ولوودینیا به معنای درد مزمن و طولانی مدت در ناحیه فرج است که بیش از سه ماه ادامه دارد. این درد با دردهایی که به دلیل بیماری یا عفونت مشخصی ایجاد می شوند فرق دارد، چون علت دقیق و روشنی برای آن پیدا نمی شود. بسیاری از زنان می گویند شدت این درد زندگی آن ها را تغییر داده و باعث شده از فعالیت های روزمره و لذت بخش دور شوند. درمان می تواند شامل دارو، فیزیوتراپی، جراحی یا مشاوره روانشناسی باشد.در این مقاله در مورد این بیماری به طور کامل توضیح خواهیم داد.
ولوودینیا چیست؟
ولوودینیا به زبان ساده نوعی درد مزمن در واژن و ناحیه تناسلی است که دلیل مشخصی ندارد. درد در این ناحیه ممکن است در اثر عفونت یا مشکلات پوستی به وجود بیاید، اما در این بیماری چنین علت هایی یافت نمی شود. معیار اصلی تشخیص، ادامه داشتن درد برای سه ماه یا بیشتر است. این درد گاهی آن قدر شدید است که فرد حتی از انجام کارهای روزانه مثل نشستن طولانی یا پیاده روی محروم می شود.
انواع ولوودینیا
پزشکان این بیماری را به دو نوع اصلی تقسیم می کنند:
- ولوودینیای موضعی: درد فقط در یک نقطه محدود احساس می شود، مثلا در دهلیز فرج (بخش بین لبه های داخلی واژن و ورودی مجرای ادراری و واژن) یا در کلیتوریس. این نوع با نام سندروم درد موضعی فرج هم شناخته می شود.
- ولوودینیای عمومی: در این حالت درد فقط به یک نقطه محدود نیست و می تواند در بخش های مختلف فرج یا واژن پخش شود.
همچنین این درد می تواند:
- تحریک شده باشد: با فعالیت یا لمس مثل رابطه جنسی، ورزش یا حتی نشستن ظاهر شود.
- غیرتحریک شده باشد: بدون هیچ فعالیت یا لمس خاصی هم بروز کند.
تأثیر ولوودینیا بر زندگی فرد
ولوودینیا می تواند به شکل جدی زندگی روزانه فرد را مختل کند:
- نشستن طولانی مدت می تواند کار کردن یا حتی رانندگی را سخت کند.
- رابطه جنسی ممکن است دشوار یا غیرممکن شود و به روابط عاطفی آسیب بزند.
- خوابیدن و ادامه خواب به مشکل برمی خورد.
- انتخاب لباس محدود می شود، چون بعضی پوشاک باعث تشدید درد می شوند.
- پژوهش ها نشان داده اند که این بیماری با افسردگی و اضطراب ارتباط دارد.
چه کسانی دچار ولوودینیا می شوند؟
بیشتر موارد گزارش شده مربوط به زنان 20 تا 60 سال است، اما واقعیت این است که این بیماری می تواند در هر سنی رخ دهد.
شیوع ولوودینیا
- این بیماری شایع ترین علت درد مزمن لگنی و رابطه جنسی دردناک (دیسپارونیا) در زنان سنین باروری است.
- تخمین دقیق آمار دشوار است چون بسیاری از زنان به پزشک مراجعه نمی کنند.
- تشخیص هم آسان نیست چون دلیل اصلی آن ناشناخته است و اغلب با بیماری های دیگری مثل عفونت های مکرر یا دردهای لگنی اشتباه گرفته می شود.
علائم ولوودینیا
درد ناشی از این بیماری در هر زن ممکن است شکلی متفاوت داشته باشد. شدت و زمان آن هم متغیر است.
این درد می تواند به شکل های زیر احساس شود:
- سوزش
- گزگز یا سوزن سوزن شدن
- درد تیرکشنده
- خارش
- حس ساییدگی یا زخم بودن
- ضربان داشتن
درد ممکن است در یک نقطه باشد، جابه جا شود یا در کل ناحیه فرج پخش گردد.
چه زمانی درد ظاهر می شود؟
- ممکن است ناگهانی شروع شود و مدتی ادامه پیدا کند.
- گاهی به شکل مداوم و چندین ماه ادامه دارد.
- در برخی مواقع بدون هیچ علت واضحی آغاز می شود.
- فعالیت هایی مثل رابطه جنسی، ورزش، دویدن، راه رفتن، گذاشتن تامپون یا حتی نشستن می توانند باعث شروع یا تشدید درد شوند.
علت های احتمالی ولوودینیا
پژوهش ها هنوز دلیل قطعی را مشخص نکرده اند، اما عوامل زیر در بروز آن نقش دارند:
- التهاب های طولانی مدت
- تغییرات هورمونی
- عوامل ژنتیکی
- آسیب یا مشکلات عصبی
- باقی ماندن اثر عفونت های قبلی واژینال
- اسپاسم یا ضعف در عضلات کف لگن
- تحریک ناشی از محصولات شیمیایی یا بهداشتی نامناسب
بیماری های همراه ولوودینیا
اغلب زنان مبتلا همزمان دچار مشکلات دیگری هم می شوند، مثل:
- فیبرومیالژیا (درد عضلانی و استخوانی مزمن)
- سندرم مثانه دردناک
- سندرم روده تحریک پذیر
- اختلال مفصل گیجگاهی – فکی (TMJ)
نقش استرس و اضطراب در ولوودینیا
بررسی ها نشان داده اند زنان مبتلا به ولوودینیا اغلب مشخصات زیر را دارند:
- سطح بالاتری از استرس و اضطراب دارند.
- ممکن است سابقه آسیب روحی یا سوءاستفاده داشته باشند.
- بیشتر از جمعیت عادی دچار افسردگی یا اختلال استرس پس از سانحه (PTSD) هستند.
البته هنوز روشن نیست که این مشکلات علت ولوودینیا هستند یا پیامد آن. ممکن است مشکلات روانی زمینه ساز بروز درد باشند، یا اینکه خود ولوودینیا با کاهش کیفیت زندگی باعث بروز اضطراب و افسردگی شود.
تشخیص ولوودینیا
پزشک برای تشخیص این بیماری، ابتدا سایر علل درد واژینال را رد می کند. او درباره ی سوابق پزشکی، جراحی و جنسی و همچنین نوع و محل درد، زمان بروز و شدت آن سؤال می پرسد.
آزمایش ها و معاینات تشخیصی شامل موارد زیر هستند:
- معاینه فیزیکی: بررسی ناحیه فرج و انجام معاینه لگنی با اسپکولوم برای بررسی واژن و دهانه رحم. همچنین ارزیابی عضلات کف لگن برای یافتن نقاط دردناک.
- تست سواب پنبه ای: لمس آرام نقاط مختلف فرج با گوش پاک کن استریل و پرسیدن اینکه کجا درد احساس می شود. این تست به ویژه برای تشخیص دردهای موضعی کاربرد دارد.
- نمونه گیری برای عفونت: بررسی احتمال بیماری هایی مانند عفونت قارچی، باکتریایی یا عفونت های مقاربتی.
- کولپوسکوپی یا بیوپسی (در موارد نادر): برای رد سایر بیماری هایی که می توانند علائمی شبیه ولوودینیا داشته باشند.
مدیریت و درمان ولوودینیا
چگونه ولوودینیا درمان می شود؟
درمان این بیماری معمولا زمان بر است و نیاز به آزمون و خطا دارد. ممکن است یک روش یا ترکیبی از چند روش درمانی برای شما مؤثر باشد، اما معمولا نتیجه به صورت فوری دیده نمی شود. هدف اصلی درمان، کاهش درد و بهبود کیفیت زندگی است.
روش های درمانی شامل موارد زیر هستند:
- داروهای موضعی: کرم ها و پمادهایی که بی حس کننده یا تثبیت کننده عصب هستند. برخی کرم ها حاوی استروژن یا ترکیب استروژن و پروژسترون هستند.
- داروهای خوراکی: داروهای ضدافسردگی یا ضدتشنج که می توانند درد عصبی را کاهش دهند.
- بلوک عصبی: تزریق دارویی برای جلوگیری از انتقال پیام درد از اعصاب به مغز.
- فیزیوتراپی: شل کردن و کاهش اسپاسم های عضلات کف لگن. این روش شامل کشش، تقویت و هماهنگی عضلات کف لگن است.
- جراحی (وستیبولوکتومی): برای افرادی که دچار ولوودینیای موضعی هستند و به درمان های محافظه کارانه پاسخ نداده اند. در این روش بخشی از بافت دردناک برداشته می شود.
- مشاوره و روان درمانی: شامل مشاوره فردی، زوج درمانی یا درمان جنسی برای بهبود روابط و کاهش اثرات روانی بیماری.
- درمان های جایگزین: شواهد محدودی نشان می دهد طب سوزنی و هیپنوتیزم می توانند درد را کاهش داده و عملکرد جنسی را بهبود دهند.
مدیریت علائم ولوودینیا در خانه
علاوه بر درمان های پزشکی، رعایت برخی نکات مراقبتی می تواند به کاهش درد کمک کند:
کارهایی که توصیه می شود:
- حمام با نمک اپسوم یا جو دوسر کلوئیدی.
- شست وشوی ناحیه با آب یا صابون ملایم و بدون عطر.
- استفاده از شوینده لباس ملایم و بدون اسانس.
- پوشیدن لباس زیر نخی در روز و خوابیدن بدون لباس زیر در شب.
- استفاده از کمپرس سرد یا ژل خنک کننده (حداکثر ۱۵ دقیقه).
- مصرف روان کننده های بدون اسانس و بدون اثر گرما یا سرما در رابطه جنسی.
- استفاده از بالشتک حلقه ای (دونات) هنگام نشستن طولانی.
- خواب کافی (7 تا 9 ساعت در شبانه روز).
- تمرین تکنیک های آرام سازی و کاهش استرس.
کارهایی که باید اجتناب شود:
- پوشیدن شلوار تنگ یا جوراب شلواری.
- استفاده از نوار بهداشتی، تامپون یا دستمال معطر.
- پوشیدن طولانی مدت لباس ورزشی یا مایوی خیس.
- دوش واژینال یا استفاده از مواد محرک مثل دئودورانت یا کف حمام.
- فعالیت هایی مثل دوچرخه سواری یا سوارکاری که فشار زیادی بر ولو وارد می کند.
پیش آگهی (پروگنوز) ولوودینیا
شواهد کافی وجود ندارد که پیش بینی کنیم چه زمانی یا آیا اصلا این بیماری بهبود می یابد. انتظار برای بهبود خودبه خود توصیه نمی شود؛ شروع درمان زودهنگام بهترین راه برای کنترل علائم است.
آیا می توان از ولوودینیا پیشگیری کرد؟
متأسفانه راهی برای پیشگیری قطعی وجود ندارد. اما رعایت مراقبت های بهداشتی و اجتناب از عوامل محرک می تواند احتمال بروز یا شدت گرفتن علائم را کاهش دهد.
زندگی با ولوودینیا
اگر درد ولوار دارید، باید با پزشک عمومی یا متخصص زنان مشورت کنید. درمان ممکن است نیازمند همکاری تیمی شامل متخصص زنان، فیزیوتراپیست، مشاور یا روان درمانگر باشد. هرچه زودتر درمان را شروع کنید، زودتر بهبودی حاصل می شود.
سؤالاتی که می توانید از پزشک بپرسید:
- چه آزمایش هایی برای تشخیص علت درد نیاز دارم؟
- چه فعالیت هایی ممکن است علائمم را بدتر کنند؟
- آیا ولوودینیا من با بیماری دیگری مرتبط است؟
- چگونه می توانم زندگی جنسی سالمی داشته باشم؟
- چه داروها یا تغییرات سبک زندگی برای من مناسب تر است؟
سخنی از نی نی تینی
ولوودینیا بیماری ساده ای نیست، اما درمان های مؤثر و متنوعی وجود دارد که می تواند درد شما را کاهش داده و کیفیت زندگی تان را بهبود دهد. مهم ترین نکته این است که درد خود را نادیده نگیرید و برای دریافت کمک تخصصی اقدام کنید.
آیا شما یا اطرافیانتان تجربه ای از ولوودینیا داشته اید؟ چه روش هایی برای مدیریت درد مؤثر بوده است؟ تجربه ها و پرسش های خود را در بخش دیدگاه ها با ما به اشتراک بگذارید.
