مردمک مارکوس گان چیست؟
مردمک مارکوس گان در کودکان (Marcus Gunn Pupil) یا همان نقص نسبی آوران مردمک (RAPD) نوعی اختلال نادر است که در آن یکی از مردمک ها در واکنش به نور رفتار غیرطبیعی نشان می دهد.
به طور طبیعی، وقتی نور به چشم تابانده می شود، هر دو مردمک باید تنگ شوند. اما در کودکی که دچار مردمک مارکوس گان است، مردمک چشم آسیب دیده به جای تنگ شدن، ممکن است باز بماند یا حتی گشادتر شود.
این نشانه معمولا به دلیل آسیب یا ضعف در مسیر عصبی بین چشم و مغز رخ می دهد و می تواند نشانه ای از یک بیماری چشمی یا عصبی پنهان باشد.
علت مردمک مارکوس گان در کودکان
دلایل مختلفی می توانند باعث بروز این پدیده در کودکان شوند. از مهم ترین آن ها می توان به موارد زیر اشاره کرد:
-
ناهنجاری مادرزادی عصب بینایی
کودک ممکن است با تکامل ناقص یا نازکی عصب بینایی متولد شود، که باعث بروز واکنش غیرطبیعی مردمک می شود.
-
التهاب عصب بینایی (Optic Neuritis)
در برخی کودکان، التهاب ناشی از ویروس ها یا بیماری های خودایمنی باعث اختلال در عملکرد عصب بینایی می شود.
-
تومورهای چشمی یا مغزی
تومورهایی که روی مسیر بینایی فشار وارد می کنند، می توانند باعث ایجاد مردمک مارکوس گان شوند.
-
آسیب های زایمانی یا پس از تولد
گاهی آسیب های واردشده در هنگام زایمان یا پس از آن، به عصب بینایی کودک صدمه می زنند.
-
عفونت ها یا التهاب های شدید
برخی عفونت های ویروسی یا باکتریایی سیستم عصبی مرکزی، در عملکرد مردمک تأثیر می گذارند.
علائم مردمک مارکوس گان در کودکان
تشخیص این اختلال در کودکان خردسال دشوار است، چون معمولا قادر به توصیف علائم خود نیستند. اما نشانه های زیر می تواند هشداردهنده باشد:
- تفاوت در واکنش مردمک های دو چشم به نور
- باز ماندن یا گشاد شدن مردمک هنگام تابش مستقیم نور
- بی میلی کودک به نگاه کردن در نور زیاد
- کاهش بینایی در یک چشم
- حرکات غیرطبیعی چشم یا لوچی خفیف
تشخیص مردمک مارکوس گان در کودکان
تشخیص این اختلال فقط با معاینه ی دقیق توسط چشم پزشک امکان پذیر است. مهم ترین روش ها عبارت اند از:
-
تست چراغ قوه متناوب (Swinging Flashlight Test)
پزشک نور را به صورت متناوب به هر چشم می تاباند و واکنش مردمک ها را مقایسه می کند.
-
بررسی بینایی هر چشم به صورت جداگانه
برای ارزیابی سطح بینایی و عملکرد عصب بینایی انجام می شود.
-
تصویربرداری از عصب بینایی (OCT یا MRI)
برای مشاهده ی جزئیات ساختاری عصب بینایی به کار می رود.
-
تست میدان بینایی (Perimetry)
به تشخیص دقیق ناحیه های از دست رفته دید کمک می کند.
درمان مردمک مارکوس گان در کودکان
درمان مردمک مارکوس گان در کودکان بستگی به علت زمینه ای دارد، زیرا این وضعیت خود یک بیماری نیست بلکه علامتی از یک مشکل دیگر است.
- در صورت التهاب عصب بینایی، از داروهای کورتیکواستروئیدی استفاده می شود.
- در موارد تومور یا فشار مغزی، درمان جراحی یا دارویی لازم است.
- در ناهنجاری های مادرزادی، درمان قطعی وجود ندارد اما توان بخشی بینایی و پیگیری منظم پزشکی ضروری است.
- اگر تنبلی چشم (آمبلیوپی) ایجاد شده باشد، باید درمان زودهنگام انجام شود تا از کاهش دائمی بینایی جلوگیری شود.
چرا تشخیص زودهنگام مرمک مارکوس گان در کودکان اهمیت دارد؟
تشخیص به موقع مردمک مارکوس گان در کودکان حیاتی است، زیرا:
- می تواند از آسیب دائمی به بینایی جلوگیری کند.
- نشانه ای از بیماری های عصبی یا چشمی جدی تر است.
- درمان زودهنگام، شانس بازیابی بینایی را افزایش می دهد.
توصیه هایی برای والدین
- به تفاوت در اندازه یا واکنش مردمک ها توجه کنید.
- در صورت مشاهده ی حساسیت کودک به نور یا انحراف چشم، سریع به پزشک مراجعه کنید.
- چکاپ چشمی را از 6 ماهگی آغاز کنید.
- از نورهای شدید و استفاده طولانی از وسایل دیجیتال برای کودک جلوگیری کنید.
سخنی از نی نی تینی
مردمک مارکوس گان در کودکان پدیده ای هشداردهنده است که نباید نادیده گرفته شود.
این اختلال نشانه ای از آسیب مسیر بینایی یا عصب چشم است و نیاز به بررسی فوری توسط متخصص دارد. تشخیص و درمان به موقع، می تواند از آسیب دائمی بینایی پیشگیری کند و سلامت چشمان کودک را حفظ نماید.
آیا شما تجربه ای از اختلال مردمک مارکوس گان در کودکان دارید؟
اگر فرزندتان با چنین مشکلی روبه رو بوده یا پرسشی درباره علائم و درمان آن دارید، تجربه یا دیدگاه خود را در بخش نظرات با ما به اشتراک بگذارید.
تجربه های شما می تواند به والدین دیگر کمک کند تا زودتر متوجه این مشکل شوند و بهترین تصمیم را برای سلامت بینایی کودکشان بگیرند.
