حمایت همسر پس از زایمان می تواند نجات بخش باشد!

چرا حمایت همسر پس از زایمان حیاتی است؟

حمایت همسر پس از زایمان فقط یک انتخاب خوب نیست، بلکه می تواند به معنای واقعی کلمه نجات بخش باشد. سال اول بعد از تولد نوزاد، یکی از حساس ترین دوره های زندگی مادر است. در این زمان، مادران در معرض خطر عوارضی مثل عفونت، خونریزی شدید و افسردگی پس از زایمان قرار دارند. بر اساس آمارهای جهانی، نزدیک به دوسوم مرگ های مادرانه در سال اول بعد از زایمان رخ می دهد، در حالی که بیشتر این موارد قابل پیشگیری هستند.

پژوهش ها نشان داده اند مادرانی که از حمایت عاطفی و عملی همسرشان برخوردارند، سلامت جسمی و روحی بهتری دارند. حتی برخی کشورها قوانینی برای مشارکت فعال پدران تصویب کرده اند تا نقش حمایتی آنان پررنگ تر شود. در ایران هم روانشناسان و متخصصان زنان تأکید می کنند که حمایت همسر پس از زایمان نه تنها به بهبود سلامت مادر کمک می کند، بلکه رابطه زوجین را نیز عمیق تر و صمیمی تر می سازد.

تجربه ای از یک همسر مهربان

ایزاک روشل (بازیکن سابق فوتبال آمریکایی) تصور می کرد آماده تولد دخترش است. اما وقتی دخترشان به دنیا آمد، تازه فهمید که دوران پس از زایمان چه اندازه سخت و پرچالش است. خودش تعریف می کند: «وقتی دخترم به دنیا آمد، تازه متوجه شدم این دوران چه قدر فداکاری می طلبد. انگار هیچ نوری در انتهای تونل نیست. هیچ روزی قرار نیست از خواب بیدار شوی و خیالت راحت باشد که استراحت می کنی. تازه آن موقع بود که فهمیدم موضوع خیلی جدی تر از چیزی است که تصور می کردم.»

روشِل با افتخار می گوید بیشتر شب ها خودش پوشک بچه را عوض می کرد و قطعات دستگاه شیردوش را می شست. او اعتقاد داشت که این کار فقط به نفع دخترش نیست، بلکه بیشتر برای مراقبت از همسرش، آلیسون، در دوران پس از زایمان اهمیت دارد. او می گوید: «اگر پدری فکر کند کاری از دستش برنمی آید، این یعنی تنبلی. من هیچ وقت نمی توانم دقیقا عمق سختی های پس از زایمان را درک کنم، اما مطمئن بودم که باید تا جایی که می توانم کنار همسرم باشم. چون بدن او هر روز دچار تغییرات شیمیایی و هورمونی بزرگی می شد.»

کارهایی که همسر می تواند برای حمایت انجام دهد

1. آگاهی از علائم خطر و ارتباط با پزشک

یکی از مهم ترین بخش های حمایت همسر پس از زایمان، هوشیاری نسبت به علائم هشداردهنده است. بسیاری از مادران تازه زایمان کرده نمی دانند چه علائمی طبیعی و چه نشانه هایی خطرناک هستند. اینجا نقش همسر بسیار پررنگ است.

اگر مادرتازه وارد دچار هر یک از این علائم شود، باید فورا به پزشک یا اورژانس مراجعه کرد:

• سردرد شدید و مداوم
• سرگیجه یا غش
• تهوع و استفراغ شدید
• درد شکمی مداوم
• تنگی نفس یا مشکل در نفس کشیدن
• تاری دید یا تغییر در بینایی
• تب بالای 38 درجه سانتی گراد
• تورم شدید یا درد در پا و دست
• خونریزی شدید یا ترشحات غیرعادی
• احساس بی ارزشی، غم عمیق یا افکار آسیب به خود یا نوزاد

همچنین همسر باید مراقب تغییرات روحی مادر باشد. اگر نشانه هایی مثل غم شدید، اضطراب، بی علاقگی به نوزاد، گوشه گیری یا احساس بی کفایتی ادامه پیدا کرد، حتما باید با متخصص سلامت روان مشورت شود.

نکته مهم این است که در چنین شرایطی، همسر نه تنها باید تماس با پزشک را پیگیری کند، بلکه وظیفه دارد همراه مادر به مطب یا بیمارستان برود، مراقبت از نوزاد را هماهنگ کند و مطمئن شود که همسرش درمان مناسب را دریافت می کند.

2. کمک به روند بهبودی جسمی

دوران نقاهت پس از زایمان، چه طبیعی و چه سزارین، به زمان و مراقبت نیاز دارد. بسیاری از مادران به دلیل درد، بخیه یا خستگی شدید نمی توانند به خوبی از خودشان مراقبت کنند. در اینجا حمایت همسر پس از زایمان اهمیت ویژه ای پیدا می کند.

پزشکان توصیه می کنند همسر قبل از ترخیص مادر از بیمارستان، با تیم درمان صحبت کند و درباره داروها، مراقبت های خانگی و علائم هشدار سؤال بپرسد. فراهم کردن وسایلی مثل داروهای مسکن، نوار بهداشتی مناسب و پک های سرد یا گرم می تواند به مادر کمک زیادی کند.

اگر مادر عمل سزارین داشته باشد، ممکن است در روزهای اول حتی بلند شدن از تخت هم برایش سخت باشد. در چنین شرایطی همسر باید کنار او باشد، داروها و آب را در دسترسش قرار دهد، و در مراقبت از محل بخیه ها کمک کند. تمیز نگه داشتن زخم با آب و صابون ملایم و بررسی نشانه های عفونت مثل قرمزی یا ترشحات غیرعادی، از وظایفی است که همسر می تواند بر عهده بگیرد.

3. کمک در تغذیه نوزاد

یکی از مهم ترین بخش های حمایت همسر پس از زایمان کمک در شیردهی و تغذیه نوزاد است. اگر مادر نوزاد را شیر می دهد، ممکن است به دلیل درد یا عمل سزارین نتواند نوزاد را به تنهایی بغل کند. در این شرایط، همسر می تواند نوزاد را از تخت بردارد و در آغوش مادر قرار دهد.

ایزاک روشل می گوید: «من در تمام شیردهی های شبانه بیدار می شدم؛ پوشک نوزاد را عوض می کردم، او را نزد همسرم می آوردم و همسرم شروع به شیر دادن می کرد. این طور من هم در لحظات شبانه در کنار او بودم.»

اگر مادر به نوزاد شیر نمی دهد، می توانید با شیردادن از طریق شیشه کمک کنید. همچنین در دوران شیردهی با شیردوش، هر جلسه پمپاژ حدود 30 دقیقه طول می کشد. در این شرایط، شستن قطعات شیردوش یا عهده دار شدن شیر دادن با شیشه می تواند فشار زیادی را از روی مادر بردارد. اگر مادر برای مشاوره شیردهی به کارشناس مراجعه می کند یا مشاوره آنلاین دارد، همراهی شما باعث می شود جزئیاتی که شاید مادر فراموش کند بهتر یادآوری شوند.

به یاد داشته باشید: شستن و تمیز کردن وسایل شیردوش یا شیشه شیر به همان اندازه مهم است که شیردادن مهم است. این وظیفه کوچک، نقش بزرگی در حمایت همسر پس از زایمان دارد.

4. تهیه خوراکی و آب

تغذیه با شیر مادر و پمپاژ انرژی و کالری زیادی مصرف می کند. بسیاری از مادران در روزهای اول آن قدر درگیر نوزاد هستند که فراموش می کنند به تغذیه خود اهمیت دهند. یکی از ساده ترین و درعین حال مؤثرترین راه های حمایت همسر پس از زایمان این است که برای او آب و خوراکی آماده کنید.

یک لیوان آب، میوه تازه یا میان وعده های سالم مثل آجیل و خرما می تواند انرژی لازم را برای مادر فراهم کند. بسیاری از مادران یک سبد یا میز کوچک کنار صندلی شیردهی قرار می دهند و همسر می تواند مطمئن شود همیشه پر از خوراکی های مقوی است.

5. آرام کردن نوزاد

نوزادان گریه را به عنوان تنها راه ارتباطی خود دارند. اما برای والدین، به خصوص در دوره کولیک (دل درد نوزادی)، این موضوع بسیار خسته کننده است. همسر می تواند با در آغوش گرفتن نوزاد، راه رفتن آرام یا ایجاد صداهای آرام بخش (مثل شش شش) کمک بزرگی به مادر کند.

حتی اگر شیوه آرام کردن شما با مادر فرق داشته باشد، اشکالی ندارد. نوزاد به مرور با سبک آرامش دهی پدر هم خو می گیرد. این بخش از حمایت همسر پس از زایمان نه تنها فشار روحی مادر را کاهش می دهد، بلکه رابطه عاطفی شما با نوزاد را نیز عمیق تر می کند.

6. تعویض پوشک (حتی نیمه شب ها)

یکی از ساده ترین اما حیاتی ترین بخش های حمایت همسر پس از زایمان، تعویض پوشک است. حتی اگر مادر در حال شیردهی است و شما مستقیما درگیر نیستید، می توانید با عوض کردن پوشک در نیمه شب کمک کنید.

این کار تنها چند دقیقه طول می کشد اما باعث می شود مادر استراحت بیشتری داشته باشد. علاوه بر این، همان لحظه های کوتاه بغل کردن نوزاد در نیمه شب، فرصتی عالی برای ایجاد پیوند عاطفی میان شما و فرزندتان است.

7. تشویق به استراحت و خواب

یکی از مهم ترین نیازهای مادر بعد از زایمان، خواب و استراحت کافی است. همسر می تواند در طول روز وظیفه نگهداری از نوزاد را بر عهده بگیرد تا مادر حتی نیم ساعت خواب راحت داشته باشد.

باید به یاد داشت که مادر نه تنها دچار خستگی ناشی از بی خوابی است، بلکه بدن او همچنان در حال بهبود از زایمان و تولید شیر است. بنابراین استراحت کافی، بخشی جدایی ناپذیر از حمایت همسر پس از زایمان است.

8. انجام کارهای خانه

سه هفته اول پس از زایمان، مادر بیش از همیشه به کمک نیاز دارد. یکی از بهترین راه های حمایت همسر پس از زایمان این است که بخش عمده کارهای خانه مثل پخت وپز، شستن ظرف ها، مرتب کردن خانه و خرید را بر عهده بگیرد.

اگر مهمان برای دیدن نوزاد می آید، شما باید مدیریت کنید: پذیرایی کنید، نگذارید بیش از حد بمانند و مطمئن شوید مادر خسته نمی شود. این توجه های کوچک، تأثیر بزرگی بر آرامش روانی مادر دارد.

9. حفظ نگرش مثبت

دوران پس از زایمان پر از خستگی، بی خوابی و چالش است. در این میان، نگرش مثبت پدر می تواند مثل نوری در تاریکی باشد. وقتی شما با انرژی و امیدواری به خانه بیایید، فضای خانه هم شادتر می شود.

ایزاک روشل می گوید: «اگر من خسته و منفی وارد خانه می شدم، حال وهوای همسرم هم تحت تأثیر قرار می گرفت. اما وقتی مثبت بودم، انرژی خانه تغییر می کرد.»

به خاطر داشته باشید که همدلی، یکی از مهم ترین بخش های حمایت همسر پس از زایمان است. حتی اگر خودتان خسته هستید، تلاش کنید با درک شرایط دشوار همسرتان، روحیه او را بالا نگه دارید.

حمایت از پدران

حمایت فقط به مادر محدود نمی شود؛ پدران هم نیازمند مراقبت روانی و جسمی هستند. پژوهش ها نشان داده اند که افسردگی پس از زایمان تنها مختص زنان نیست و حدود 10 درصد از پدران نیز ممکن است دچار آن شوند. بنابراین اگر احساس خستگی شدید، غم یا اضطراب می کنید، با همسر یا یک فرد مورد اعتماد صحبت کنید و در صورت نیاز از روانشناس یا پزشک کمک بگیرید.

هیچ پدری از ابتدا همه چیز را بلد نیست. همان طور که مادران تجربه را در عمل می آموزند، پدران هم قدم به قدم یاد می گیرند. هر پوشک عوض کردن، هر شب بی خوابی و هر بار آرام کردن نوزاد، بخشی از مسیر پدر شدن است.

ایزاک روشل در پایان این گونه بیان کرد: «داشتن فرزند زیباترین تجربه زندگی من بوده است. حتی از تمام موفقیت های ورزشی و حرفه ای ام ارزشمندتر. ازدواج و پدر شدن، بزرگ ترین افتخار زندگی من است.»

سخنی از نی نی تینی

دوران پس از زایمان، یکی از حساس ترین و پرچالش ترین مراحل زندگی هر مادر است. در این زمان، حمایت همسر پس از زایمان می تواند تفاوت بزرگی ایجاد کند؛ از مراقبت های جسمی گرفته تا همراهی عاطفی و حتی انجام کارهای خانه. حضور فعال و نگرش مثبت همسر، نه تنها به سلامت و آرامش مادر کمک می کند، بلکه پایه ای محکم برای روابط خانوادگی و پرورش نوزاد فراهم می سازد.