بیماری هاشیموتو باعث می شود بدن شما هورمون تیروئید کمتری تولید کند. این موضوع نه تنها می تواند باردار شدن را سخت تر کند، بلکه هاشیموتو در بارداری نیز خطر بروز عوارضی مانند سقط جنین را افزایش می دهد.
با این حال، داشتن بیماری هاشیموتو به معنای غیرممکن بودن بارداری نیست. بسیاری از زنان با وجود این بیماری باردار می شوند و بارداری خود را تا پایان ادامه می دهند. اما باید توجه داشت که این مسیر با ریسک هایی همراه است و نیاز به مراقبت ویژه و همکاری نزدیک با پزشک دارد، به ویژه اگر هم اکنون باردار هستید یا برای بارداری برنامه ریزی می کنید.
در این مقاله، اثرات هاشیموتو در بارداری را بررسی می کنیم و به عوارض احتمالی پس از زایمان نیز می پردازیم.
آیا هاشیموتو بر باروری تأثیر می گذارد؟
هاشیموتو یک بیماری خودایمنی تیروئید است. در این وضعیت، سیستم ایمنی بدن به اشتباه غده تیروئید را به عنوان یک عامل بیماری زا شناسایی کرده و به آن حمله می کند. این حمله به بافت تیروئید آسیب می زند و باعث می شود غده نتواند به اندازه کافی هورمون تیروئید تولید کند.
کاهش سطح هورمون تیروئید می تواند باعث نامنظم شدن قاعدگی شود و این نامنظمی شانس باردار شدن را کاهش می دهد. معمولا با دریافت دوز مناسب هورمون تیروئید جایگزین، چرخه قاعدگی به حالت منظم بازمی گردد و احتمال بارداری افزایش پیدا می کند.
پزشکان توصیه می کنند پیش از اقدام به بارداری، بیماری تیروئیدتان تحت کنترل کامل باشد. البته همیشه بارداری ها برنامه ریزی شده نیستند. اگر هاشیموتو درمان نشده یا ناقص درمان شده دارید و باردار شده اید، باید فورا به پزشک مراجعه کنید. ممکن است به یک متخصص زنان و زایمان که در بارداری های پرخطر تجربه دارد نیاز داشته باشید.
یکی دیگر از مشکلات مرتبط با علائم بیماری هاشیموتو در بارداری، افزایش خطر ابتلا به سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS) است. در این بیماری، به دلیل اختلال هورمونی، تخمک گذاری متوقف می شود و امکان بارداری کاهش می یابد. خوشبختانه PCOS قابل درمان است و متخصص زنان می تواند با تجویز داروها و روش های مناسب، تخمک گذاری را دوباره فعال کند.
عوارض بیماری هاشیموتو در بارداری
هاشیموتوی درمان نشده یا ناقص درمان شده می تواند منجر به مشکلاتی در دوران بارداری شود که هم سلامت مادر و هم سلامت جنین را تحت تأثیر قرار می دهد. بیماری هاشیموتو در بارداری ابتلا به شرایط زیر را افزایش می دهد:
- پره اکلامپسی (مسمومیت بارداری)
- کم خونی
- سقط جنین
- جداشدگی جفت
پره اکلامپسی
پره اکلامپسی وضعیتی است که با افزایش فشار خون در دوران بارداری و وجود پروتئین غیرطبیعی در ادرار همراه است. این مشکل که می تواند از عوارض بیماری هاشیموتو در بارداری باشد، معمولا در اواخر بارداری بروز می کند و می تواند به اندام های مادر آسیب برساند و برای جنین عوارضی مانند موارد زیر داشته باشد:
- کندی رشد داخل رحم
- زایمان زودرس
- مرگ جنین در رحم
ایجاد کند.
علائم هشداردهنده پره اکلامپسی که باید مراقب آن ها باشید عبارتند از:
- تورم در صورت و دست ها
- سردرد
- تاری دید
- درد در قسمت بالای سمت راست شکم
پزشکان برای زنانی که در معرض خطر بالای پره اکلامپسی هستند، مصرف روزانه آسپرین با دوز پایین را بین هفته های 12 تا 28 بارداری (ترجیحا قبل از هفته 16) توصیه می کنند تا از بروز این مشکل و عوارض آن پیشگیری شود.
در صورت ابتلا به پره اکلامپسی، گاهی بهترین راهکار برای حفظ جان مادر، زایمان فوری است؛ هرچند این تصمیم همیشه برای جنین بی خطر نیست.
- اگر بارداری به هفته 37 یا بیشتر رسیده باشد، معمولا پزشک اقدام به زایمان می کند، به ویژه در موارد شدید بیماری.
- اگر بارداری کمتر از 37 هفته باشد، بسته به شدت بیماری و وضعیت جنین، ممکن است زایمان به تعویق بیفتد و مادر تحت استراحت مطلق یا بستری در بیمارستان قرار گیرد.
در برخی موارد، داروهای کورتیکواستروئیدی برای تسریع رشد ریه های جنین تجویز می شوند تا در صورت لزوم، زایمان زودرس کم خطرتر شود. با این حال، اگر سلامت مادر به خطر بیفتد، ممکن است ناچار به زایمان زودهنگام شوند.
کم خونی
کم خونی یعنی کاهش تعداد گلبول های قرمز یا هموگلوبین در خون. این وضعیت که یکی از عوارض بیماری هاشیموتو در بارداری است می تواند باعث مشکلات زیر شود:
- سیستم ایمنی را ضعیف کند
- خطر خونریزی در حین زایمان را افزایش دهد
- باعث زایمان زودرس یا تولد نوزاد با وزن پایین شود
علائم کم خونی معمولا وقتی تعداد سلول های خونی بسیار پایین بیاید بروز می کند. این علائم شامل:
- رنگ پریدگی پوست، لب ها یا ناخن ها
- خستگی مفرط
- سرگیجه
- کاهش تمرکز
- تنگی نفس
- ضربان قلب تند
درمان اصلی کم خونی مصرف مکمل های آهن است. پزشک همچنین ممکن است رژیمی سرشار از منابع آهن مانند گوشت قرمز، عدس، اسفناج و خرما توصیه کند. در موارد شدید، درمان می تواند شامل:
- تزریق آهن به صورت وریدی
- انتقال خون (تزریق گلبول قرمز)
سقط جنین
پزشکان مدت هاست می دانند که بیماری هاشیموتو در بارداری با افزایش خطر سقط جنین مرتبط است. این موضوع هم به دلیل عدم تعادل هورمون تیروئید و هم به دلیل اختلالات ایمنی رخ می دهد.
در شرایط طبیعی، بدن مادر در دوران بارداری بخشی از سیستم ایمنی را که بافت های خارجی را هدف قرار می دهد، غیرفعال می کند تا جنین که نیمی از ژن هایش از پدر است، به عنوان یک جسم خارجی رد نشود. در رابطه با بیماری هاشیموتو در بارداری، این فرایند به درستی انجام نمی شود و احتمال دارد بدن مادر جنین را به عنوان یک جسم خارجی دفع کند.
علائم احتمالی سقط جنین شامل موارد زیر است:
- خونریزی واژینال که ممکن است از خفیف تا شدید متغیر باشد
- درد کمر
- درد یا گرفتگی شکم
البته هر خونریزی در سه ماهه اول به معنای سقط جنین نیست، اما بهتر است در هر مرحله از بارداری که خونریزی داشتید، فورا به پزشک مراجعه کنید.
برخی پژوهش ها نشان داده اند که درمان مناسب تیروئید پیش از بارداری می تواند خطر سقط را کاهش دهد، اما مشخص نیست که سطح هورمون ها در طول بارداری هم همین تأثیر را دارد یا نه. درمان های پیشنهادی برای کاهش خطر سقط مرتبط با هاشیموتو در بارداری شامل موارد زیر است:
- سلنیوم
- ویتامین D3
- تزریق ایمونوگلوبولین وریدی (IVIG)
در صورت بروز علائم هشداردهنده، پزشک ممکن است توصیه کند:
- استراحت مطلق
- پرهیز از رابطه جنسی
- انجام سونوگرافی برای بررسی وضعیت جنین
- آزمایش خون برای اندازه گیری هورمون بارداری
جداشدگی جفت (Placental Abruption)
جفت، منبع حیاتی برای جنین است که مواد غذایی و اکسیژن را از خون مادر به جنین منتقل می کند. در جداشدگی جفت، جفت قبل از زایمان از دیواره رحم جدا می شود. این اتفاق بیشتر در سه ماهه سوم رخ می دهد، اما ممکن است گاهی به دلیل بیماری هاشیموتو در بارداری در نیمه دوم این دوران هم پیش بیاید.
این جداشدگی باعث کاهش خون و اکسیژن رسانی به جنین شده و ممکن است منجر به زایمان زودرس شود. در موارد نادر، این وضعیت می تواند باعث مرگ جنین در رحم شود. همچنین، ممکن است باعث خونریزی شدید در مادر شود که یک وضعیت اورژانسی و خطرناک برای هر دو است.
علائم جداشدگی جفت (از عوارض بیماری هاشیموتو در بارداری) عبارتند از:
- خونریزی واژینال که می تواند خفیف یا شدید باشد
- دردهای شکمی یا حساسیت در ناحیه شکم
- انقباضات دردناک رحم
- تغییر در حرکت جنین (کم یا زیاد شدن حرکات)
پس از بروز جداشدگی جفت، پزشکان قادر به اتصال مجدد جفت به رحم نیستند، اما گاهی خود به خود ترمیم اتفاق می افتد. درمان بستگی به شدت مشکل و مدت بارداری دارد:
- جداشدگی خفیف: معمولا بستری کوتاه مدت در بیمارستان و استراحت مطلق به همراه نظارت دقیق کافی است.
- جداشدگی متوسط: احتمالا بستری تا پایان بارداری و ممکن است به تزریق خون نیاز باشد. اگر جنین در وضعیت خطر باشد، ممکن است زایمان القایی زودهنگام انجام شود.
- جداشدگی شدید (جدایی کامل): نیاز فوری به زایمان است و احتمال سقط جنین وجود دارد. تزریق خون به احتمال زیاد لازم می شود.
مطالعات نشان داده اند که درمان هاشیموتو در بارداری با لووتیروکسین (داروی تیروئید) تأثیری بر کاهش ریسک جداشدگی جفت ندارد.
در صورت مشاهده هرگونه خونریزی واژینال، درد شکم یا انقباضات دردناک در بارداری، سریعا با پزشک تماس بگیرید یا به اورژانس مراجعه کنید.
میزان شیوع هاشیموتو در بارداری
بیماری هاشیموتو در بارداری، حدود 2 تا 3 درصد از بارداری ها تشخیص داده می شود. برخی علائم آن شامل خستگی شدید، گرفتگی عضلات، یبوست شدید، مشکلات حافظه یا تمرکز و حساسیت به سرما است. از آنجا که بسیاری از این علائم می توانند با علائم طبیعی بارداری هم پوشانی داشته باشند، تشخیص هاشیموتو در بارداری گاهی دشوار است.
عوارض احتمالی بعد از زایمان در افراد مبتلا به هاشیموتو در بارداری
اختلالات تیروئیدی ممکن است پس از زایمان (دوران پس از زایمان) نیز تأثیرگذار باشند.
خونریزی شدید پس از زایمان (Postpartum Hemorrhage)
بیماری هاشیموتو در بارداری احتمال خونریزی شدید بعد از زایمان را افزایش می دهد که به آن خونریزی پس از زایمان گفته می شود. این خونریزی معمولا ظرف 24 ساعت پس از زایمان اتفاق می افتد و اغلب در هنگام خارج کردن جفت رخ می دهد.
هنگام زایمان، انقباضات رحمی باعث می شوند رگ های خونی متصل به جفت فشار داده شده و خونریزی متوقف شود. اما اگر این انقباضات به اندازه کافی قوی نباشند، خونریزی ادامه می یابد و باعث خونریزی شدید می شود. همچنین پارگی در اندام های دیگر یا مشکلات انعقادی می توانند موجب خونریزی پس از زایمان شوند.
علائم خونریزی پس از زایمان عبارتند از:
- خونریزی کنترل نشده
- کاهش فشار خون
- افزایش ضربان قلب
- کاهش تعداد گلبول های قرمز
- تورم و درد در ناحیه واژن (گاهی)
معمولا در بیمارستان هستید که این خونریزی شایع ترین زمان خود را دارد، به خصوص اگر زایمان سزارین داشته باشید. اما ممکن است پس از ترخیص هم رخ دهد.
درمان خونریزی پس از زایمان شامل عبارتند از:
- داروهای کمک کننده به لخته شدن خون
- ماساژ رحم برای تحریک انقباض
- ترمیم بافت های آسیب دیده
- بستن یا مسدود کردن رگ های خونی
- استفاده از وسایلی برای اعمال فشار به محل خونریزی
- در موارد شدید، باز کردن جراحی شکم برای پیدا کردن منبع خونریزی
- در نهایت، در صورت عدم موفقیت سایر روش ها، برداشتن رحم (هیسترکتومی)
تأثیر بیماری هاشیموتو در بارداری بر روند بهبود پس از زایمان
پس از تولد نوزاد، پزشک باید سطح هورمون های تیروئید شما را تحت نظر داشته باشد، به ویژه اگر در دوران بارداری دوز لووتیروکسین افزایش یافته باشد.
معمولا بارداری تأثیر طولانی مدتی بر شدت بیماری هاشیموتو ندارد و بیشتر افراد پس از زایمان به دوز قبلی داروی خود بازمی گردند.
اگر نشانه هایی از پرکاری تیروئید به دلیل مصرف زیاد دارو مشاهده کردید، حتما به پزشک اطلاع دهید. این علائم شامل موارد زیر است:
- اضطراب و تحریک پذیری
- ضعف عضلانی
- حساسیت به گرما
- لرزش دست
- تپش قلب سریع و نامنظم
- تغییرات خلقی
- اسهال یا افزایش دفعات اجابت مزاج
- بزرگی غده تیروئید (گواتر) همراه با مشکل در بلع یا تنفس
آیا هاشیموتو روی شیر دادن به نوزاد تأثیر دارد؟
بیماری هاشیموتو معمولا مانعی برای شیردهی نیست. مقادیر اندکی لووتیروکسین ممکن است وارد شیر مادر شود، اما تصور می شود برای نوزاد بی خطر باشد.
سخنی از نی نی تینی
بیماری هاشیموتو می تواند احتمال بارداری را کاهش دهد و عوارض مهم بیماری هاشیموتو در بارداری مانند پره اکلامپسی، کم خونی، سقط جنین و جداشدگی جفت ایجاد کند. کنترل مناسب سطح هورمون تیروئید پیش از بارداری می تواند خطر این مشکلات را کاهش دهد. پس از زایمان، احتمال خونریزی شدید وجود دارد که نیاز به مراقبت های پزشکی ویژه دارد. پزشک شما در طول بارداری و پس از آن، وضعیت سلامت و درمان هاشیموتو را به دقت زیر نظر خواهد داشت تا بهترین نتایج برای مادر و نوزاد حاصل شود.
اگر شما یا یکی از نزدیکانتان تجربه ای از بیماری هاشیموتو در بارداری دارید، لطفا تجربیات و سوالات خود را در بخش نظرات با ما در میان بگذارید. این به ما کمک می کند تا بتوانیم اطلاعات مفیدتر و به روزتری ارائه کنیم و شما را بهتر در مسیر بارداری و درمان همراهی کنیم. همچنین، اگر نکته یا پیشنهادی برای تکمیل این مقاله دارید، خوشحال می شویم بشنویم. سلامت شما و فرزندتان برای ما اولویت است!
