گلودرد چرکی استرپتوکوکی در کودکان یک عفونت باکتریایی است که گلو و لوزه ها را درگیر می کند و توسط باکتری به نام استرپتوکوک گروه A (Group A Streptococcus) ایجاد می شود. این عفونت باعث التهاب شدید و دردناک شدن گلو می شود و می تواند توانایی کودک را در خوردن، نوشیدن و حتی صحبت کردن محدود کند.
تشخیص سریع این بیماری معمولا با تست سریع استرپ یا کشت گلو توسط پزشک امکان پذیر است و درمان آن اغلب شامل مصرف آنتی بیوتیک های مناسب می باشد تا عفونت سریع تر از بین برود و از عوارض جدی جلوگیری شود. در این مقاله در مورد این نوع گلودرد در کودکان توضیح خواهیم داد.
گلودرد چرکی استرپتوکوکی چیست؟
گلودرد چرکی استرپتوکوکی یک عفونت باکتریایی است که لوزه ها و گلو را درگیر می کند. لوزه ها غدد لنفاوی واقع در پشت دهان هستند که نقش مهمی در سیستم ایمنی بدن دارند. هنگام ابتلا، این لوزه ها بسیار متورم و قرمز می شوند و التهاب ناشی از عفونت، اغلب نواحی اطراف گلو را نیز درگیر می کند که منجر به درد شدید گلو یا فارنژیت می شود.
نام بیماری از نوع باکتری ایجادکننده آن گرفته شده است. باکتری استرپتوکوک گروه A بیش از 120 سویه مختلف دارد و گلودرد چرکی نوعی از عفونت های ناشی از این باکتری است که به آن عفونت استرپتوکوکی گروه A (GAS) نیز گفته می شود.
گرچه اکثر موارد گلودرد چرکی جدی نیستند، اما در برخی موارد نادر می تواند منجر به بیماری هایی مانند تب روماتیسمی شود؛ بیماری ای که ممکن است باعث آسیب دائمی به قلب و دریچه های آن گردد. به همین دلیل، تشخیص سریع و درمان به موقع اهمیت بسیار بالایی دارد. با درمان مناسب، بیشتر کودکان ظرف 7 تا 10 روز بهبود می یابند، اگرچه برخی علائم ممکن است کمی طولانی تر باقی بمانند.
چه کسانی بیشتر در معرض گلودرد چرکی استرپتوکوکی هستند؟
گلودرد چرکی استرپتوکوکی اغلب در کودکان 5 تا 15 ساله دیده می شود، اما می تواند خواهر و برادرها، والدین، معلمان و مراقبان کودک را نیز درگیر کند. کسانی که در محیط های گروهی زندگی یا کار می کنند، ریسک بیشتری دارند. این محیط ها شامل خانواده های پرجمعیت، مهدکودک ها، مدارس، دانشگاه ها و حتی پادگان ها می شود.
میزان شیوع گلودرد چرکی
هر سال، بیش از 616 میلیون مورد جدید گلودرد چرکی استرپتوکوکی در سراسر جهان مشاهده می شود. این بیماری شایع ترین علت درد گلو در کودکان و بزرگسالان است. در ایالات متحده، این بیماری 5 تا 15 درصد از موارد جدید درد گلو در بزرگسالان و 15 تا 35 درصد از موارد جدید درد گلو در کودکان را تشکیل می دهد.
علائم و نشانه های گلودرد چرکی استرپتوکوکی
یکی از اولین و بارزترین علائم گلودرد چرکی استرپتوکوکی در کودکان، درد ناگهانی و شدید گلو است. این درد ممکن است به گونه ای باشد که کودک به سختی قادر به بلع غذا یا نوشیدن مایعات باشد. سایر علائم رایج شامل موارد زیر است:
- تب و لرز: معمولا تب در روز دوم عفونت به بالاترین حد خود می رسد و ممکن است با لرز شدید همراه باشد.
- سردرد: بسیاری از کودکان هنگام ابتلا به گلودرد چرکی سردرد شدید تجربه می کنند.
- از دست دادن اشتها و درد شکم: التهاب و عفونت می تواند باعث کاهش میل به غذا و حتی درد شکمی شود.
- تهوع و استفراغ: برخی کودکان ممکن است در اثر تب و درد گلو دچار حالت تهوع و استفراغ شوند.
نکته مهم این است که گلودرد چرکی معمولا باعث سرفه نمی شود. بنابراین اگر کودک شما سرفه دارد یا علائم سرماخوردگی مانند آبریزش بینی یا عطسه دارد، احتمالا عفونت ویروسی است، نه گلودرد چرکی استرپتوکوکی.
همچنین برخی از کودکان ممکن است هیچ علامت مشخصی نداشته باشند، اما باز هم قادر به انتقال باکتری به دیگران هستند.
مدت زمان مسری بودن گلودرد چرکی استرپتوکوکی
دوره نهفتگی گلودرد چرکی استرپتوکوکی معمولا دو تا پنج روز است. دوره نهفتگی به زمانی گفته می شود که بین ورود باکتری به بدن و ظهور علائم فاصله وجود دارد. در این بازه زمانی، کودک می تواند بیماری را به دیگران منتقل کند. اگر کودک شما آنتی بیوتیک مصرف کند، معمولا بعد از 24 تا 48 ساعت از شروع درمان مسری نخواهد بود.
تشخیص و آزمایش های گلودرد چرکی استرپتوکوکی
چگونه گلودرد چرکی استرپتوکوکی تشخیص داده می شود؟
اگر فکر می کنید کودک شما ممکن است دچار گلودرد چرکی استرپتوکوکی شده باشد، باید به پزشک مراجعه کنید. پزشک ابتدا علائم کودک را بررسی کرده و معاینه فیزیکی انجام می دهد و در صورت نیاز، تست استرپ را تجویز می کند. برخی بیماری های ویروسی ممکن است علائمی شبیه گلودرد چرکی ایجاد کنند، بنابراین تست استرپ برای تأیید وجود باکتری استرپتوکوک گروه A در گلو ضروری است.
تست استرپ چیست؟
تست استرپ گلو وجود باکتری استرپتوکوک گروه A را بررسی می کند. این تست بی درد است، هرچند ممکن است برای بعضی کودکان کمی ناراحت کننده باشد و زمان انجام آن بسیار کوتاه است. پزشک با استفاده از سواب مخصوصی (یک پنبه بلند و نازک) پشت گلو و لوزه ها را پاک می کند. سپس این نمونه یا برای تست سریع استرپ استفاده می شود یا برای کشت گلو در آزمایشگاه فرستاده می شود.
- تست سریع استرپ: حدود 20 دقیقه طول می کشد. اگر نتیجه مثبت باشد، یعنی باکتری استرپتوکوک در گلو وجود دارد و کودک دچار گلودرد چرکی است. اگر نتیجه منفی باشد، ممکن است کودک هنوز بیماری داشته باشد، بنابراین پزشک ممکن است نمونه را برای کشت گلو به آزمایشگاه بفرستد.
- کشت گلو: تکنسین آزمایشگاه نمونه سواب را روی محیط کشت قرار می دهد و پس از 1 تا 2 روز رشد باکتری ها بررسی می شود. این روش می تواند باکتری هایی را شناسایی کند که تست سریع ممکن است آنها را نادیده بگیرد.
مدیریت و درمان
چگونه گلودرد چرکی استرپتوکوکی درمان می شود؟
درمان گلودرد چرکی استرپتوکوکی شامل مصرف آنتی بیوتیک است؛ دارویی که باکتری های عامل عفونت را از بین می برد.
پنی سیلین و آموکسی سیلین شایع ترین آنتی بیوتیک هایی هستند که پزشکان برای درمان این بیماری تجویز می کنند. اگر کودک به پنی سیلین حساسیت داشته باشد، پزشک داروی جایگزین دیگری تجویز خواهد کرد.
آنتی بیوتیک می تواند به شکل تزریق، قرص یا شربت تجویز شود و معمولا دوره مصرف آن 10 روز است. حتی اگر علائم کودک بهبود یافت، حتما باید تمام دارو مصرف شود زیرا باکتری ممکن است هنوز در بدن وجود داشته باشد.
آیا می توان گلودرد چرکی استرپتوکوکی را یک شبه درمان کرد؟
متأسفانه خیر. گلودرد چرکی استرپتوکوکی ناشی از باکتری است و بدون آنتی بیوتیک بهبود نمی یابد. بعد از شروع درمان، معمولا کودک در عرض 1 تا 2 روز احساس بهتری پیدا می کند. در این فاصله، برای کاهش درد و ناراحتی می توانید از روش های خانگی مانند نوشیدن مایعات گرم و مصرف داروهای مسکن مناسب سن کودک استفاده کنید.
چشم انداز و طول مدت گلودرد چرکی استرپتوکوکی
- مدت زمان بهبود: پس از شروع آنتی بیوتیک، اکثر کودکان در عرض 7 تا 10 روز علائمشان برطرف می شود.
- بازگشت به مدرسه یا فعالیت ها: اگر کودک تب نداشته باشد، می تواند 24 ساعت بعد از مصرف اولین دوز آنتی بیوتیک به مدرسه یا فعالیت های روزانه بازگردد.
- آیا بدون دارو بهبود می یابد؟ خیر، گلودرد چرکی خود به خود بهبود نمی یابد و درمان با آنتی بیوتیک ضروری است.
عوارض احتمالی گلودرد چرکی استرپتوکوکی
در صورت عدم درمان، باکتری های عامل گلودرد چرکی می توانند به بخش های دیگر بدن گسترش یابند و مشکلات جدی ایجاد کنند:
- عفونت گوش یا سینوس ها: التهاب و تورم در گوش یا سینوس ها.
- آبسه: تجمع چرک در اطراف لوزه ها.
- پسوریازیس گوته ای (Guttate psoriasis): بروز لکه های کوچک قرمز و فلس دار روی بازو، پا و تنه.
- تب اسکاریلت (Scarlet fever): ایجاد راش قرمز و برجسته روی پوست.
- تب روماتیسمی: آسیب به دریچه های قلب.
- گلومرولونفریت پس از استرپتوکوکی: بیماری کلیوی بعد از عفونت استرپتوکوکی.
- عفونت های تهاجمی استرپتوکوکی: عفونت شدید با خطر مرگ، مانند سندرم شوک سمی استرپتوکوکی یا فاسیت نکروزان.
پیشگیری از گلودرد چرکی استرپتوکوکی
بهترین راه پیشگیری، رعایت بهداشت فردی است:
- شستشوی مرتب دست ها با آب و صابون به مدت 20 ثانیه، مخصوصا قبل از غذا و بعد از عطسه یا سرفه.
- استفاده از محلول ضدعفونی کننده الکلی در صورت عدم دسترسی به آب و صابون.
- عطسه یا سرفه در دستمال و دور انداختن آن، یا اگر دستمال ندارید، در آرنج، نه دست ها.
- عدم اشتراک گذاشتن ظروف، لیوان و قاشق با افراد بیمار و همچنین رعایت این نکته هنگام بیمار بودن خود.
مراقبت های خانگی
چند روش خانگی می تواند درد گلو را کاهش دهد و احساس راحتی کودک را بهتر کند:
- مصرف غذاهای نرم مانند پوره سیب یا سوپ.
- نوشیدن مایعات گرم مثل چای کم کافئین یا دمنوش های گیاهی.
- غرغره با آب نمک گرم برای کاهش التهاب گلو.
- استفاده از آبنبات یا یخ زده های مخصوص سن کودک برای تسکین گلو.
- استراحت کافی و خواب منظم.
- آبرسانی مناسب با مصرف آب و مایعات.
- استفاده از دستگاه بخور سرد یا مرطوب کننده هوا برای جلوگیری از خشکی گلو.
- مصرف مسکن های مناسب سن مانند استامینوفن یا ایبوپروفن.
- هرگز به کودک آسپیرین ندهید؛ زیرا ممکن است باعث بیماری کشنده ای به نام سندرم رایه شود.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنیم؟
- اگر علائم کودک بهبود نمی یابد یا بعد از 1 تا 2 روز مصرف آنتی بیوتیک تغییری نکرد.
- اگر بعد از بهبود، تب دوباره بازگشت یا علائمی مانند تهوع، استفراغ، گوش درد، سردرد، راش پوستی، سرفه، تورم غدد، درد مفاصل، درد عضلانی، تنگی نفس یا تغییر رنگ ادرار مشاهده شد.
سوالاتی که باید از پزشک خود بپرسید
هنگام مراجعه به پزشک برای گلودرد چرکی استرپتوکوکی، خوب است برخی سوالات کلیدی را آماده داشته باشید تا تمام نگرانی های خود را مطرح کنید:
- نتایج کشت گلو کی آماده می شود؟ پزشک می تواند به شما زمان تقریبی دریافت نتایج را بگوید تا بدانید چه زمانی باید منتظر پاسخ باشید.
- آیا کودک من به آنتی بیوتیک نیاز دارد؟ در صورت نیاز، پزشک مشخص می کند که چه نوع آنتی بیوتیکی مناسب است.
- چگونه می توانم علائم کودک را در خانه تسکین دهم؟ پزشک روش های خانگی موثر برای کاهش درد گلو، تب و ناراحتی کودک را توضیح خواهد داد.
- چه مدت کودک مسری است؟ دانستن مدت زمان مسری بودن برای جلوگیری از انتقال به دیگران بسیار مهم است.
- آیا مشکلی برای لوزه های کودک وجود دارد؟ پزشک بررسی می کند که آیا لوزه ها تنها ملتهب هستند یا مشکل خاصی دارند.
سخنی از نی نی تینی
گلودرد چرکی می تواند باعث تب، التهاب و درد شدید گلو شود. با اینکه بیماری دردناک است، به راحتی درمان می شود. اما نباید تلاش کنید آن را تنها در خانه درمان کنید.
چون گلودرد چرکی باکتریایی است، نیاز به آنتی بیوتیک دارد تا کاملا درمان شود. دریافت تشخیص دقیق و درمان مناسب توسط پزشک بسیار مهم است. با شروع آنتی بیوتیک مناسب، گلودرد چرکی استرپتوکوکی معمولا ظرف 10 روز برطرف می شود و کودک دوباره سلامت خود را به دست می آورد.
اگر تجربه ای از گلودرد چرکی در کودکتان دارید یا سوالی درباره درمان و مراقبت ها دارید، در بخش نظرات با ما به اشتراک بگذارید تا والدین دیگر هم از تجربیات شما استفاده کنند.
