افسردگی قبل از بارداری چیست؟
افسردگی اختلالی خلقی است که می تواند پیش از بارداری بروز کند و در صورت عدم رسیدگی به دوران بارداری و پس از زایمان هم کشیده شود (طیف «پریناتال»). تشخیص به موقع، با گفت وگوی بالینی و ابزارهای استاندارد مانند PHQ-9 یا EPDS انجام می شود؛ این ابزارها باید همراه سازوکار ارجاع و درمان به کار روند. (
علائم شایع افسردگی قبل از بارداری
- خلق افسرده، بی لذتی، احساس گناه یا بی ارزشی
- خستگی، اختلال خواب/اشتها، دشواری تمرکز
- افکار مرگ یا خودآسیب رسانی (نیازمند اقدام فوری)
- همزمانی با اضطراب یا حملات پانیک
علائم ممکن است از خفیف تا شدید باشند و نیازمند ارزیابی حرفه ای هستند.
عوامل خطر افسردگی قبل از بارداری
- سابقه شخصی یا خانوادگی افسردگی/اختلالات اضطرابی
- فقدان حمایت اجتماعی، استرس های مالی یا شغلی
- تجربه های ناراحت کننده در بارداری های قبلی (سقط یا مرده زایی)
- مصرف مواد یا برخی بیماری های جسمی (مانند اختلالات تیروئید)
پروتکل های ملی تأکید می کنند زنانی که قصد بارداری دارند به ویژه با سابقه اختلالات شدید پیش از بارداری اطلاعات دقیق درباره خطرات و مزایای درمان دریافت کنند.
افسردگی قبل از بارداری و پیامدهای بارداری
یافته ها نشان می دهد مشکلات سلامت روان می تواند رفتارهای ناسالم (مثل سیگار)، کاهش پیروی از مراقبت های پزشکی و کیفیت تغذیه را افزایش دهد؛ این زنجیره با پیامدهای نامطلوب مرتبط است. برخی مطالعات تازه، ارتباط سابقه افسردگی با ناباروری یا افزایش خطر سقط را بررسی کرده اند، اما نتایج هنوز یکنواخت نیست و نیاز به پژوهش بیشتر دارد. بنابراین پیش از اقدام به بارداری غربالگری و درمان پیشگیرانه را جدی بگیرید.
چه زمانی باید کمک حرفه ای بگیرید؟
- اگر علائم بیش از دو هفته طول کشید یا عملکرد روزانه مختل شد
- اگر افکار خودآسیب رسانی دارید (کمک اورژانسی بگیرید)
- اگر قصد بارداری دارید و داروی ضدافسردگی مصرف می کنید؛ برای تنظیم ایمن پیش از بارداری به پزشک مراجعه کنید
غربالگری افسردگی قبل از بارداری
افسردگی قبل از بارداری باید با ابزارهای استاندارد و در قالب یک سیستم یکپارچه ارزیابی، ارجاع و درمان غربال شود (نه صرفا یک پرسشنامه). توصیه آکادمی متخصصان زنان و زایمان امریکا توصیه می کنند: غربالگری در مراقبت های سلامت زنان، پیش از بارداری، بارداری و پس از زایمان انجام شود و مسیر دسترسی به درمان فراهم باشد.
درمان افسردگی قبل از بارداری
1: مداخلات غیردارویی (انتخاب اول در موارد خفیف تا متوسط)
- روان درمانی مبتنی بر شواهد (CBT، IPT)
- اصلاح سبک زندگی: خواب منظم، فعالیت بدنی ایمن، تغذیه متعادل، محدودیت کافئین/الکل
- تقویت شبکه حمایت: گروه های همتا، آموزش همسر/خانواده
2: دارودرمانی (برای متوسط تا شدید یا عدم پاسخ به درمان های غیردارویی)
بسیاری از SSRI ها دارای شواهد ایمنی نسبی در بارداری هستند، اما انتخاب دارو، دوز و زمان بندی قطع یا ادامه باید کاملا فردی و با نظر پزشک (ترجیحا روان پزشک/متخصص زنان) انجام شود. هر تصمیم باید توازن «خطر ادامه افسردگی درمان نشده» در برابر «خطرات بالقوه دارو» را بسنجد.
3: برنامه ریزی پیش از بارداری
برای افرادی که دارو مصرف می کنند، بهترین کار طراحی نقشه درمانی قبل از اقدام به بارداری است (پایش علائم، آزمایش های پایه، تنظیم دوز، تعیین تیم مراقبتی).
ایمنی داروها و تصمیم گیری مشترک
- تغییر یا قطع خودسرانه دارو پیش از بارداری توصیه نمی شود.
- اگر سابقه دوره های شدید دارید، ادامه درمان پایدار ممکن است از عود در بارداری پیشگیری کند.
- مستندسازی ترجیحات، خطرات و مزایا، و برنامه حمایتی خانوادگی بخشی از مراقبت با کیفیت است.
افسردگی قبل از بارداری و سقط یا از دست دادن بارداری
از دست دادن بارداری پیامدهای روانی قابل توجهی دارد و خطر علائم افسردگی را بالا می برد؛ بنابراین حمایت روان شناختی ساختارمند ضروری است. اگر سابقه ای در این زمینه دارید و برای بارداری بعدی برنامه ریزی می کنید، دریافت مداخله پیش از بارداری اهمیت دوچندان دارد.
سخنی از نی نی تینی
افسردگی قبل از بارداری موضوعی جدی اما قابل مدیریت است. با غربالگری به موقع، گفت وگوی صادقانه با پزشک و پیگیری درمان، می توان خطرات را کاهش داد و مسیر بارداری سالم تری را ساخت. کلید موفقیت، برنامه ریزی آگاهانه و تصمیم گیری مشترک پیش از اقدام است.
اگر تجربه ای درباره افسردگی قبل از بارداری دارید یا پرسشی ذهن تان را مشغول کرده، در بخش نظرات با ما در میان بگذارید. پاسخ به پرسش های شما می تواند به دیگران هم کمک کند. همچنین اگر این مطلب برایتان مفید بود، آن را با دوستانی که قصد بارداری دارند به اشتراک بگذارید.
