گوش شناگر در کودکان

شنا کردن برای کودکان هم یک ورزش است هم تفریح. اما گاهی همین سرگرمی های آبی می تواند دردسرساز شود و باعث بروز گوش شناگر در کودکان شود؛ مشکلی که با درد، خارش و ناراحتی همراه است و اگر به موقع درمان نشود، می تواند شدیدتر گردد. در این مقاله به زبانی ساده و کاربردی درباره ی علت، علائم، تشخیص و درمان گوش شناگر در کودکان صحبت می کنیم تا با آگاهی و مراقبت های درست، بتوانید از سلامت گوش فرزندتان محافظت کنید.

گوش شناگر در کودکان

گوش شناگر در کودکان که در اصطلاح پزشکی «اوتیت خارجی» (Otitis Externa) نامیده می شود، به عفونت پوست داخل مجرای گوش یا گوش خارجی گفته می شود. این عارضه معمولا پس از شنا کردن یا هر فعالیتی که باعث ورود آب به گوش شود، رخ می دهد.

آب باقی مانده در گوش، محیطی مرطوب ایجاد می کند که برای رشد باکتری ها بسیار مناسب است. به همین دلیل، این مشکل به ویژه در فصل های گرم سال و در کودکانی که علاقه مند به شنا هستند، شایع تر است.

علت گوش شناگر در کودکان

علت اصلی گوش شناگر در کودکان وجود رطوبت در مجرای گوش است. وقتی گوش برای مدت طولانی مرطوب بماند، پوست داخل آن نرم و آسیب پذیر می شود (مشابه حالتی که پوست زیر باند خیس، سفید و متورم می شود). در این حالت، باکتری ها به راحتی در این محیط رشد کرده و باعث عفونت می شوند.

برخی کودکان به دلایل ناشناخته بیشتر از دیگران مستعد ابتلا به گوش شناگر هستند. عواملی مانند موارد زیر:

• آسیب به مجرای گوش (مثلا بر اثر استفاده نادرست از گوش پاک کن)،
• ابتلا به اگزما یا درماتیت سبورئیک (نوعی التهاب پوستی)،
  می تواند خطر ابتلا به گوش شناگر را افزایش دهد.

همچنین، استفاده مکرر از هدفون، قرار گرفتن در هوای مرطوب و تمیز نکردن گوش پس از استخر نیز می تواند زمینه ساز این عفونت باشد.

علائم گوش شناگر در کودکان

در مراحل ابتدایی علائم گوش شناگر در کودکان ممکن است بسیار خفیف باشد. کودک ممکن است تنها احساس خارش یا گرفتگی در گوش داشته باشد. اگر فرزندتان کوچک است و نمی تواند احساس خود را بیان کند، ممکن است متوجه شوید که مدام گوشش را می خاراند یا دستش را در گوش می برد.

در عرض چند ساعت تا چند روز، دهانه مجرای گوش قرمز و متورم می شود و درد مبهمی ایجاد می کند. در این مرحله اگر گوش را کمی بکشید یا روی آن فشار دهید، کودک از درد شکایت خواهد کرد.

در موارد شدیدتر، درد گوش مداوم و بسیار شدید می شود. کودک ممکن است گریه کند و دستش را روی گوش بگذارد. حتی حرکت دادن فک یا جویدن غذا می تواند برایش دردناک باشد. در این حالت، خروج ترشحات زرد یا سفیدرنگ از گوش و تب خفیف نیز ممکن است دیده شود. در عفونت های شدید، قرمزی و تورم ممکن است از داخل گوش به کل ناحیه بیرونی گوش گسترش پیدا کند.

تأثیر گوش شناگر بر شنوایی کودک

خوشبختانه گوش شناگر در کودکان معمولا به گوش میانی یا بخش هایی که وظیفه انتقال صدا به مغز را دارند، آسیب نمی زند. بنابراین، کاهش شنوایی در این حالت معمولا موقتی است و پس از درمان و رفع تورم، شنوایی به حالت طبیعی بازمی گردد.

با این حال، اگر عفونت درمان نشود و به بخش های عمقی تر برسد، ممکن است مشکلات شنوایی طولانی مدت ایجاد کند. بنابراین مراجعه به پزشک در اولین فرصت بسیار مهم است.

درمان گوش شناگر در کودکان

اگر کودک شما از درد گوش شکایت دارد یا مشکوک به گوش شناگر است، باید با پزشک اطفال تماس بگیرید. هرچند این بیماری معمولا خطرناک نیست، اما نیاز به بررسی و درمان مناسب دارد.

تا زمان مراجعه به پزشک می توانید برای کاهش درد از داروهای مسکن مناسب کودکان مانند استامینوفن یا ایبوپروفن استفاده کنید. همچنین لازم است کودک چند روزی از شنا یا حمام طولانی خودداری کند تا گوش خشک بماند.

به هیچ عنوان سعی نکنید با گوش پاک کن یا وسیله ای دیگر گوش را تمیز کنید یا خارش را کاهش دهید، زیرا این کار باعث آسیب به پوست مجرای گوش و رشد بیشتر باکتری ها می شود.

داروهای مورد استفاده برای درمان گوش شناگر در کودکان

پزشک اطفال ابتدا گوش را معاینه می کند و ممکن است ترشحات و مواد اضافی داخل گوش را با دقت تمیز کند. در بیشتر موارد، قطره های آنتی بیوتیکی برای مدت 5 تا 7 روز تجویز می شود.

این قطره ها باعث از بین رفتن باکتری ها، کاهش التهاب و در نتیجه کاهش درد می شوند. البته اثرگذاری آن ها به نحوه استفاده صحیح بستگی دارد.

در صورتی که مجرای گوش خیلی متورم باشد و قطره به درون گوش نرسد، پزشک ممکن است یک «فتیله گوش» (تکه ای کوچک از پنبه یا اسفنج مخصوص) داخل گوش بگذارد تا دارو را جذب کرده و در محل نگه دارد. در این حالت لازم است روزی سه تا چهار بار قطره را روی فتیله بریزید تا مرطوب بماند. در برخی موارد نادر، اگر عفونت گسترده باشد، ممکن است آنتی بیوتیک خوراکی نیز تجویز شود.

شنا کردن در زمان گوش شناگر در کودکان

در دوران درمان، پزشک معمولا توصیه می کند کودک چند روزی شنا نکند تا گوش فرصت بهبودی داشته باشد. البته استحمام کوتاه و شست وشوی موها بلامانع است، اما باید دقت کنید که بعد از حمام، گوش کودک کاملا خشک شود.

برای این کار می توانید از گوشه حوله خشک استفاده کنید و سپس چند قطره از داروی تجویز شده را در گوش بریزید.

پیشگیری از گوش شناگر در کودکان

اگر کودک شما بارها به گوش شناگر مبتلا شده یا اخیرا به آن دچار بوده، بهتر است اقدامات پیشگیرانه را جدی بگیرید. اقدامات پیشگیرانه عبارتند از:

• مدت زمان شنا را به کمتر از یک ساعت محدود کنید.
• پس از خروج از آب، آب اضافی داخل گوش را با گوشه حوله تمیز کنید یا از کودک بخواهید سرش را تکان دهد تا آب خارج شود.
• هرگز از گوش پاک کن یا انگشت برای تمیز کردن گوش استفاده نکنید.

درمان خانگی گوش شناگر در کودکان با سرکه

یکی از روش های خانگی برای پیشگیری از گوش شناگر، استفاده از محلول خانگی سرکه سفید و الکل است (نسبت نصف به نصف). پس از شنا، می توان چند قطره از این محلول را در هر گوش ریخت تا محیط گوش خشک و ضدباکتری شود.

اگر کودک پوست حساسی دارد یا از قبل گوشش عفونی بوده، پیش از استفاده از این روش حتما با پزشک مشورت کنید. بسیاری از متخصصان کودکان استفاده از قطره های حاوی اسید استیک (Acetic Acid) را نیز برای پیشگیری توصیه می کنند. این قطره ها در داروخانه ها موجودند و معمولا در صبح، بعد از شنا و هنگام خواب استفاده می شوند.

سخنی از نی نی تینی

اگر کودک شما پس از شنا از خارش یا درد گوش شکایت دارد، آن را ساده نگیرید. درمان زودهنگام باعث می شود عفونت پیشرفت نکند و از بروز عوارضی مانند تب، ترشح یا کاهش شنوایی جلوگیری شود. همچنین از تمیز کردن گوش با وسایل غیرپزشکی خودداری کنید، زیرا همین کار ساده می تواند مجرای گوش را آسیب پذیر کند.

با رعایت چند نکته ساده، می توانید اطمینان داشته باشید که کودک تان از شنا لذت می برد بدون آن که گوشش دچار عفونت شود.