بیماری سیور در کودکان

بیماری سیور در کودکان که در پزشکی با نام التهاب آپوفیز استخوان پاشنه یا Calcaneal Apophysitis شناخته می شود، نوعی آسیب ناشی از فشار مکرر در ناحیه پاشنه پا است. در این بیماری، فعالیت های زیاد و تکراری که با پا انجام می شوند، باعث التهاب در استخوان پاشنه می گردند. از آنجا که استخوان های کودکان هنگام رشد نرم تر و حساس تر هستند، این بخش راحت تر دچار آسیب می شود. برای بهبود وضعیت، معمولا لازم است کودک مدتی از فعالیت هایی که فشار زیادی روی پاشنه وارد می کنند فاصله بگیرد تا التهاب کاهش یابد. در این مقاله در مورد این عارضه در کودکان توضیح خواهیم داد.

بیماری سیور چیست؟

بیماری سیور در کودکان در واقع نوعی التهاب در صفحه رشد استخوان پاشنه است. در این حالت، صفحه رشد که بخش انتهایی و نرم استخوان است، تحریک و ملتهب می شود. یکی از عواملی که اغلب در این بیماری نقش دارد، تاندون آشیل است که اگر بیش از حد سفت باشد، هنگام کشش فشار زیادی روی استخوان وارد کرده و باعث التهاب می شود.

بیماری سیور در کودکان یکی از شایع ترین علل درد پاشنه در آن ها، به ویژه کودکان فعال و ورزشکار است. با وجود اینکه به آن “بیماری” گفته می شود، بیشتر شبیه یک آسیب ناشی از فشار مداوم است و با استراحت و گذشت زمان بهبود می یابد.

اصطلاح پزشکی این بیماری کلکانئال آپوفیزیت (Calcaneal Apophysitis) است. این اصطلاح به معنی التهاب صفحه رشد استخوان پاشنه (کلکانئوس) است که به دلیل وارد شدن فشارهای مکرر در زمان فعالیت های روزانه یا ورزشی ایجاد می شود.

کودکان بیشتر مستعد این بیماری هستند چون بخش های پایانی استخوان های آن ها هنوز در حال رشد بوده و از غضروف ساخته شده است. این غضروف ها نرم تر و ضعیف تر از استخوان کامل هستند و راحت تر دچار التهاب یا آسیب می شوند. با افزایش سن، غضروف به استخوان محکم تبدیل می شود. به همین دلیل، بیماری سیور بیشتر در دوران جهش رشدی کودکان بین 8 تا 14 سالگی دیده می شود.

علائم بیماری سیور در کودکان

علائم این بیماری می توانند شدت های مختلفی داشته باشند اما معمولا شامل موارد زیر هستند:

• درد در یک یا هر دو پاشنه (بیشتر کودکان می گویند هر دو پاشنه دردناک است).
• درد هنگام فشار دادن پاشنه یا زمانی که کودک وزن بدنش را روی پا می گذارد.
• ورم یا تغییر رنگ پوست اطراف پاشنه.
• راه رفتن روی نوک پا یا لنگیدن، به ویژه بعد از فعالیت هایی مانند دویدن یا پریدن.
• خشکی و سفتی پاشنه، مخصوصا بعد از بیدار شدن از خواب یا استراحت طولانی.

این علائم اگر نادیده گرفته شوند می توانند شدیدتر شوند و در نهایت مانع از انجام فعالیت های روزانه یا ورزشی کودک شوند.

علت بیماری سیور در کودکان

علت بیماری سیور در کودکان معمولا فشار مکرر روی استخوان پاشنه است. این بیماری به تدریج ایجاد می شود و بر خلاف آسیب های ناگهانی مانند شکستگی یا پیچ خوردگی، روندی آهسته دارد.

وقتی فشار مداوم روی پاشنه وارد می شود، التهاب ایجاد می شود و این التهاب منجر به درد و ورم خواهد شد. یکی از عوامل مهم، سفت بودن تاندون آشیل است. دلیل این اتفاق آن است که در دوران رشد سریع، استخوان ها ممکن است سریع تر از تاندون ها رشد کنند و همین اختلاف باعث می شود تاندون روی استخوان فشار بیشتری وارد کند.

نکته مهم این است که التهاب در واقع بخشی از روند طبیعی ترمیم بدن است. اما اگر فشار روی پاشنه ادامه پیدا کند، روند التهاب هم متوقف نمی شود و درد همچنان باقی خواهد ماند.

گاهی حتی فعالیت های ساده مثل راه رفتن روزمره هم می تواند باعث تشدید علائم شود، چون فشار روی پاشنه به طور کامل قابل اجتناب نیست. با این حال ورزش های پرتحرک روی سطوح سخت مانند بسکتبال، فوتبال یا دویدن های طولانی، احتمال ابتلا به بیماری سیور را افزایش می دهند.

عوامل دیگری که می توانند نقش داشته باشند عبارت اند از:

• داشتن کف پای صاف که باعث وارد شدن فشار نامناسب به پاشنه می شود.
• چاقی کودکان که با اضافه وزن خود فشار بیشتری روی پاها وارد می کنند.

تشخیص بیماری سیور در کودکان

برای تشخیص بیماری سیور در کودکان، پزشک ابتدا معاینه فیزیکی انجام می دهد. او با فشار دادن پاشنه یا قسمت های مختلف پا، محل دقیق درد را بررسی می کند. همچنین ممکن است از کودک بخواهد راه برود، بدود یا بپرد تا مشخص شود چه فعالیتی درد را تشدید می کند.

در برخی موارد، برای اینکه بیماری های دیگر مانند شکستگی های ناشی از فشار یا مشکلات ساختاری استخوان رد شوند، پزشک ممکن است آزمایش های تصویربرداری مانند رادیوگرافی (X-ray) یا ام آر آی (MRI) تجویز کند. این روش ها کمک می کنند پزشک مطمئن شود که مشکل فقط التهاب صفحه رشد است و بیماری جدی تری وجود ندارد.

درمان بیماری سیور در کودکان

درمان بیماری سیور در کودکان شامل روش های ساده و غیرجراحی است و بیشتر بر کاهش درد و استراحت متمرکز است. درمان های اصلی عبارت اند از:

• استراحت: کودک باید مدتی از فعالیت های پرتحرک و ورزشی فاصله بگیرد. بسته به شدت التهاب، این مدت می تواند چند روز تا چند هفته باشد. پزشک دقیق تر تعیین می کند چه زمانی کودک می تواند دوباره فعالیت های خود را شروع کند.
• دارو و کاهش التهاب: مصرف داروهای ضدالتهاب بدون نسخه مانند ایبوپروفن یا ناپروکسن می تواند درد و ورم را کاهش دهد. همچنین استفاده از کمپرس سرد (یخ) به مدت 15 دقیقه و چند بار در روز توصیه می شود.
• استفاده از کفش یا کفی طبی: پزشک ممکن است کفش های استاندارد یا کفی های طبی را برای کاهش فشار روی پاشنه تجویز کند. در بعضی موارد شدید، آتل یا بریس نیز برای ثابت نگه داشتن پا پیشنهاد می شود.
• فیزیوتراپی: تمرین های کششی مخصوص تاندون آشیل و تمرین های تقویتی برای عضلات ساق پا می توانند فشار روی پاشنه را کاهش دهند و روند بهبود را سرعت بخشند.

عوارض بیماری سیور در کودکان

به طور کلی، عوارض بیماری سیور در کودکان جدی و طولانی مدت نیستند. اما اگر درمان نشود، ممکن است درد مدت زیادی ادامه یابد و کودک نتواند فعالیت های ورزشی یا روزمره خود را به راحتی انجام دهد. در بعضی موارد هم این مشکل ممکن است تا زمانی که رشد استخوان ها کامل شود (معمولا حدود 15 سالگی) ادامه داشته باشد.

آینده و پیش آگهی بیماری سیور در کودکان

اگر کودک به موقع استراحت کند و درمان مناسب انجام دهد، درد و التهاب در مدت کوتاهی کاهش می یابد. بیشتر کودکان در عرض چند هفته تا چند ماه دوباره به فعالیت های قبلی خود بازمی گردند.

اما اگر فشار روی پاشنه به هر دلیل ادامه داشته باشد، بیماری ممکن است تا پایان دوران رشد استخوان ها همراه کودک باشد.

پیشگیری از بیماری سیور در کودکان

برای جلوگیری از بازگشت بیماری می توان اقدامات زیر را انجام داد:

• استفاده از کفش مناسب و استاندارد، مخصوصا برای ورزش.
• انجام حرکات کششی روزانه به ویژه برای تاندون آشیل.
• کنترل وزن کودک در صورت داشتن اضافه وزن.
• توجه به اولین نشانه های درد و توقف فعالیت ورزشی در همان لحظه.

سخنی از نی نی تینی

بیماری سیور در کودکان بیماری خطرناک یا دائمی نیست، اما می تواند برای کودک بسیار آزاردهنده باشد. اگر والدین متوجه علائمی مانند درد پاشنه، لنگیدن یا راه رفتن روی نوک پا شدند، باید سریعا به پزشک مراجعه کنند. تشخیص و درمان به موقع باعث می شود التهاب زودتر کاهش پیدا کند و کودک دوباره بتواند با خیال راحت به فعالیت های روزانه و ورزشی خود ادامه دهد.