برای کودک 5 ساله شما، پیدا کردن دوستان یک مأموریت مهم است، زیرا او به تدریج از خانواده جدا می شود و با دنیای اجتماعی گسترده تری که مهدکودک فراهم می کند، آشنا می گردد. در این سن، داشتن روابط اجتماعی تجربه ای بسیار لذت بخش و هیجان انگیز است. ممکن است کودک شما با غرور به شما بگوید: «من او را دوست دارم. او دوست من است.» همچنین متوجه خواهید شد که گرایش های فرزندتان از خانواده به سمت همسالان تغییر می کند و او زمان بیشتری را با دوستانش می گذراند.
گاهی ممکن است قدرت همسالان آن قدر روی کودک شما اثر بگذارد که او شروع به باور کند که هر چیزی از دوستانش می شنود، حقیقت مطلق است، حتی اگر درست نباشد.
بازخورد دوستانه
کودکان پنج ساله از بازخوردی که از دوستانشان دریافت می کنند، چیزهای زیادی درباره خود می آموزند و واکنش های دیگران نقش مهمی در شکل گیری تصویر ذهنی او از خودش دارد. این همان جایی است که قدرت همسالان به شکل پررنگی ظاهر می شود. به عنوان مثال، اگر همکلاسی هایش درباره مهارتش در گرفتن توپ نظر مثبت بدهند، ممکن است فکر کند که ورزشکار است.
یا اگر دیگر کودکان به شوخی های او بخندند، ممکن است تصور کند که فردی خنده دار است. به عبارتی، کودک شما از طریق تعاملاتش با همسالان و تحت تأثیر قدرت همسالان، تصویر پیچیده تری از خود پیدا می کند.
اگر دوستانش او را بپذیرند، احساس ارزشمندی و اعتماد به نفس بالایی پیدا خواهد کرد. اما اگر مورد تمسخر یا رد قرار گیرد، ممکن است اعتماد به نفس او به شدت کاهش یابد. این نشان می دهد که قدرت همسالان می تواند نقشی حیاتی در رشد عاطفی و اجتماعی کودکان ایفا کند.
انتخاب دوستان
در این سن، کودکان خودشان دوستانشان را انتخاب می کنند و اغلب افرادی را برمی گزینند که ویژگی ها، الگوهای بازی، علایق یا سرگرمی های مشابه دارند. این انتخاب ها نشان دهنده نقش پررنگ قدرت همسالان در شکل گیری روابط اجتماعی آن هاست. نباید تلاش کنید که دوستی ای را تحمیل کنید اگر «همخوانی» بین آن ها وجود ندارد. درست مانند بزرگسالان، هر کودک با هر کودک دیگری هم خوانی ندارد.
لازم نیست نگران تعداد دوستان یا محبوبیت کودک باشید. برخی کودکان خوشحال اند که وقت زیادی را با یک دوست صمیمی بگذرانند، و برخی دیگر با داشتن چند دوست خوب و فعال، رشد می کنند. نکته مهم این است که قدرت همسالان زمانی ارزشمند خواهد بود که این روابط تأثیر مثبت بر رشد عاطفی و اجتماعی کودک داشته باشند.
تا زمانی که دوستان بر یکدیگر تأثیر مثبت دارند، بهتر است والدین دخالت نکنند. پزشک کودک دنور، ادوارد گلدسون، عضو کمیته روان اجتماعی آکادمی پزشکی اطفال آمریکا، می گوید: «اگر می خواهید فرزندتان روابط خوبی با همسالانش داشته باشد، وظیفه شما این است که او را محافظت کنید، نظاره گر باشید و اجازه دهید این روابط رشد کند.»
تأثیر مثبت همسالان
کودکان پنج ساله تلاش می کنند که اشتراک گذاری کنند، دوستانشان را خوشحال کنند و خودشان مشکلات را حل کنند. به عنوان مثال، اگر کودک شما بخواهد با اسکیت برد دوستش بازی کند، هر دو راهی پیدا خواهند کرد تا نوبت ها را به شیوه ای عادلانه تقسیم کنند. همسالان می توانند یکدیگر را تشویق کنند، حمایت کنند و انگیزه بدهند تا در مدرسه، ورزش و هنر بهتر عمل کنند.
اگر بهترین دوست فرزندتان علاقه زیادی به کتاب خوانی دارد، ممکن است همین شور و شوق کافی باشد تا کودک شما هم به مطالعه علاقه مند شود. به همین ترتیب، اگر کودک شما دوست دارد مهارت های فوتبال دوستش را تقلید کند، ممکن است در زمین بازی تلاش بیشتری کند.
فشار همسالان منفی
وقتی کودک شما به مهدکودک می رود، تمایل او به پذیرفته شدن توسط گروه همسالان ممکن است گاهی به رفتارهای خطرناک یا ضد اجتماعی منجر شود. این مسئله نشان می دهد که قدرت همسالان تا چه اندازه می تواند بر تصمیم گیری های او تأثیر بگذارد. او ممکن است فکر کند: «اگر با دوستانم روی میز نقاشی نکشم، آن ها مرا دوست نخواهند داشت.» شما نمی توانید تعیین کنید که فرزندتان چه کسی را دوست دارد، اما می توانید نشان دهید که وقتی دوستانش او را به رفتاری خلاف طبیعتش ترغیب می کنند، این رفتار مناسب نیست.
به جای اینکه به او بگویید چه کاری انجام دهد، با پرسیدن سوالاتی درباره این موقعیت، به او کمک کنید تا خودش راه حل پیدا کند. این رویکرد به او می آموزد چگونه در برابر قدرت همسالان که گاهی فشار منفی ایجاد می کند، تصمیم های سالم تری بگیرد.
از وسوسه حذف یک کودک «بد» از جمع دوستان فرزندتان خودداری کنید. بیشتر کودکان به این روش پاسخ نمی دهند، زیرا او ممکن است آن فرد را دوست واقعی خود بداند. در عوض، روابط کودک خود را با کودکانی که رفتار، ارزش ها و علایقشان مورد تأیید شماست، تشویق کنید. با این کار، او یاد می گیرد که قدرت همسالان می تواند در مسیر مثبت نیز عمل کند و به رشد اجتماعی و شخصیتی اش کمک نماید.
مراقب چه باشید
اگر فرزند شما واقعا هیچ دوستی ندارد خصوصا اگر خودش احساس تنهایی کند، از نظر اجتماعی کم توان باشد یا اعتماد به نفس پایینی داشته باشد این موضوع می تواند نشانه ای برای نگرانی باشد. دلایل زیادی می تواند باعث شود که کودک در برقراری دوست مشکل داشته باشد.
او ممکن است خجالتی یا بیش از حد پرخاشگر باشد، یا مشکلات گفتاری داشته باشد و مهارت های حرکتی عمومی او ضعیف باشد؛ همه این موارد می توانند مانع شرکت او در بازی های گروهی شوند.
به شکل ظریف و غیرمستقیم، سعی کنید بفهمید چرا فرزندتان دوست ندارد با دیگران ارتباط برقرار کند. اگر او متوجه نگرانی شما شود، ممکن است عقب نشینی کند یا انکار کند که مشکلی وجود دارد. با آرامش و به شکل پرسشی با او صحبت کنید، مثلا: «آیا در مدرسه کودکانی هستند که دوست داری با آن ها دوست شوی؟» یا «نگران هستی که دیگر بچه ها درباره تو چه فکری کنند؟»
مشاهده و برنامه ریزی
به طور غیرمستقیم رفتار فرزندتان را با همسالانش مشاهده کنید، با معلمانش صحبت کنید و سپس—با اطلاعاتی که به دست آورده اید—با او بنشینید و درباره مشکلات احتمالی در پیدا کردن دوست گفتگو کنید. با هم یک برنامه عملی طراحی کنید که به او کمک کند مهارت های اجتماعی خود را تقویت کند و راحت تر بتواند دوست پیدا کند.
می توانید پیشنهاد کنید که یک کودک را برای بازی به خانه دعوت کند یا فعالیت گروهی انجام دهد. همچنین، نقاط قوت فرزندتان را پررنگ کنید؛ به عنوان مثال اگر به نقاشی علاقه دارد، او را در کلاس های هنری یا کارگاه های خلاقانه ای قرار دهید که با سایر کودکان هم علاقه ملاقات کند. این روش هم مهارت های اجتماعی و هم اعتماد به نفس او را تقویت می کند.
کمک حرفه ای
اگر تلاش های شما برای کمک به فرزندتان نتیجه نمی دهد و همچنان او در برقراری دوستی مشکل دارد، بهتر است از پزشک کودک یا روانشناس کودک کمک بگیرید. هرچند این مسیر ممکن است برای والدین و کودک دشوار و استرس زا باشد، اما وقتی کودک اعتماد به نفس و ابزار لازم برای برقراری ارتباط با همسالان را به دست آورد، می تواند از مزایای دوستی واقعی بهره مند شود و لذت داشتن روابط دوستانه صمیمی را تجربه کند.
سخنی از نی نی تینی
قدرت همسالان نقش مهمی در رشد اجتماعی، هیجانی و شخصیتی کودک 5 ساله شما ایفا می کند. از طریق تعامل با دوستان، فرزند شما نه تنها مهارت های اجتماعی خود را تقویت می کند، بلکه تصویری واقع بینانه تر و پیچیده تر از خودش پیدا می کند و اعتماد به نفسش شکل می گیرد. روابط دوستانه مثبت می توانند کودک را تشویق کنند، حمایت کنند و حتی انگیزه او را برای یادگیری و فعالیت های مختلف افزایش دهند.
در عین حال، فشار همسالان منفی می تواند کودک را به رفتارهای نادرست یا ناسازگار سوق دهد. والدین نقش کلیدی در مشاهده، راهنمایی غیرمستقیم و فراهم کردن فرصت هایی برای تعامل سالم دارند. مهم است که والدین بدون دخالت مستقیم، به کودک اجازه دهند روابطش را تجربه و مدیریت کند و در عین حال نقاط قوت و علاقه های او را پررنگ کنند.
اگر کودک شما در پیدا کردن دوستان مشکل دارد، با دقت و حوصله رفتار او را مشاهده کنید، با معلمانش صحبت کنید و راهکارهایی عملی برای تقویت مهارت های اجتماعی او ارائه دهید. در مواردی که مشکلات ادامه دار یا پیچیده هستند، کمک گرفتن از متخصصان کودک، مانند روانشناس یا پزشک کودک، می تواند مسیر را هم برای کودک و هم والدین آسان تر و مؤثرتر کند.
در نهایت، ایجاد محیطی امن، حمایت کننده و پر از فرصت های مثبت برای تعامل با همسالان، به فرزند شما کمک می کند تا دوستی های سالم و پایدار بسازد و از مزایای واقعی روابط اجتماعی بهره مند شود.
آیا می خواهید فرزندتان در محیط های اجتماعی شاد و مطمئن رشد کند؟ تجربیات خود درباره دوستی ها و تأثیر همسالان بر فرزندتان با ما به اشتراک بگذارید و نظراتتان را در بخش دیدگاه ها بنویسید. همچنین، اگر سوالی درباره مدیریت روابط دوستانه کودک دارید، می توانید آن را مطرح کنید تا پاسخ های کاربردی دریافت کنید.
