گریه ناگهانی نوزاد در خواب

نوزادان در طول شب ممکن است ناگهان بیدار شوند و با گریه شدید والدین را غافلگیر کنند. گریه ناگهانی نوزاد در خواب معمولا دلایل مختلف جسمی و رشدی دارد که شناخت آن ها کمک می کند بهتر به نوزاد کمک کنیم. در این مقاله به بررسی علت ها و راهکارهای آرام کردن نوزاد در شب می پردازیم.

گریه ناگهانی نوزاد در خواب: چه کار کنیم وقتی نوزاد وسط شب هیستریک بیدار می شود؟

نوزادان ممکن است در طول شب به دلایل مختلف جسمی و رشدی از خواب بیدار شوند. دلایل گریه ناگهانی نوزاد در خواب می توانند شامل گرسنگی، نیاز به تعویض پوشک، ناراحتی ناشی از دمای محیط، یا حتی ترس های کوتاه مدت باشند. به همین دلیل، صبر و حوصله والدین در این مواقع بسیار مهم است.

چیزی که ممکن است والدین را نگران کند، بیدار شدن ناگهانی نوزاد و گریه ناگهانی نوزاد در خواب به شکل هیستریک در نیمه های شب است. این نوع بیداری معمولا والدین را غافلگیر می کند و باعث می شود از خود بپرسند: «چطور ممکن است نوزاد من در عرض چند ثانیه از خواب آرام به گریه شدید برسد؟» و مهم تر از آن، «علت گریه ناگهانی نوزاد در خواب چیست؟»

دلیل این بیدار شدن های هیستریک تا حد زیادی به سن نوزاد بستگی دارد. نوزادان تازه متولد شده معمولا دلایل کاملا متفاوتی برای بیدار شدن دارند نسبت به نوزادان 4 ماهه، و نوزادان 9 تا 12 ماهه نگرانی ها و نیازهای خاص خود را دارند. به همین دلیل، تشخیص علت گریه و ناراحتی نوزاد باید با توجه به سن و مرحله ی رشد او انجام شود.

اگر شب های شما با فریادها و گریه های ناگهانی نوزاد آرامتان مختل شده است، در ادامه به ۹ دلیل رایج بیدار شدن و گریه ناگهانی نوزاد در خواب و راهکارهای عملی برای مدیریت آن ها می پردازیم. این راهکارها کمک می کنند تا والدین بتوانند شب های آرام تری داشته باشند و روند خواب نوزاد خود را بهتر دنبال کنند.

9 دلیل بیدار شدن و گریه ناگهانی نوزاد در خواب

نوزادان نسبت به بزرگسالان بسیار بیشتر در معرض اختلالات شبانه هستند، زیرا دلایل زیادی برای بیدار شدن آن ها وجود دارد. رایج ترین این دلایل عبارتند از:

1. گرسنگی
2. نفخ یا مشکلات گوارشی
3. رویش دندان
4. محیط خواب نامناسب
5. بیماری
6. اضطراب جدایی
7. بازگشت های خواب (Sleep regressions)
8. جهش رشد
9. کابوس یا وحشت شبانه

در ادامه هر یک از این دلایل را با جزئیات بیشتر بررسی می کنیم و نکات عملی برای کمک به نوزاد و والدین ارائه می دهیم.

1- گرسنگی

اگر نوزاد شما زیر 4 ماه سن دارد، بزرگ ترین دلیل برای گریه ناگهانی نوزاد در خواب معمولا گرسنگی است. نوزادان در این سن معمولا هر 2 تا 3 ساعت یک بار تغذیه می شوند و خواب طولانی شبانه برایشان هنوز طبیعی نیست.

با گذشت زمان، برخی از وعده های شبانه کاهش پیدا می کند و نوزاد می تواند مدت طولانی تری بین تغذیه ها صبر کند. اما در این سن، اگر چند ساعت از آخرین تغذیه گذشته باشد، احتمالا علت بیدار شدن نوزاد گرسنگی است.

نکته کاربردی برای والدین ایرانی: می توانید قبل از خواب نوزاد، یک وعده شیر کامل بدهید و دمای محیط را آرام و مناسب نگه دارید تا احتمال بیدار شدن های ناشی از گرسنگی کاهش یابد. همچنین، استفاده از ردیاب خواب نوزاد کمک می کند زمان دقیق بیداری ها و نیاز به تغذیه شبانه را ثبت و تحلیل کنید.

2- نفخ و مشکلات گوارشی

یکی از دلایل گریه ناگهانی نوزاد در خواب ممکن است مربوط به مشکلات گوارشی او باشد. سیستم گوارشی نوزاد هنوز کامل نشده است و هضم برخی مواد غذایی به کندی انجام می شود. حتی اگر نوزاد به شیر گاو یا شیر خشک حساسیت نداشته باشد، دستگاه گوارش او گاهی قادر به هضم کامل مواد غذایی نیست.

این مشکل باعث ایجاد نفخ، درد شکم و ناراحتی می شود. چون نوزاد هنوز قادر به حل این مشکل نیست، با گریه ناگهانی در خواب این ناراحتی را به والدین منتقل می کند.

علائم نفخ شامل موارد زیر است:

• باد کردن شکم
• جمع کردن پاها به سمت شکم
• درد و ناراحتی مداوم

راهکار عملی: ماساژ آرام شکم نوزاد به صورت دورانی، بالا آوردن پاها به آرامی برای خروج گاز، یا تغییر وضعیت خواب می تواند کمک کننده باشد. استفاده از دمای مناسب اتاق و لباس سبک نیز به کاهش ناراحتی کمک می کند.

3- رویش دندان

شروع رویش دندان ها معمولا بین 4 تا 6 ماهگی اتفاق می افتد و یکی از دلایل رایج شدن شبانه نوزاد است. درد و خارش لثه ها می تواند باعث گریه ناگهانی نوزاد در خواب شود.

علائم شایع رویش دندان عبارتند از:

• ترشح بیش از حد بزاق
• تمایل نوزاد به گذاشتن هر چیزی در دهان
• ورم و حساس شدن لثه ها

راهکار عملی: استفاده از دندان گیرهای خنک، ماساژ آرام لثه ها با انگشت تمیز، و ارائه وعده های شیردهی کوتاه و منظم قبل از خواب می تواند کمک کننده باشد.

4- محیط خواب نامناسب

پوشک کثیف، اتاقی که خیلی گرم یا خیلی سرد است، یا تشک خیس از ادرار — اگر این شرایط برای شما آزاردهنده باشد، مطمئنا برای نوزاد هم ناراحت کننده خواهد بود.

نوزادان هنوز قادر به حل مشکلات خود نیستند، بنابراین از طریق گریه ناگهانی نوزاد در خواب به شما اطلاع می دهند که چیزی در محیط خواب آن ها باعث ناراحتی شده است. گاهی این پیام به شکل فریاد و گریه شدید نمایان می شود، بنابراین بررسی محیط خواب و اطمینان از تمیزی، دمای مناسب و راحتی تخت نوزاد بسیار اهمیت دارد.

5- بیماری

یکی از دلایل گریه ناگهانی نوزاد در خواب ابتلا به بیماری است، اگر بیماری در نیمه شب نوزاد را درگیر کند، ممکن است ناگهان با تب، درد شکم یا گرفتگی بینی بیدار شود.

والدین باید دمای بدن نوزاد را بررسی کنند و اگر نوزاد غیرقابل آرامش است یا گوش، چشم یا بینی خود را می مالد، احتمالا می خواهد به شما بفهماند که حالش خوب نیست. در این شرایط، مشاوره با پزشک و بررسی علائم فیزیکی ضروری است.

6- اضطراب جدایی

در نوزادان بزرگ تر(حدود 9 ماه به بالا) بیدار شدن شبانه بیشتر جنبه ی رشدی و عاطفی دارد تا جسمی.

پزشکان توصیه می کنند که از 9 تا 12 ماهگی، یکی از دلایل رایج بیدار شدن شبانه، اضطراب جدایی است. نوزاد ممکن است شب ها بیدار شود، متوجه شود مادر یا پدر حضور ندارند و دچار گریه ناگهانی نوزاد در خواب شود.

اگر نوزاد بلافاصله پس از حضور شما آرام شود، این نشان دهنده ی نیاز عاطفی است، نه پوشک کثیف یا گرسنگی.

7- بازگشت های خواب (Sleep regressions)

بازگشت های خواب، یکی از دشوارترین چالش های والدین است که کمتر کسی از آن صحبت می کند. این وضعیت معمولا در مراحل رشد مختلف رخ می دهد: ماه چهارم، ششم، هشتم، دوازدهم، هجدم و بیست وچهارم.

همه این مراحل یک ویژگی مشترک دارند: نشان دهنده ی یک نقطه عطف رشد در نوزاد هستند. چه نوزاد استقلال بیشتری پیدا کند، چه سعی کند خواسته های خود را اعلام کند یا صرفا دلتنگ شما باشد، تغییرات رشدی اغلب باعث اختلال در خواب می شوند.

در نوزادان زیر یک سال، دلیل اصلی بازگشت خواب معمولا وابستگی به روال خواب یا شیء کمکی خواب است. برای مثال، اگر نوزاد همیشه با شیشه شیر یا پستانک به خواب رفته و در نیمه شب آن را پیدا نکند، شروع به گریه می کند. همین موضوع برای دست های مادرانه یا بغل کردن نیز صادق است؛ اگر نوزاد وابسته به این روش ها برای خوابیدن باشد، بیدار شدن شبانه او همراه با اضطراب خواهد بود و باعث گریه ناگهانی نوزاد در خواب می شود.

8- جهش رشد

نوزادان کوچکتر گاهی دوره های جهش رشد را تجربه می کنند که باعث می شود بسیار گرسنه شوند. این دوره ها معمولا 2 تا 3 روز طول می کشند.

در این دوران، نوزاد ممکن است نه تنها بیشتر در طول شب بیدار شود، بلکه تقاضای تغذیه را با شدت بیشتری نشان دهد. اگر تنها با تغذیه آرام می شود، این وضعیت معمولا موقت است و خود به خود برطرف می شود.

9- کابوس یا وحشت شبانه

کابوس ها و وحشت های شبانه بیشتر در سن 3 تا 4 سالگی رایج هستند، اما می توانند خواب نوزاد را هم مختل کرده و باعث گریه ناگهانی نوزاد در خواب شوند. نوزادان کمتر از 18 ماه معمولا وحشت شبانه ندارند، اما ممکن است با رفلکس بیش فعال تعجب (startle reflex) از خواب بیدار شوند و شبیه این باشد که از کابوس بیدار شده اند.

در این شرایط، یک لمس آرام یا نوازش کوتاه می تواند به نوزاد کمک کند دوباره بخوابد.

با گریه ناگهانی نوزاد در خواب چه کنیم؟

در صورت مشاهده گریه ناگهانی نوزاد در خواب، می توانید مراحل زیر را برای تشخیص علت انجام دهید:

1. بررسی نیازهای پایه نوزاد: آیا تغذیه شده؟ آیا پوشک تمیز است؟ آیا دمای اتاق مناسب است؟ گاهی تنها راه حل، تغذیه، تعویض پوشک یا پیچیدن دوباره نوزاد است.
2. بررسی درد فیزیکی: اگر نوزاد در طول روز هر چیزی را می جوید، احتمالا دندان در می آورد؛ ماساژ لثه یا مصرف دوز مناسب استامینوفن برای سن او می تواند مفید باشد. اگر نفخ دارد، حرکات دوچرخه ای پا یا قطره گاز می تواند کمک کند، اما قبل از آن با پزشک مشورت کنید.
3. ارزیابی واکنش عاطفی نوزاد: اگر نوزاد خوشحال است که شما در اتاق هستید، ممکن است اضطراب جدایی داشته باشد. اگر با گرفتن او یا بازگرداندن پستانک آرام می شود، احتمالا به شیء کمکی خواب وابسته شده است.

اگر تمام نیازهای پایه برطرف شده باشند، ممکن است نوزاد نیاز به یادگیری مهارت خودآرام سازی داشته باشد.

آیا آموزش خواب به رفع گریه ناگهانی نوزاد در خواب کمک می کند؟

اگر نوزاد وابسته به روال یا شیء خاصی برای خوابیدن است، آموزش خواب (sleep training) می تواند راه حل باشد. این کار به نوزاد کمک می کند یاد بگیرد خود به خواب برود و بدون حضور والدین چند ساعت بخوابد.

• آموزش خواب معمولا برای نوزادان زیر 4 ماه توصیه نمی شود.
• ممکن است چند هفته طول بکشد تا اثر کند. صبر و استمرار اهمیت زیادی دارد.

چه زمانی با پزشک مشورت کنیم؟

اکثر اختلالات خواب نوزاد قابل مدیریت در خانه هستند. با این حال، اگر نوزاد:

• بیمار به نظر می رسد
• تغذیه یا ادرار غیرطبیعی دارد
• تب 38 درجه سانتی گراد یا بالاتر دارد
• شب ها بدون دلیل گریه می کند

در این شرایط حتما با پزشک تماس بگیرید.

سخنی از نی نی تینی

نوزادان به دلایل مختلف در طول شب بیدار می شوند، بیشتر گریه ناگهانی نوزاد در خواب طبیعی و جدی نیستند.

• نوزادان زیر 6 تا 9 ماه عمدتا نیازهای فیزیکی دارند، مانند گرسنگی یا دندان درآوردن.
• نوزادان بالای 9 ماه بیشتر با اختلالات رشدی، مانند اضطراب جدایی مواجه هستند.

شناخت دلیل بیداری نوزاد، اولین قدم برای کاهش اختلالات خواب است. صبر، حوصله و استفاده از ردیاب خواب نوزاد و کودک می تواند والدین را در مدیریت این وضعیت کمک کند. اگر مطمئن نیستید، یا نوزاد بیمار به نظر می رسد، با پزشک مشورت کنید.