جدا شدن ناخن در کودکان (اونیکولیز )

ناخن ها بخش کوچکی از بدن کودک هستند، اما سلامت آن ها می تواند نشانه ای مهم از وضعیت کلی بدن باشد. وقتی مادر یا پدر متوجه جدا شدن ناخن در کودکان می شوند، طبیعی است که نگرانی زیادی پیدا کنند و به دنبال علت و راه حل باشند. این مشکل که در علم پزشکی به عنوان اونیکولیز یا اونیکومادزیس شناخته می شود، می تواند دلایل مختلفی از جمله عفونت های ویروسی، آسیب، مشکلات پوستی یا حتی تغذیه ای داشته باشد.

خبر خوب این است که در بسیاری از موارد، این مشکل موقتی بوده و ناخن ها به تدریج دوباره رشد می کنند. با این حال، آگاهی از علت ها، راه های مراقبت و پیشگیری می تواند به والدین کمک کند تا در این دوران از ناخن و سلامت کودکشان بهتر محافظت کنند. در این مقاله در مورد نکات مراقبتی بعد از جدا شدن ناخن در کودکان به طور کامل توضیح خواهیم داد.

دلایل جدا شدن ناخن در کودکان

1- عفونت های ویروسی

یکی از شایع ترین علت های جدا شدن ناخن در کودکان، ابتلا به ویروس هاست. همان طور که در مثال بالا دیدیم، کووید-19 می تواند باعث بروز اونیکومادزیس شود. اما این مشکل تنها مختص کرونا نیست. سایر ویروس ها مثل:

• انتروویروس ها (ویروس های دستگاه گوارش)
• کوکساکی ویروس (عامل بیماری دست، پا و دهان)
• برخی از کروناویروس های غیر کووید-19

همگی می توانند رشد ناخن را مختل کرده و منجر به جدا شدن آن شوند.

2- آسیب یا ضربه به ناخن

گاهی کودک در حین بازی یا فعالیت های روزانه، ناخنش دچار ضربه یا فشار می شود. اگر آسیب شدید باشد، صفحه ناخن از بستر جدا شده و به مرور شروع به ریزش می کند. در موارد خفیف ممکن است فقط یک ترک یا شکستگی ایجاد شود، اما در موارد جدی تر، کل ناخن می افتد.

3- مشکلات پوستی

برخی بیماری های پوستی می توانند روی ناخن هم اثر بگذارند. برای مثال:

• پسوریازیس (Psoriasis): باعث ضخیم شدن، تغییر رنگ و گاهی جدا شدن ناخن می شود.
• اگزما یا التهاب پوستی: با خشکی و ترک خوردن پوست اطراف ناخن می تواند ناخن را درگیر کند.

4- بیماری های سیستمیک یا دارویی

برخی بیماری ها یا مصرف داروهای خاص ممکن است رشد طبیعی ناخن را متوقف کنند. مثلا:

• مصرف بعضی آنتی بیوتیک ها یا داروهای ضدتشنج در کودکان
• کمبود تغذیه ای مثل کمبود بیوتین، آهن یا روی
• بیماری های شدید تب دار طولانی مدت

این شرایط می تواند منجر به ایجاد خطوط روی ناخن یا جدا شدن بخشی از آن شود.

5- عفونت های قارچی یا باکتریایی

هرچند کمتر شایع است، اما گاهی اوقات قارچ ها یا باکتری ها بستر ناخن را آلوده کرده و باعث می شوند ناخن تغییر رنگ داده، ضخیم شود یا باعث جداشدن ناخن از بستر گردد. این حالت معمولا با تغییر رنگ زرد یا قهوه ای همراه است.

6- واکنش به مواد شیمیایی یا آلرژی

تماس مکرر با مواد شوینده یا مواد شیمیایی (مثلا در کودکانی که به طور مداوم دست هایشان در معرض شوینده ها قرار می گیرد) می تواند به بافت ناخن آسیب زده و منجر به جدا شدن آن شود.

مراقبت های بعد از جدا شدن ناخن در کودکان

1- رعایت بهداشت و تمیزی دست ها

• ناحیه ی ناخن باید همیشه تمیز نگه داشته شود.
• شست وشو با آب ولرم و صابون ملایم توصیه می شود.
• بعد از شست وشو، دست کودک را به آرامی خشک کنید؛ از مالش شدید خودداری کنید چون پوست و بستر ناخن حساس هستند.

2- جلوگیری از عفونت

بعد از جدا شدن ناخن در کودکان اتفاق افتاد برای جلوگیری از عفونت اقدامات زیر را انجام دهید:

• اگر بستر ناخن در معرض هوا قرار گرفته، می توان از پماد آنتی بیوتیک ملایم (مثل موپیروسین طبق توصیه پزشک) استفاده کرد.
• استفاده از باند یا چسب زخم تمیز در چند روز اول برای پیشگیری از ورود میکروب ها به بستر ناخن توصیه می شود.
• در صورت مشاهده ی علائمی مثل قرمزی، ترشح یا درد شدید، باید سریعا به پزشک مراجعه کرد.

3- مرطوب نگه داشتن بستر ناخن

• پوست اطراف ناخن ها به دلیل جدا شدن ناخن، به راحتی خشک و ترک دار می شود.
• استفاده از نرم کننده ها یا کرم های مرطوب کننده مخصوص کودکان باعث می شود پوست اطراف ناخن نرم بماند و ناخن جدید راحت تر رشد کند.

4- محافظت در برابر ضربه

• بهتر است تا رشد ناخن جدید، ناخن های کودک کوتاه و مرتب نگه داشته شوند تا گیر نکنند و آسیبی نبینند.
• پوشیدن دستکش نخی در زمان بازی یا هنگام تماس با خاک می تواند از آلودگی و ضربه جلوگیری کند.

5- رژیم غذایی مناسب

• رشد ناخن سالم به تغذیه مناسب وابسته است.
• مصرف مواد غذایی حاوی بیوتین، روی، آهن و ویتامین های گروه B بسیار کمک کننده است.
• غذاهایی مثل تخم مرغ، عدس، گوشت، سبزیجات سبز تیره و مغزها (مثل بادام) می توانند روند بهبود را سریع تر کنند.

6- صبر و پیگیری

• رشد ناخن جدید زمان بر است؛ گاهی چند ماه طول می کشد تا ناخن کاملا جایگزین شود.
• مراجعه ی منظم به متخصص پوست یا کودکان برای بررسی وضعیت ناخن توصیه می شود.

جدا شدن ناخن در کودکان (اونیکولیز و اونیکومادزیس) معرفی بیمار

یک دختر بچه ی 5 ساله که از نظر سلامتی وضعیت خوبی داشت، به اورژانس مراجعه کرد. مشکل اصلی او جدا شدن ناخن ها از دو دست به صورت همزمان بود. مادر توضیح داد که فرزندش طی دو هفته ی گذشته تب متناوب و سرفه داشته است. جالب اینجاست که کودک هیچ نشانه ای از قرمزی، درد، ترشح، ضربه یا سابقه ی مشابه در گذشته نداشت.

در معاینه ی بالینی مشخص شد که کودک دچار اونیکومادزیس (Onychomadesis) است؛ یعنی جدا شدن صفحه ناخن از بستر آن که باعث ریزش ناخن می شود. این حالت در چندین انگشت همزمان مشاهده شد.

تشخیص: اونیکومادزیس پس از ابتلا به کووید-19

دو هفته پیش، همین کودک به دلیل عفونت حاد کووید-19 و بررسی از نظر سندروم التهابی چندسیستمی در کودکان در بیمارستان بستری شده بود. در آن زمان، در نوک انگشتان دو دستش قرمزی و پوسته پوسته شدن دیده شده بود.

پزشکان توضیح می دهند که کووید-19 می تواند باعث بروز تغییرات متنوعی در ناخن ها شود. در بزرگسالان مواردی از اونیکومادزیس گزارش شده است، اما در کودکان این اتفاق بسیار نادر است و موارد محدودی در مقالات پزشکی ثبت شده اند.

مکانیسم دقیق جدا شدن ناخن در اثر ویروس ها هنوز به طور کامل روشن نیست. با این حال، این پدیده در عفونت های ویروسی دیگری مثل کروناویروس های غیر کووید-19، انتروویروس و کوکساکی ویروس هم مشاهده شده است.

خوشبختانه پیش آگهی اونیکومادزیس پس از عفونت ویروسی معمولا خوب است. در این کودک هم، پس از معاینه، پزشک او را با توصیه ی پیگیری در کلینیک پوست و استفاده از نرم کننده های موضعی در صورتی که بستر ناخن در معرض هوا قرار گرفت، مرخص کرد.

نکات کاربردی برای والدین در رابطه با جدا شدن ناخن در کودکان

• جدا شدن ناخن در کودکان می تواند موقتی و مرتبط با عفونت های ویروسی باشد.
• در بیشتر موارد، ناخن ها طی چند ماه دوباره رشد کرده و به حالت طبیعی بازمی گردند.
• مراقبت از بستر ناخن با مرطوب کننده ها و جلوگیری از ضربه یا عفونت ثانویه اهمیت زیادی دارد.
• در صورت مشاهده ی درد، ترشح چرکی یا ادامه دار شدن مشکل، مراجعه به متخصص پوست یا کودکان ضروری است.

سخنی از نی نی تینی

مراقبت درست بعد از جدا شدن ناخن در کودکان نه تنها مانع عفونت می شود، بلکه به رشد طبیعی و سالم ناخن هم کمک می کند. با رعایت بهداشت، استفاده از مرطوب کننده، تغ