عطسه کردن نوزاد؛ آیا طبیعی است یا نشانه بیماری؟
اگر شما هم تازه مادر شده اید و مدام می بینید که نوزادتان عطسه می کند، احتمالا این سؤال در ذهنتان شکل گرفته است: «چرا نوزاد من این قدر عطسه می کند؟» نگران نباشید، در بیشتر موارد عطسه کردن نوزاد کاملا طبیعی است و جای نگرانی ندارد. اما گاهی هم ممکن است نشانه ای از یک مشکل باشد که باید با پزشک در میان گذاشته شود.
چرا نوزادان عطسه می کنند؟
عطسه برای نوزادان نشانه سلامت سیستم عصبی و واکنش طبیعی بدن است. وقتی نوزاد عطسه می کند، در واقع بدنش تلاش می کند مجاری بینی را از ذرات اضافی یا تحریک کننده ها پاک کند. به گفته پزشکان، عطسه یکی از رفلکس های طبیعی بدن است که توسط سیستم عصبی کنترل می شود.
مراکز پزشکی معتبر اشاره می کنند که عطسه، آروغ زدن، سکسکه، خمیازه و حتی صداهای بامزه نوزادان، همگی بخشی از رفتارهای طبیعی و سالم آن ها هستند.
علت های شایع عطسه مکرر نوزاد
نوزادان بینی های کوچکی دارند که خیلی سریع تر از بزرگسالان دچار گرفتگی می شود. بنابراین آن ها برای تمیز کردن مجاری بینی خود، نیاز دارند بیشتر عطسه کنند. این کار کمک می کند تا باقی مانده شیر، ترشحات، گردوغبار یا حتی دود سیگار از بینی شان خارج شود.
به همین دلیل یکی از توصیه های مهم پزشکان این است که هیچ گاه در نزدیکی نوزاد سیگار نکشید، چون دود می تواند مجاری تنفسی او را تحریک کند و باعث عطسه مکرر نوزاد شود.
از سوی دیگر، نوزادان در هفته ها و ماه های ابتدایی زندگی هنوز در حال یادگیری نحوه تنفس هستند. آن ها گاهی از راه دهان نفس می کشند و همین می تواند باعث عطسه های مکرر شود، چون بدنشان هنوز در حال سازگار شدن با تنفس از راه بینی است.
عطسه در نوزادان؛ بیشتر از یک واکنش ساده
برخلاف تصور بعضی از والدین، عطسه در نوزادان همیشه نشانه سرماخوردگی یا بیماری نیست. عطسه نوعی دفاع طبیعی بدن نوزاد در برابر میکروب ها و آلودگی های محیط است.
تصور کنید نوزاد شما تازه وارد دنیایی شده که پر از میکروب ها و ذرات مختلف است. در دیدار با اقوام، همسایه ها و دیگر افراد، سیستم ایمنی کوچک او در معرض چالش های جدیدی قرار می گیرد. در چنین شرایطی عطسه به بدن او کمک می کند تا ذرات یا میکروب هایی را که ممکن است وارد بینی شوند، پیش از نفوذ به بدن دفع کند.
چه زمانی عطسه در نوزادان نگران کننده است؟
اگرچه در بیشتر مواقع عطسه در نوزادان طبیعی است، اما گاهی می تواند نشانه یک عفونت تنفسی یا مشکل دیگر باشد. در این موارد باید حتما با پزشک مشورت کنید، به ویژه اگر همراه عطسه، نشانه های زیر را مشاهده می کنید:
- سرفه
- سختی در تنفس یا خس خس سینه
- بی میلی به شیر خوردن
- خواب آلودگی بیش از حد
- تب بالای 38 درجه سانتی گراد
در چنین شرایطی ممکن است نوزاد دچار سرماخوردگی، آنفولانزا یا عفونت های ویروسی دیگر شده باشد که نیاز به بررسی دارد.
عطسه زیاد نوزاد و سندرم ترک دارویی (NAS)
در موارد نادر، عطسه مکرر نوزاد می تواند یکی از نشانه های سندرمی به نام نوزاد در معرض ترک دارویی (NAS) باشد. این وضعیت معمولا در نوزادانی دیده می شود که مادر در دوران بارداری از داروهای خاص یا مواد مخدر استفاده کرده است.
در این حالت، نوزاد پس از تولد دچار علائمی شبیه ترک دارو می شود که ممکن است شامل عطسه های پی درپی، گرفتگی بینی، لرزش بدن یا مکیدن ضعیف باشد. البته این شرایط بسیار خاص است و فقط در صورت وجود سابقه دارویی در مادر بررسی می شود.
روش های خانگی و مراقبتی برای کاهش عطسه نوزاد
اگرچه عطسه کردن نوزاد اغلب نشانه بیماری نیست، اما شما می توانید با چند اقدام ساده در خانه، از تحریک بینی و عطسه های مکرر جلوگیری کنید. این روش ها به بهبود کیفیت تنفس و آرامش نوزاد هم کمک می کنند.
1. رطوبت هوای اتاق را حفظ کنید
هوای خشک باعث تحریک بینی و عطسه در نوزادان می شود. استفاده از دستگاه بخور سرد یا قرار دادن ظرف آب در نزدیکی بخاری می تواند رطوبت محیط را افزایش دهد. رطوبت مناسب، بینی نوزاد را مرطوب نگه می دارد و از خشکی و گرفتگی جلوگیری می کند.
2. محیط را از گردوغبار پاک نگه دارید
گردوغبار، پرز فرش و موهای حیوانات خانگی از عوامل رایج عطسه مکرر نوزاد هستند. اتاق نوزاد را روزانه با دستمال مرطوب تمیز کنید و از استفاده زیاد از خوشبوکننده ها و اسپری های شیمیایی خودداری کنید، چون این مواد می توانند بینی حساس نوزاد را تحریک کنند.
3. از دود سیگار و بوی تند دوری کنید
حتی مقدار کمی دود سیگار یا بوی تند مواد غذایی می تواند باعث تحریک مجاری بینی نوزاد شود. اگر یکی از اعضای خانواده سیگار می کشد، حتما این کار را خارج از منزل انجام دهد.
4. بینی نوزاد را تمیز نگه دارید
گاهی باقی مانده شیر یا ترشحات باعث انسداد بینی و عطسه مکرر نوزاد می شود. می توانید با کمک قطره سالین (محلول نمکی) که در داروخانه ها موجود است، روزی یک تا دو بار بینی نوزاد را تمیز کنید. استفاده از آسپیراتور بینی مخصوص نوزادان نیز برای خارج کردن ترشحات مفید است.
5. لباس مناسب انتخاب کنید
گاهی عطسه در نوزادان به دلیل سرمای ناگهانی یا گرمای بیش از حد بدن رخ می دهد. همیشه لباس نوزاد را متناسب با دمای محیط انتخاب کنید. قانون کلی این است: نوزاد باید فقط یک لایه بیشتر از بزرگسالان لباس بپوشد.
6. از تماس زیاد با افراد بیمار جلوگیری کنید
سیستم ایمنی نوزاد هنوز در حال رشد است. اگر کسی سرماخورده یا سرفه می کند، بهتر است فعلا از تماس نزدیک با نوزاد خودداری کند. همچنین شستن مرتب دست ها قبل از لمس نوزاد بسیار مهم است.
7. هوای تازه و تمیز برای نوزاد فراهم کنید
باز کردن پنجره برای چند دقیقه در روز (در فصول معتدل) می تواند به تهویه بهتر اتاق کمک کند. هوای تازه باعث کاهش ذرات آلرژی زا و گردوغبار می شود و احتمال عطسه کردن نوزاد را کمتر می کند.
نکاتی از پزشکان کودک برای آرامش مادران
پزشکان تأکید می کنند که در ماه های اول تولد، عطسه های پراکنده و مکرر کاملا طبیعی است. در واقع، عطسه به بدن نوزاد کمک می کند تا خودش را با دنیای بیرون تطبیق دهد.
اما اگر عطسه ها همراه با تب، بی حالی یا بی میلی به شیر خوردن باشد، حتما باید نوزاد را به پزشک نشان دهید.
در بیشتر مواقع، عطسه نشانه ای از بدن سالم و فعال نوزاد است که به خوبی در حال عملکرد است. پس آرامش خود را حفظ کنید و فقط محیطی پاک، گرم و آرام برای کوچولوی خود فراهم کنید.
سخنی از نی نی تینی
در بیشتر موارد، عطسه کردن نوزاد نشانه عملکرد طبیعی بدن و سیستم عصبی اوست. حتی اگر تعداد عطسه ها زیاد به نظر برسد، معمولا جای نگرانی وجود ندارد. فقط زمانی نیاز به مراجعه به پزشک دارید که عطسه با علائمی مانند تب، سرفه یا بی حالی همراه باشد.
به یاد داشته باشید که عطسه در نوزادان نه تنها طبیعی است، بلکه نشانه ای از بدن سالم و فعال آن هاست که در حال دفاع از خود در برابر دنیای بیرون است.
اگر شما هم تجربه ای درباره عطسه های مکرر نوزاد خود دارید یا راهی برای آرام کردن او پیدا کرده اید، تجربه تان را در بخش دیدگاه ها با سایر مادران به اشتراک بگذارید.
