کاهش وزن در بارداری

آیا کاهش وزن در بارداری امکان پذیر است؟

به طور کلی، کاهش وزن در بارداری به خصوص پس از سه ماهه اول کار ایمنی محسوب نمی شود. بدن مادر در این دوران نیازمند انرژی و مواد مغذی بیشتری است تا بتواند رشد جنین را به خوبی حمایت کند. اگر مادر رژیم بگیرد یا وزن کم کند، احتمال دارد برخی از ویتامین ها و مواد معدنی ضروری به بدن او و جنین نرسد.

آیا می توانم در دوران بارداری وزن کم کنم؟

پزشکان توصیه می کنند که در طول دوران بارداری هیچ گاه هدف شما کاهش وزن نباشد، حتی اگر اضافه وزن یا چاقی داشته باشید. تنها استثنا مربوط به اوایل بارداری است که در ادامه به آن اشاره خواهیم کرد.
تحقیقات نشان می دهد افزایش یا کاهش وزن مادر در این دوران تأثیر مستقیمی بر سلامت جنین دارد.

کاهش وزن در بارداری نشانه چیست؟

در بسیاری از مواقع به این معناست که بدن مادر انرژی کافی دریافت نمی کند. در نتیجه، رشد طبیعی جنین ممکن است دچار اختلال شود. همچنین رژیم گرفتن در این دوران می تواند باعث کمبود کالری و مواد مغذی شود که برای سلامت بارداری ضروری هستند.

چرا کاهش وزن در بارداری خطرناک است؟

ممکن است تصور کنید که اضافه وزن یا چاقی در بارداری مشکل ساز است (که درست هم هست و می تواند خطر دیابت بارداری یا فشار خون بالا را افزایش دهد). اما باید بدانید که کاهش وزن در بارداری می تواند عوارض جدی تری داشته باشد.

کاهش وزن در بارداری چه عوارضی دارد؟

• افزایش احتمال به دنیا آمدن نوزاد کم وزن (کوچک تر از سن بارداری یا همان SGA).
• افزایش خطر زایمان زودرس.
• کاهش ذخیره انرژی مادر که برای دوران بارداری و شیردهی ضروری است.

کاهش وزن در اوایل بارداری

حالا این سؤال پیش می آید: کاهش وزن در بارداری در کدام ماه خطرناک است؟ در سه ماهه اول، کم شدن وزن معمولا طبیعی است و جای نگرانی زیادی ندارد. دلایل آن عبارت اند از:

• ویار صبحگاهی: در سه ماهه اول، تهوع و استفراغ باعث می شود برخی مادران اشتهای کمتری داشته باشند و در نتیجه وزنشان کم شود. در این مرحله جنین بیشتر از ذخایر بدن مادر استفاده می کند و رشد طبیعی او مختل نمی شود.
• ذخایر چربی بدن: در مادرانی که اضافه وزن دارند، بدن انرژی مورد نیاز جنین را از ذخایر چربی تأمین می کند. بنابراین کم شدن مختصر وزن در اوایل بارداری لزوما مضر نیست.
• اصلاح سبک زندگی: برخی زنان با شروع بارداری سبک زندگی سالم تری را در پیش می گیرند؛ مثلا مصرف غذاهای سالم یا شروع فعالیت های سبک. این تغییرات ممکن است باعث کاهش وزن جزئی شود.

البته اگر وزن تان به میزان قابل توجهی کم شد یا با علائم شدید تهوع و استفراغ روبه رو شدید، باید سریعا به پزشک اطلاع دهید. در بعضی موارد این موضوع می تواند نشانه بیماری ای به نام هایپرامسیس گراویداروم (تهوع و استفراغ شدید بارداری) باشد که نیاز به درمان پزشکی دارد.

افزایش یا کاهش وزن در بارداری در زنان دارای اضافه وزن یا چاقی

اگر اضافه وزن یا چاقی داشته باشم، باید در بارداری چقدر وزن اضافه کنم؟

بسیاری از مادران باردار با اضافه وزن یا چاقی وارد دوران بارداری می شوند، پس اگر شما هم در این شرایط هستید تنها نیستید. بر اساس شاخص توده بدنی (BMI)، اگر پیش از بارداری عدد بین 25 تا 29.9 داشته باشید، در گروه اضافه وزن قرار می گیرید و اگر عدد 30 یا بیشتر باشد، در گروه چاقی محسوب می شوید.

میزان وزنی که باید طی بارداری اضافه کنید بستگی به همین شاخص دارد:

• اگر BMI شما بین 25 تا 29.9 باشد: توصیه می شود در مجموع حدود 7 تا 11 کیلوگرم اضافه کنید، یعنی به طور متوسط 1 تا 1.5 کیلوگرم در ماه در سه ماهه دوم و سوم.
• اگر BMI شما 30 یا بالاتر باشد: پیشنهاد می شود افزایش وزنتان بین 5 تا 9 کیلوگرم باشد.

این مقادیر بر اساس دستورالعمل های مؤسسه پزشکی آمریکا (IOM) ارائه شده اند. البته برخی پژوهشگران معتقدند که برای زنان چاق، حتی افزایش کمتر از این مقدار هم ممکن است بی خطر یا حتی مفید باشد. برای مثال، مطالعاتی نشان داده اند زنانی که تنها حدود 3 تا 6 کیلوگرم وزن اضافه کردند، نتایج بارداری مشابه یا حتی بهتری نسبت به گروهی که مطابق توصیه 7 تا 9 کیلوگرم اضافه کرده بودند، داشته اند.

به همین دلیل، اگر اضافه وزن دارید، بهتر است با پزشک خود درباره میزان افزایش وزن هدف صحبت کنید. در صورتی که کمتر از مقدار توصیه شده وزن اضافه کنید، پزشک باید به طور منظم وضعیت رشد جنین و سلامت بارداری شما را بررسی کند.

آیا می توانم در دوران بارداری رژیم لاغری بگیرم؟

پاسخ قطعی این است: خیر. دوران بارداری زمان مناسبی برای رژیم گرفتن و کاهش وزن نیست. محدود کردن کالری یا حذف گروهی از مواد غذایی می تواند برای شما و جنین خطرناک باشد. بدن شما در این زمان به انرژی، ویتامین ها و مواد معدنی بیشتری نیاز دارد تا رشد سالم جنین را تضمین کند.

همچنین رژیم های محدودکننده کربوهیدرات مانند کتو یا اتکینز در بارداری به شدت ممنوع هستند. زیرا جنین برای رشد به کربوهیدرات نیاز دارد و وضعیت طولانی مدت کتوزیس می تواند به او آسیب برساند.

چگونه می توانم در بارداری وزنم را کنترل کنم؟

اگر اضافه وزن یا چاقی دارید، لازم نیست به فکر کاهش وزن در بارداری باشید. بلکه کافی است افزایش وزنتان را در محدوده توصیه شده کنترل کنید. برای این کار می توانید:

• وعده های غذایی متعادل و میان وعده های سالم مصرف کنید.
• روزانه حدود 8 تا 10 لیوان آب بنوشید تا بدن هیدراته بماند.
• کربوهیدرات های پیچیده مثل حبوبات، میوه ها، سبزیجات و غلات کامل را جایگزین نان سفید، برنج سفید یا ماکارونی ساده کنید.
• وزن خود را به طور منظم با مشورت پزشک بررسی کنید.

این روش ها به شما کمک می کنند بدون اینکه رژیم بگیرید، وزن گیری سالم و کنترل شده ای در بارداری داشته باشید.

کاهش وزن در بارداری چه زمانی نگران کننده است؟

کاهش وزن در بارداری نشانه چیست؟ اگر این موضوع در سه ماهه دوم یا سوم رخ دهد، باید با دقت بررسی شود. گاهی کاهش وزن در بارداری ناشی از، از دست دادن مایعات اضافی بدن است و خطری ندارد. اما در موارد دیگر می تواند نشانه ای از مشکلاتی مثل:

• تغذیه ناکافی یا عادات غذایی نامناسب
• علائمی مانند تهوع، سوزش معده، نفخ یا یبوست که باعث کم اشتهایی می شوند
• اختلال رشد جنین
• یا حتی افسردگی دوران بارداری

اگر در مدت کوتاهی وزن زیادی کم کردید مثلا حدود 2 کیلوگرم در یک هفته حتما باید سریعا به پزشک مراجعه کنید. کاهش وزن ناگهانی می تواند سلامت شما و جنین را تهدید کند.

سخنی از نی نی تینی

به یاد داشته باشید که دوران بارداری زمانی برای رژیم گرفتن یا لاغری نیست. بدن شما و جنین به انرژی، ویتامین ها و مواد مغذی کافی نیاز دارند. کاهش وزن در بارداری، به خصوص در سه ماهه دوم و سوم، می تواند نشانه ای از مشکل باشد و سلامت نوزاد را تحت تأثیر قرار دهد.

اگر در اوایل بارداری به دلیل تهوع یا تغییر سبک زندگی کمی وزن کم کردید، معمولا جای نگرانی نیست. اما در صورت کاهش وزن ناگهانی یا شدید، حتما باید با پزشک مشورت کنید. بهترین راه برای داشتن بارداری سالم این است که وزن گیری خود را طبق توصیه پزشک کنترل کنید، تغذیه متعادل داشته باشید، آب کافی بنوشید و فعالیت سبک و مناسب دوران بارداری انجام دهید.

به یاد داشته باشید: هدف در بارداری سلامتی شما و رشد طبیعی جنین است، نه کاهش وزن.