زانو درد در کودکان

زانو درد در کودکان برخلاف تصور بسیاری از والدین، تنها مشکل افراد بزرگسال یا ورزشکاران نیست. کودکان و نوجوانان، به ویژه آن هایی که فعالیت ورزشی زیادی دارند، نیز ممکن است دچار زانو درد در کودکان شوند. این درد می تواند موقتی باشد یا به مرور زمان به یک مشکل مزمن تبدیل شود و نیاز به بررسی و درمان تخصصی داشته باشد.

چرا زانو درد در کودکان شایع است؟

دکتر “مارک هالستد”، متخصص پزشکی ورزشی در بیمارستان کودکان سنت لوئیس، می گوید:

«درد کشکک زانو یکی از رایج ترین مشکلاتی است که در نوجوانان و پیش نوجوانان مشاهده می شود.»

به گفته او، زانودرد در کودکان معمولا به دلایل زیر بروز می کند:

• استفاده بیش از حد از زانوها در فعالیت های ورزشی
• عدم تعادل بین قدرت عضلات و میزان انعطاف پذیری
• بیماری رشد موسوم به اوسگود-شلاتر (Osgood-Schlatter)

درد ناشی از بیماری اوسگود-شلاتر

دکتر هالستد توضیح می دهد:

«درد ناشی از اوسگود-شلاتر بسیار مشخص است. این بیماری در ناحیه رشد استخوان زیر کشکک زانو ایجاد می شود، جایی که معمولا برآمدگی استخوانی دیده می شود. در این حالت، رشد استخوان ها سریع تر از عضلات انجام می شود و همین موضوع باعث درد موضعی و حساسیت به لمس در زیر زانو می گردد.»

او تأکید می کند که درمان مناسب می تواند به بهبود وضعیت کمک کند و نباید منتظر ماند تا کودک «خود به خود» از این درد عبور کند.

زانو درد در کودکان؛ همیشه فقط «درد رشد» نیست

بسیاری از والدین تصور می کنند هر دردی در ناحیه پا یا زانو، درد رشد است. اما دکتر هالستد هشدار می دهد:

«بسیاری از کودکان به اشتباه با عنوان “درد رشد” شناخته می شوند. درحالی که این تشخیص فقط برای کودکان خردسال تر (حدود پایه اول یا دوم دبستان) که شب ها از خواب بیدار می شوند صدق می کند، نه برای نوجوانان یا ورزشکاران.»

به گفته او، لازم است علت اصلی درد شناسایی شود، چرا که گاهی مشکلاتی مانند التهاب تاندون ها یا آسیب های ناشی از فشار بیش از حد علت اصلی زانو درد در کودکان هستند.

ورزش و نقش آن در بروز زانو درد در کودکان

ورزش های شامل دویدن، پریدن و تمرینات مکرر، بیشترین تأثیر را در بروز زانودرد در کودکان دارند. کودکانی که در چند تیم ورزشی هم زمان فعالیت دارند، بیشتر در معرض آسیب زانو قرار می گیرند.

دکتر هالستد بیان می کند:

«در این مواقع، کاهش موقتی فعالیت های ورزشی می تواند مفید باشد. هدف ما این است که کودک بتواند همچنان در ورزش شرکت کند اما بدون درد و به صورت ایمن.»

درمان زانو درد در کودکان

برای درمان درد ناشی از استفاده بیش از حد، باید قبل از ورزش حتما حرکات کششی انجام شود و بعد از فعالیت، کمپرس یخ روی زانو گذاشته شود. استفاده از بند مخصوص زیر زانو نیز می تواند فشار را از ناحیه درد کم کند.

به گفته دکتر هالستد، داروها معمولا تأثیر چندانی ندارند، اما داروهای ضدالتهابی می توانند درد ناشی از اوسگود-شلاتر را کاهش دهند. در بعضی موارد استراحت موقت و فیزیوتراپی نیز بسیار مفید است.

آسیب های جدی تر زانو

ورزش ممکن است به آسیب های جدی تری مانند پارگی رباط صلیبی قدامی (ACL) منجر شود. دکتر هالستد توضیح می دهد:
«دختران بیشتر در معرض پارگی ACL هستند، چون هنگام پریدن و فرود آمدن، زانوهایشان به سمت داخل خم می شود. با کمک فیزیوتراپی می توان به آن ها آموزش داد که چگونه به شکل درست بپرند و فرود بیایند تا از آسیب جلوگیری شود. همچنین تمرینات قدرتی برای عضلات ران و لگن نیز در محافظت از زانو مؤثر است.»

چه زمانی باید زانو درد کودک را جدی گرفت؟

در موارد زیر لازم است کودک توسط پزشک بررسی شود:

• درد بیش از دو هفته ادامه پیدا کند
• درد مانع از فعالیت یا عملکرد طبیعی شود
• کودک هنگام راه رفتن لنگ بزند
• تمام تمرکز کودک هنگام بازی فقط روی درد باشد
• آسیب مستقیم به زانو وارد شده باشد

دکتر هالستد تأکید می کند:

«هرگز درد زانو را نادیده نگیرید. هیچ کودکی نباید مجبور شود با درد ورزش کند یا دارو مصرف کند تا فقط دردش را پنهان کند. بررسی تخصصی برای یافتن علت اصلی، بهترین راه پیشگیری از آسیب های جدی تر است.»

نکات کاربردی برای والدین

• فعالیت های ورزشی کودک را با توجه به توان جسمی اش تنظیم کنید.
• به حرکات نادرست مانند پریدن یا نشستن روی زانوها توجه کنید.
• در صورت بروز درد، چند روز استراحت دهید و از کمپرس سرد استفاده کنید.
• کفش مناسب و استاندارد ورزشی تهیه کنید.
• تغذیه غنی از کلسیم، ویتامین D و پروتئین داشته باشید تا رشد استخوان ها به تعادل برسد.

سخنی از نی نی تینی

زانو درد در کودکان معمولا قابل درمان است و با مراقبت، استراحت کافی و فیزیوتراپی بهبود می یابد. اما نادیده گرفتن این دردها ممکن است منجر به آسیب های طولانی مدت شود. آگاهی والدین و واکنش سریع آن ها، بهترین راه برای حفظ سلامت زانوهای کودک است.