونه پلی هیدرآمنیوس تشخیص داده می شود؟
پزشک بارداری ابتدا اندازه رحم شما را با روشی به نام «قد فوندوس» اندازه گیری می کند تا بررسی کند آیا رحم بیش از حد بزرگ است یا خیر. معمولا این به معنی است که اندازه رحم شما دو هفته یا بیشتر جلوتر از موعد مقرر برای سن بارداری است.
سپس با استفاده از سونوگرافی، میزان مایع آمنیوتیک در رحم اندازه گیری می شود. دو روش معمول برای این کار وجود دارد: شاخص مایع آمنیوتیک (AFI) و حداکثر عمق عمودی (MPV).
- AFI عمق مایع در چهار ناحیه رحم را بررسی می کند و اعداد به دست آمده با هم جمع می شوند.
- MPV فقط عمیق ترین ناحیه رحم را برای بررسی حجم مایع اندازه گیری می کند.
اگر یکی از این تست ها نشان دهد که شما دچار پلی هیدرآمنیوس هستید، پزشک احتمالا آزمایش های بیشتری برای بررسی اختلالات مادرزادی، دیابت یا سایر شرایط توصیه می کند. برخی از این آزمایش ها شامل موارد زیر هستند:
- اکوکاردیوگرام جنینی (سونوگرافی دقیق تر برای بررسی سیستم گردش خون جنین).
- تست غیر استرسی (برای بررسی ضربان قلب جنین و شناسایی ناهنجاری ها).
- پروفایل بیوفیزیکی (بررسی تون، حرکات و تنفس جنین).
- آمنیوسنتز (برای تشخیص برخی اختلالات مادرزادی).
- تست چالش گلوکز (برای بررسی دیابت بارداری).
مدیریت و درمان پلی هیدرآمنیوس
چگونه پلی هیدرآمنیوس درمان می شود؟
در بسیاری از موارد، اگر پلی هیدرآمنیوس خفیف باشد یا شما در پایان بارداری باشید، معمولا نیازی به درمان ندارد. پزشک شما ممکن است جلسات بیشتری برای بررسی وضعیت شما برنامه ریزی کند. در اغلب موارد، مراقبت دقیق و پیگیری منظم بارداری بهترین راهکار است.
در صورتی که پلی هیدرآمنیوس شدید باشد، درمان ممکن است لازم شود. گاهی درمان به معنای رفع علت اصلی بیماری است، مانند کنترل دیابت مادر. گزینه های درمانی دیگر شامل موارد زیر هستند:
- خالی کردن مایع آمنیوتیک اضافی از رحم.
- ایجاد زایمان قبل از موعد مقرر، معمولا بین هفته 37 تا 39 بارداری.
خطرات پلی هیدرآمنیوس چیست؟
وجود مایع آمنیوتیک زیاد در رحم باعث فشار بر اندام های اطراف شده و می تواند مشکلات بارداری ایجاد کند. اگر این وضعیت در اوایل بارداری رخ دهد، معمولا جدی تر است زیرا فرصت بیشتری برای تجمع مایع وجود دارد. با این حال، خود مایع اضافی معمولا به جنین آسیبی نمی رساند.
دیگر عوارض احتمالی شامل موارد زیر است:
- زایمان زودرس.
- تولد نارس (قبل از هفته 37).
- جدا شدن جفت.
- خونریزی پس از زایمان.
- افتادن بند ناف.
- قرارگیری جنین در وضعیت بریچ (پایین سر یا پا به سمت پایین).
- مرگ جنین در رحم.
چشم انداز و پیش بینی
چه انتظاری باید داشته باشم؟
افرادی که پلی هیدرآمنیوس دارند، معمولا تا پایان بارداری مراقبت دقیق تری خواهند داشت. انتظار می رود ویزیت های بیشتری داشته باشید و سونوگرافی های بیشتری برای اندازه گیری حجم مایع انجام شود.
تجربه زایمان شما معمولا تفاوت زیادی با افراد بدون پلی هیدرآمنیوس نخواهد داشت. ضربان قلب جنین در طول زایمان بررسی می شود تا اطمینان حاصل شود که او تحت استرس شدید نیست. همچنین ممکن است هنگام زایمان مقدار زیادی مایع آمنیوتیک دفع شود. یک پزشک اطفال بلافاصله پس از تولد جنین را بررسی می کند تا سلامت او تأیید شود.
پلی هیدرآمنیوس چگونه بر جنین تأثیر می گذارد؟
موارد خفیف معمولا بر جنین تأثیر منفی ندارند. در موارد مرتبط با دیابت، ممکن است جنین بیش از حد بزرگ شود و زایمان طبیعی دشوار باشد. پلی هیدرآمنیوس شدید ممکن است باعث زایمان زودرس شود. اگر پزشک شما تشخیص دهد که نیاز به درمان وجود دارد، بهترین روش برای حفظ سلامت مادر و جنین پیشنهاد می شود.
آیا می توان با پلی هیدرآمنیوس یک نوزاد سالم داشت؟
بله، اکثر مادران با مایع آمنیوتیک زیاد مشکلی در بارداری ندارند و نوزاد سالم به دنیا می آورند.
آیا نیاز به سزارین است؟
ممکن است اگر زایمان طبیعی بیش از حد ریسک داشته باشد، پزشک انجام سزارین را توصیه کند. احتمال نیاز به سزارین کمی افزایش می یابد، اما همیشه ضروری نیست.
پیشگیری
آیا می توان پلی هیدرآمنیوس را پیشگیری کرد؟
خیر، پلی هیدرآمنیوس قابل پیشگیری نیست. اگر دیابت بارداری یا دیابت پیش از بارداری دارید، کنترل قند خون می تواند یکی از اقدامات پیشگیرانه برای کاهش ریسک باشد.
زندگی با پلی هیدرآمنیوس
چه کارهایی می توان برای کاهش علائم انجام داد؟
اگر شما به پلی هیدرآمنیوس مبتلا هستید، اقدامات زیر می تواند به کاهش نگرانی ها و علائم کمک کند:
- پیدا کردن روش هایی برای آرامش و کاهش استرس.
- استراحت طولانی تر و منظم.
- صحبت صادقانه با پزشک درباره انتظارات خود از روند زایمان، مخصوصا اگر زودرس باشد.
- اطلاع سریع به پزشک در صورت بروز علائم جدید یا افزایش سریع اندازه شکم.
- پیوستن به گروه های آنلاین یا انجمن ها برای صحبت با دیگر مادران با تجربه مشابه.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنم؟
اگر علائم جدید دارید، احساس پر بودن بیش از حد شکم می کنید یا اندازه شکم ناگهان بزرگ می شود، با پزشک خود تماس بگیرید. شرکت در تمام ویزیت ها و سونوگرافی های بارداری بسیار مهم است. از پزشک خود بپرسید که در صورت پلی هیدرآمنیوس چه انتظاری داشته باشید تا در صورت وخامت شرایط بتوانید سریع اقدام کنید.
سخنی از نی نی تینی
پلی هیدرآمنیوس یک عارضه بارداری است که معمولا نیاز به درمان ندارد. پزشک شما مراقبت دقیق خواهد داشت و ممکن است پیشنهاد زایمان القایی را بدهد. اگر تشخیص داده شده که مایع آمنیوتیک زیادی دارید، طبیعی است که نگران شوید. درباره نگرانی های خود با پزشک صحبت کنید و هر سوالی دارید بپرسید. پزشک برای حمایت از شما و سلامت نوزاد حضور دارد. اکثر مادران با پلی هیدرآمنیوس نوزاد سالم بدون عارضه به دنیا می آورند.
اگر شما یا نزدیکانتان تجربه پلی هیدرآمنیوس داشته اید، می توانید تجربه خود را در بخش نظرات به اشتراک بگذارید و سوالات خود را با دیگر مادران و کارشناسان بارداری مطرح کنید. به اشتراک گذاشتن تجربه ها می تواند به مادران دیگر کمک کند تا با اطلاعات بیشتر و آرامش بیشتری دوران بارداری را پشت سر بگذارند.
