14 مورد از باور های غلط درباره شیردهی که باید بدانید!
1: شیردهی آسان است
نوزادان با بازتاب جست وجوی پستان متولد می شوند، اما اغلب مادران برای تنظیم وضعیت بدن و چسبیدن درست دهان کودک به سینه به کمک عملی نیاز دارند. شیردهی مهارتی است که برای مادر و نوزاد «زمان و تمرین» می خواهد و در روزهای اول بالا و پایین دارد. از سوی دیگر، شیردهی زمان بر است؛ بنابراین فراهم بودن فضا و حمایت در خانه و محیط کار برای موفقیت مادر ضروری است. اگر اطرافیان انتظار «بی دردسر بودن» داشته باشند، این هم خودش از باور های غلط درباره شیردهی است و فشار روانی ایجاد می کند.
2: درد و زخم نوک سینه طبیعی و اجتناب ناپذیر است
در چند روز نخست، کمی ناراحتی شایع است چون مادر و نوزاد هنوز در حال یادگیری هستند؛ اما با وضعیت دهی درست و گرفتن صحیح سینه می توان از زخم جلوگیری کرد. اگر نوک سینه دردناک شد، مراجعه به کارشناس شیردهی (IBCLC) یا ماما و مشاور آموزش دیده معمولا مشکل را برطرف می کند. اصلاح عمق مکیدن، تغییر پوزیشن و استراحت کوتاه مدت به بهبود کمک می کند. درد طولانی مدت، علامت «مشکل» است نه «طبیعت شیردهی»؛ پس به موقع کمک بگیرید.
3: قبل از هر بار شیردهی باید نوک سینه را بشویید
یکی از باور های درباره شیردهی شست وشوی نوک سینه قبل از هر بار شیردهی است که لازم نیست. نوزاد از هنگام تولد با بوی مادر آشناست و غدد هاله سینه ترشحاتی دارند که برای جهت یابی نوزاد مفید است و باکتری های خوب به شکل گیری ایمنی کمک می کنند. شست وشوی مداوم با شوینده ها می تواند پوست را خشک و تحریک پذیر کند. رعایت بهداشت عمومی بدن کافی است و فقط در صورت آلودگی واضح، با آب ساده تمیز کنید.
نکته علمی مرتبط با باور های غلط درباره شیردهی
شیردهی از ابتلا به عفونت گوش، اسهال، ذات الریه و برخی بیماری های شایع کودکی پیشگیری می کند. علاوه بر تغذیه، تماس بدنی و انتقال پادتن ها نیز نقش محافظتی دارند. این مزایا با شروع زودهنگام و تداوم تغذیه با شیر مادر بیشتر می شوند.
5: برای استراحت مادر باید نوزاد را جدا کرد
برعکس، تماس پوست به پوست (مراقبت کانگورویی) بلافاصله پس از تولد توصیه می شود. قرار دادن بدن نوزاد روی سینه مادر به یافتن پستان و چسبیدن موفق کمک می کند. اگر این کار در یک ساعت اول انجام و سپس مرتب تکرار شود، به شروع و تثبیت شیردهی کمک بزرگی می کند. اگر مادر به هر دلیل نمی تواند، پدر یا یکی از اعضای خانواده می تواند با راهنمایی کادر درمان این تماس را برقرار کند.
6: حین شیردهی فقط باید غذای ساده خورد
مانند همه افراد، مادر شیرده به رژیم غذایی متعادل نیاز دارد و معمولا نیازی به تغییرات افراطی نیست. نوزاد از دوران بارداری با ذائقه غذایی مادر آشنا شده است. اگر مادر تصور می کند کودک به خوراک مشخصی واکنش دارد (مثلا نفخ پس از حبوبات یا غذاهای خیلی تند)، بهتر است با متخصص مشورت کند. نوشیدن آب کافی، مصرف میوه، سبزی و منابع پروتئین باکیفیت در برنامه روزمره کفایت می کند.
6: ورزش مزه شیر را خراب می کند
ورزش برای سلامت مادر شیرده مفید است اما یکی از باور های غلط درباره شیردهی این مورد است، خوشبختانه شواهدی مبنی بر تغییر طعم شیر به دلیل فعالیت بدنی وجود ندارد. پیاده روی، یوگا، شنا یا تمرینات ملایم پس از اجازه پزشک می توانند انرژی و خلق وخو را بهتر کنند. رعایت حمایت سینه با سوتین ورزشی مناسب و نوشیدن آب کافی توصیه می شود. در صورت تعریق زیاد، قبل از شیردهی دوش کوتاه یا شست وشوی سطحی بدن می تواند نوزاد را راحت تر کند، نه به خاطر طعم شیر بلکه به خاطر بوی عرق.
7: اگر همان اول شروع نکنید، دیگر نمی توانید شیردهی کنید
شروع در ساعت اول آسان تر است چون بازتاب های نوزاد قوی ترند؛ اما اگر بلافاصله ممکن نشد، هرچه زودتر تلاش کنید. برای قرار دادن نوزاد روی سینه از کارشناس شیردهی کمک بگیرید؛ تماس پوست به پوست مکرر و ارائه مداوم سینه به راه افتادن جریان کمک می کند. حتی پس از فاصله اولیه، با برنامه ریزی و تکرار می توان شیردهی را برقرار کرد. ناامید نشوید؛ پشتکار و حمایت خانوادگی کلید موفقیت اند.
نکته علمی مرتبط با باور های غلط درباره شیردهی
شیردهی برای مادر نیز محافظت ایجاد می کند؛ خطر دیابت، سرطان پستان و تخمدان، بیماری های قلبی و افسردگی پس از زایمان را کاهش می دهد. این فواید با مدت شیردهی رابطه دارد و به سلامت بلندمدت مادر کمک می کند.
8: اگر بخواهید شیردهی کنید، هرگز نباید از شیرخشک استفاده کنید
برخی مادران بنا به شرایط، گاهی از شیرخشک استفاده می کنند و هم زمان شیردهی را ادامه می دهند. نکته مهم، دریافت اطلاعات بی طرفانه درباره فرآورده های جایگزین و مشورت برای حفظ تولید شیر است. ارائه سینه هرچه بیشتر باشد منظم تر به تداوم تولید کمک می کند. یک برنامه شخصی با کمک کارشناس شیردهی، استرس را کم و مسیر ادامه را روشن می کند.
9: بیشتر مادرها شیر کافی ندارند
تقریبا همه مادران می توانند به اندازه نیاز نوزاد شیر تولید کنند. تولید شیر به گرفتن صحیح، دفعات مکیدن و تخلیه مؤثر سینه وابسته است (اصل عرضه و تقاضا). شیردهی «کار یک نفره» نیست؛ حمایت خانواده و مراقبین سلامت، استراحت، آبرسانی کافی و تغذیه مناسب ضروری اند. اگر وزن گیری نوزاد طبق انتظار نیست، به جای تعویض عجولانه روش، مشکل فنی چسبیدن یا دفعات شیردهی را بررسی کنید.
10: اگر بیمار شوید نباید شیردهی کنید
بسته به نوع بیماری، اکثر مادران می توانند در دوران بیماری هم شیردهی را ادامه دهند. دریافت درمان صحیح، استراحت، تغذیه و مایعات کافی اولویت دارد. در بسیاری موارد، پادتن های بدن مادر از طریق شیر منتقل و به تقویت دفاع نوزاد کمک می کنند. اگر علائم شدید است یا شک به بیماری خاص دارید، با پزشک هماهنگ کنید و علائم نوزاد را هم تحت نظر بگیرید.
11: حین شیردهی هیچ دارویی نباید مصرف کرد
یکی از باورهای غلط درباره شیردهی مصرف نکردن دارو در این دوران است، این مورد مشکلی ندارد اما حتما به پزشک خود اطلاع دهید که در حال شیردهی هستید و برگه راهنمای داروهای بدون نسخه را با دقت بخوانید. ممکن است نیاز باشد دارو را در زمان بندی یا دوز مشخصی مصرف کنید یا از فرمولاسیون جایگزین استفاده شود. پزشک کودک را نیز از داروهای مصرفی تان مطلع کنید تا تداخل ها کنترل شوند. درباره مصرف خودسرانه گیاهان دارویی هم محتاط باشید و مشورت بگیرید.
نکته علمی مرتبط با باور های غلط درباره شیردهی
«آغوز» یا شیر نخست سرشار از پادتن هاست و در روزهای اول زندگی به نوزاد تقویت ایمنی می دهد، زمانی که سیستم ایمنی خودش هنوز در حال تکامل است. تماس مکرر و مکیدن مؤثر کمک می کند نوزاد به مقدار کافی آغوز دریافت کند. این آغاز قدرتمند، زمینه شیردهی موفق را فراهم می کند.
12: نوزادانی که شیر مادر می خورند وابسته و بغلی می شوند
همه نوزادان متفاوت اند؛ بعضی وابسته تر و بعضی مستقل ترند، فارغ از نوع تغذیه. شیردهی علاوه بر بهترین تغذیه، برای رشد مغزی نیز اهمیت دارد. تماس بدنی مکرر و نگاه متقابل، دلبستگی ایمن بین مادر و کودک را تقویت می کند. این نزدیکی «وابستگی ناسالم» نیست، بلکه سرمایه عاطفی مهمی برای سال های بعد است.
13: اگر بیش از یک سال شیردهی کنید، از شیر گرفتن سخت می شود
شواهدی وجود ندارد که بعد از یک سال از شیر گرفتن سخت تر باشد؛ در عوض، شیردهی تا دو سال برای مادر و کودک سودمند است. هر مادر و کودکی شرایط و ترجیحات خودشان را دارند و باید با هم تصمیم بگیرند چه مدت ادامه دهند. از شیر گرفتن می تواند تدریجی، با جایگزینی وعده ها و توجه به واکنش عاطفی کودک انجام شود. هماهنگی با برنامه خواب و تغذیه خانواده روند را آسان تر می کند.
14: با برگشت به کار، مجبورید شیردهی را قطع کنید
بسیاری از مادران پس از بازگشت به کار، شیردهی را ادامه می دهند. ابتدا قوانین کشور و سیاست های محل کار خود را بررسی کنید؛ اگر زمان و مکان مشخصی برای شیردهی یا دوشیدن شیر دارید، می توانید شیر را ذخیره و در منزل به نوزاد بدهید، یا از خانواده بخواهید نوزاد را نزد شما بیاورند. اگر امکان شیردهی در ساعات کاری ندارید، چند نوبت دوشیدن در روز به حفظ تولید کمک می کند و در خانه مستقیما شیر بدهید. حتی اگر برای برخی وعده ها از جایگزین استفاده شود، ادامه شیردهی در زمان بودن کنار نوزاد همچنان ارزشمند است.
سخنی از نی نی تینی
بسیاری از باور های غلط درباره شیردهی ناشی از تجربه های پراکنده و اطلاعات نادرست است و می تواند شروع یا تداوم شیردهی را دشوار کند. با آموزش وضعیت دهی و گرفتن درست، تماس پوست به پوست، تغذیه و استراحت کافی و دریافت حمایت خانواده و متخصص (کارشناس شیردهی/ماما)، بیشتر این چالش ها برطرف می شود. دانسته های علمی نشان می دهد شیردهی برای سلامت نوزاد و مادر سودهای بلندمدت دارد؛ پس به جای تردید، بر شواهد و راهنمایی تخصصی تکیه کنید.
اگر شما هم با یکی از این باور های غلط درباره شیردهی روبه رو شده اید، تجربه تان را همین جا بنویسید تا دیگر مادران استفاده کنند. هر پرسشی درباره شروع، تداوم یا از شیر گرفتن دارید بپرسید؛ تلاش می کنیم با نکات کاربردی و علمی پاسخ بدهیم. اگر به راهنمایی تخصصی تری نیاز دارید، شرایط خودتان (سن نوزاد، تعداد دفعات شیردهی، چالش های احتمالی) را توضیح دهید تا دقیق تر راهنمایی شوید.
