سیرینگوما به برجستگی های کوچکی روی پوست گفته می شود که معمولا به رنگ زرد یا هم رنگ پوست هستند. این برجستگی ها به دلیل فعالیت بیش از حد غدد عرق (غدد اکرین) ایجاد می شوند. به طور کلی، این ضایعات پوستی بی خطر هستند و نیازی به درمان ندارند، مگر اینکه از نظر ظاهری برای فرد آزاردهنده باشند. در چنین شرایطی، می توان درباره روش های درمان سیرینگوما با پزشک مشورت کرد. در ادامه این مقاله به طور کامل در مورد این عارضه پوستی بیشتر توضیح خواهیم داد.
تعریف سیرینگوما
این عارضه پوستی معمولا به شکل جوش های سفت و کوچکی (پاپول) روی پوست ظاهر می شود که اغلب در گروه های چندتایی دیده می شوند. این ضایعات معمولا در صورت، به ویژه اطراف چشم ها و گونه ها، شایع تر هستند. علت سیرینگوما رشد بیش از اندازه ی غدد عرق است. با وجود ظاهر ناخوشایند، این بیماری به بدن آسیبی نمی زند و سرطانی یا عفونی نیست.
تفاوت سیرینگوما با میلیا
بسیاری از افراد سیرینگوما را با «میلیا» اشتباه می گیرند، چون هر دو به صورت دانه های کوچک روی پوست دیده می شوند.
تفاوت آن ها در این است که:
- میلیا دانه های سفیدرنگ و کوچکی هستند که در اثر تجمع پروتئین «کراتین» در پوست ایجاد می شوند و بیشتر در نوزادان دیده می شوند.
- اما سیرینگوما در واقع رشد خوش خیم غدد عرق است و معمولا به رنگ زرد یا هم رنگ پوست ظاهر می شود.
انواع سیرینگوما
پزشکان چهار نوع سیرینگوما را شناسایی کرده اند که در ادامه توضیح خواهیم داد:
- سیرینگوما موضعی (Localized)
در این حالت، برجستگی ها فقط در یک ناحیه از بدن ظاهر می شوند. این نوع، رایج ترین نوع سیرینگوما است و با بیماری دیگری همراه نیست. - سیرینگوما مرتبط با سندروم داون
در برخی افراد مبتلا به سندروم داون، تغییرات ژنتیکی منجر به رشد بیش از حد غدد عرق می شود و این دانه ها روی پوست ظاهر می شوند. - سیرینگوما منتشر یا فورانی (Eruptive / Generalized)
در این نوع، ضایعات پوستی در بخش های مختلف بدن مانند تنه، گردن، یا اندام ها پدیدار می شوند و بیشتر در بزرگسالان دیده می شوند. - سیرینگوما خانوادگی (Familial)
این نوع به صورت ارثی از والدین به فرزندان منتقل می شود و زمینه ی ژنتیکی دارد.
چه کسانی بیشتر دچار سیرینگوما می شوند؟
این ضایعه پوستی ممکن است در هر فردی ایجاد شود، اما در برخی گروه ها شایع تر است:
- زنان نسبت به مردان بیشتر در معرض ابتلا هستند.
- افراد مبتلا به سندروم داون، سندروم مارفان یا دیابت.
- کسانی که پوست روشن دارند.
- نوجوانان در دوران بلوغ، به ویژه به دلیل تغییرات هورمونی.
- بزرگسالان بین 40 تا 60 سال.
نکته جالب این است که سیرینگوما فورانی بیشتر در افراد دارای پوست تیره تر دیده می شود.
شیوع سیرینگوما چقدر است؟
در افراد مبتلا به سندروم داون، حدود 20 درصد موارد همراه با این ضایعه پوستی دیده می شود. در جمعیت عمومی، این بیماری نسبتا نادر است، اما به دلیل ظاهر خاص آن، بسیاری از افراد برای تشخیص این عارضه پوستی به پزشک مراجعه می کنند.
علائم سیرینگوما چیست؟
علائم این عارضه پوستی معمولا شامل ویژگی های زیر است:
- وجود برجستگی های گرد و کوچک (پاپول) با قطر حدود 1 تا 3 میلی متر.
- لمس این برجستگی ها سفت و مقاوم است.
- رنگ آن ها ممکن است زرد، شفاف یا هم رنگ پوست باشد.
- معمولا به صورت گروهی و متقارن روی پوست ظاهر می شوند و اندازه و شکل مشابهی دارند.
محل بروز علائم سیرینگوما
این ضایعات معمولا در نواحی نزدیک به غدد عرق دیده می شوند. رایج ترین نقاط بدن که ممکن است دچار این بیماری شوند عبارت اند از:
- اطراف یا زیر چشم ها، به ویژه روی پلک ها
- گونه ها و سایر بخش های صورت
- ناحیه ی سینه
- زیر بغل
- ناحیه تناسلی (از جمله در زنان و مردان)
علت سیرینگوما چیست؟
علت اصلی این عارضه پوستی رشد بیش ازحد سلول های موجود در غدد عرق است. غدد عرق (غدد اکرین) نقش مهمی در تنظیم دمای بدن دارند و هنگام افزایش حرارت بدن، با ترشح عرق باعث خنک شدن پوست می شوند.
اما گاهی به دلایل مختلف، این غدد بیش فعال می شوند و سلول های آن ها بیش از حد رشد می کنند. از جمله عواملی که در این فرآیند نقش دارند می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- استرس و اضطراب زیاد
- فعالیت بدنی شدید یا ورزش طولانی مدت
- قرار گرفتن در دمای بالا یا هوای گرم و مرطوب
- تغییرات ژنتیکی یا جهش های سلولی
- بروز برخی بیماری های زمینه ای
آیا سیرینگوما ارثی است؟
در بعضی افراد، این ضایعه پوستی ماهیت ارثی دارد؛ یعنی این ویژگی از والدین به فرزندان منتقل می شود. در این حالت، سلول های پوستی هنگام شکل گیری جنین به درستی تکثیر نمی شوند یا ژن خاصی از والدین به ارث می رسد که باعث فعالیت بیش از حد غدد عرق می شود.
برای مثال، در کودکان مبتلا به سندروم داون، یک نسخه ی اضافه از کروموزوم 21 وجود دارد که همین تغییر ژنتیکی می تواند علاوه بر علائم سندروم داون، موجب بروز این بیماری نیز شود.
تشخیص سیرینگوما چگونه انجام می شود؟
برای تشخیص این عارضه پوستی، پزشک ابتدا سوابق پزشکی کامل شما را بررسی کرده و پوست شما را معاینه می کند. در بسیاری موارد، ظاهر برجستگی ها برای تشخیص کافی است.
اما گاهی پزشک برای اطمینان بیشتر از روش های آزمایشی استفاده می کند، از جمله:
- نمونه برداری از پوست (بیوپسی): در این روش، پزشک مقدار کمی از بافت پوست ناحیه ی درگیر را برمی دارد و زیر میکروسکوپ بررسی می کند. در نمونه ی سیرینگوما، ساختارهایی شبیه «علامت ویرگول» یا «سرِ بچه قورباغه» دیده می شود که تشخیص را قطعی می کند.
درمان سیرینگوما
آیا سیرینگوما نیاز به درمان دارد؟
به طور کلی، این بیماری یک ضایعه ی پوستی بی خطر است و معمولا نیازی به درمان ندارد. این دانه ها سرطانی نیستند و به سلامت بدن آسیبی نمی زنند. بااین حال، بسیاری از افراد به دلیل ظاهر ناخوشایند آن ها به دنبال درمان سیرینگوما هستند. اگر از ظاهر این عارضه روی پوست خود ناراضی هستید، می توانید برای برداشتن این ضایعات با پزشک مشورت کنید.
روش های درمانی مختلفی برای برداشتن این برجستگی ها وجود دارد که در ادامه به آن ها اشاره می کنیم:
روش های درمان سیرینگوما
- دیاترمی یا الکتروسرجری (Diathermy)
در این روش، پزشک با استفاده از امواج الکتریکی یا رادیویی گرمای عمیقی در زیر پوست ایجاد می کند. این گرما باعث از بین رفتن سلول های اضافی و حذف ضایعات پوستی می شود. این روش بیشتر برای نقاط کوچک و ظریف مانند اطراف چشم ها استفاده می شود و نتیجه ای دقیق دارد. - درمان با لیزر (Laser Therapy)
یکی از پرکاربردترین روش ها برای درمان این بیماری، لیزر درمانی است. در این روش، پرتوهای متمرکز نور به نواحی درگیر تابانده می شود تا ضایعات تخریب شده و ظاهر پوست صاف تر شود. لیزر دی اکسید کربن (CO₂) یکی از رایج ترین انواع لیزر برای این کار است. - درم ابریژن (Dermabrasion)
در این روش، لایه ی سطحی پوست که دچار برجستگی یا تیرگی است با دستگاه مخصوصی تراشیده می شود تا سلول های تازه و صاف زیر آن آشکار شوند. این روش می تواند در بهبود ظاهر این عارضه پوستی مؤثر باشد اما نیاز به مراقبت دقیق بعد از درمان دارد. - جراحی و برداشت موضعی (Excision)
در مواردی که ضایعات بزرگ تر یا عمیق تر باشند، پزشک ممکن است از ابزار جراحی مانند چاقوی جراحی (اسکالپل) برای خارج کردن سیرینگوما استفاده کند. این روش معمولا برای موارد محدود انجام می شود. - درمان دارویی (Medication Therapy)
در برخی بیماران، پزشک ممکن است داروهای موضعی (کرم یا لوسیون) یا خوراکی تجویز کند. انتخاب دارو بستگی به نوع پوست، شدت ضایعات و شرایط فرد دارد.
داروهای مؤثر در درمان سیرینگوما
چند داروی رایج که پزشکان برای بهبود ظاهر این عارضه پوستی تجویز می کنند عبارت اند از:
- اسید تری کلرواستیک (Trichloroacetic Acid):
نوعی ماده ی شیمیایی است که در درمان آکنه و لایه برداری پوست استفاده می شود. پزشک این ماده را مانند پیلینگ شیمیایی روی پوست قرار می دهد تا سلول های سطحی از بین رفته و پوست سالم تری جایگزین شود. - ایزوترتینوئین (Isotretinoin):
داروی خوراکی معروف برای درمان آکنه ی کیستی است. این دارو می تواند با تنظیم عملکرد غدد چربی و کاهش التهاب، ضایعات سیرینگوما را کمتر نمایان کند. - آسیتریتین (Acitretin):
معمولا برای درمان بیماری پسوریازیس تجویز می شود، اما در برخی بیماران باعث کوچک شدن سیرینگوماها نیز می شود.
عوارض احتمالی درمان سیرینگوما
پیش از شروع هر درمانی، باید با پزشک درباره عوارض جانبی احتمالی مشورت کنید. برخی از این عوارض عبارت اند از:
- احتمال ایجاد جای زخم یا اسکار پس از درمان.
- بازگشت مجدد سیرینگوما پس از مدتی (عود بیماری).
- حساسیت یا التهاب موقتی پوست پس از استفاده از داروهای موضعی یا لیزر.
به همین دلیل، انتخاب روش درمان باید کاملا شخصی سازی شده و تحت نظر متخصص پوست انجام شود.
مراقبت های بعد از درمان سیرینگوما
بعد از انجام درمان، پوست شما نیاز به زمان برای ترمیم دارد. مدت زمان بهبودی ممکن است از چند روز تا چند هفته متغیر باشد و بستگی به وسعت ناحیه ی درمان شده دارد.
پزشک معمولا دستورالعمل های زیر را توصیه می کند:
- ناحیه ی درمان شده را تمیز و خشک نگه دارید.
- تا زمان ترمیم کامل پوست از لمس یا خراشیدن آن خودداری کنید.
- از قرار گرفتن در معرض مستقیم آفتاب بپرهیزید و از کرم ضدآفتاب استفاده کنید.
- از انجام فعالیت های بدنی سنگین تا زمان تأیید پزشک خودداری نمایید.
- در صورت بروز درد، قرمزی یا ترشح زردرنگ از محل جراحی، سریعا به پزشک اطلاع دهید.
درمان خانگی سیرینگوما؛ درست یا غلط؟
بسیاری از افراد تلاش می کنند این بیماری را در خانه درمان کنند، اما این کار به هیچ وجه توصیه نمی شود. استفاده از کرم های بدون نسخه یا محصولات ضدآکنه مانند سالسیلیک اسید معمولا اثری بر این ضایعه پوستی ندارد و حتی ممکن است باعث تحریک یا زخم پوست شود.
بهتر است هرگونه اقدام برای درمان یا حذف این عارضه پوستی زیر نظر پزشک متخصص انجام شود.
پیش آگهی و آینده بیماری
سیرینگوما یک مشکل زیبایی و نه تهدیدکننده ی سلامت است. این ضایعات معمولا بدون درد یا خارش هستند. در صورت تمایل به بهبود ظاهر پوست، می توان از روش های گفته شده استفاده کرد، اما باید دانست که احتمال بازگشت مجدد این بیماری پوستی پس از درمان وجود دارد.
در حال حاضر، درمان قطعی برای سیرینگوما وجود ندارد، اما می توان با مراقبت مناسب و کنترل عوامل محرک، احتمال عود آن را کاهش داد.
راه های پیشگیری از سیرینگوما
هرچند پیشگیری صددرصدی ممکن نیست، اما رعایت چند نکته می تواند خطر بروز سیرینگوما را کاهش دهد:
- کاهش استرس و اضطراب روزمره
- محافظت از پوست در برابر آفتاب با استفاده از کرم ضدآفتاب مناسب
- شست وشوی روزانه ی پوست با شوینده ی ملایم یا لایه بردار طبیعی برای پاک سازی منافذ
- مشاوره با پزشک درباره ی کنترل فعالیت بیش از حد غدد عرق
- حفظ سبک زندگی سالم، شامل خواب کافی، تغذیه متعادل و نوشیدن آب کافی
آرایش روی سیرینگوما
اگر قصد پوشاندن سیرینگوما را دارید، می توانید به صورت موقت از لوازم آرایشی سبک و غیرکومدون زا (Non-Comedogenic) استفاده کنید. فقط دقت کنید که در پایان روز حتما با یک شوینده ی مناسب آرایش خود را پاک کرده و اجازه ندهید مواد آرایشی در منافذ پوست باقی بمانند، زیرا می تواند منجر به تحریک یا انسداد منافذ شود.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنم؟
اگر متوجه تغییراتی در پوست، احساس درد، التهاب یا ترشح غیرعادی از ناحیه ی درگیر شدید، حتما به پزشک مراجعه کنید. همچنین در صورت گسترش ضایعات در بخش های مختلف بدن یا بروز عفونت بعد از درمان، مراجعه به متخصص ضروری است.
پرسش هایی که می توانید از پزشک خود بپرسید
- علت سیرینگوما در بدن من چیست؟
- بهترین روش درمان برای نوع پوست من کدام است؟
- چگونه می توانم از بازگشت سیرینگوما جلوگیری کنم؟
- چطور از ایجاد جای زخم پس از درمان پیشگیری کنم؟
تفاوت سیرینگوما با لکه های فوردایس چیست؟
سیرینگوما در اثر رشد بیش از حد غدد عرق ایجاد می شود، درحالی که لکه های فوردایس (Fordyce Spots) ناشی از بزرگ شدن غدد چربی پوست هستند. اگرچه هر دو به صورت برجستگی های کوچک روی پوست دیده می شوند، اما ماهیت و درمان آن ها کاملا متفاوت است.
سخنی از نی نی تینی
نگران سیرینگوما نباشید. این ضایعات بی خطر هستند و تنها نتیجه ی فعالیت زیاد غدد عرق می باشند. در صورت تمایل به درمان یا برداشتن آن ها، بهترین کار مراجعه به متخصص پوست است تا با روشی ایمن و مناسب، پوست شما درمان شود. مراقبت روزانه از پوست و سبک زندگی سالم بهترین راه برای پیشگیری از سیرینگوما در آینده است.
اگر شما یا اطرافیانتان تجربه ای از بیماری سیرینگوما دارید یا روش خاصی برای درمان و مراقبت از پوست پس از برداشتن آن به کار برده اید، تجربه تان را در بخش دیدگاه ها با ما و دیگر خوانندگان به اشتراک بگذارید. شاید تجربه شما بتواند به فردی دیگر در مسیر درمان کمک کند.
