مهمترین نکات بهداشتی در بارداری

در دوران بارداری، رعایت برخی نکات و پرهیز از برخی موارد می تواند به سلامت شما و رشد سالم جنین کمک زیادی کند. آگاهی از این نکات و اجرای آن ها نه تنها از بروز مشکلات جلوگیری می کند، بلکه باعث می شود بارداری آرام تر و مطمئن تری را تجربه کنید.در این مقاله به چند مورد از مهمترین و ضروری ترین نکات بهداشتی در بارداری اشاره کردیم.

حضور منظم در ویزیت ها و مراقبت های بارداری (Antenatal Care)

یکی از نکات بهداشتی در بارداری که خیلی مهم و ضرورری ست، این است که هیچ یک از ویزیت های بارداری خود را از دست ندهید. این معاینات بخشی از مسیر مراقبت های بارداری شما هستند و به پزشک یا ماما کمک می کنند تا سلامت شما و جنین تان را به طور دقیق پیگیری کنند.

• بسیاری از آزمایش ها، سونوگرافی ها و اندازه گیری ها باید در زمان های مشخصی انجام شوند تا مشکلات احتمالی به موقع شناسایی شوند.
• زمان بندی این ویزیت ها بر اساس هفته های بارداری تنظیم شده است، پس حضور به موقع اهمیت زیادی دارد.

نکته تکمیلی: اگر شاغل هستید، با کارفرما درباره مرخصی برای ویزیت های بارداری صحبت کنید تا استرس نداشته باشید.

تغذیه سالم در بارداری

داشتن یک رژیم غذایی سالم و متعادل از اصلی ترین نکات بهداشتی در بارداری است.

• مصرف انواع میوه ها، سبزیجات، غلات کامل، پروتئین های کم چرب و لبنیات کم چرب توصیه می شود.
• آشنایی با مواد غذایی ممنوع یا محدود در بارداری، مانند ماهی های پرجیوه یا غذاهای خام، بسیار مهم است.
• در مورد رعایت نکات بهداشتی در بارداری بهتر است غذاها به خوبی پخته شوند و از مصرف غذاهای فست فود پرچرب و پرنمک خودداری شود.

پرهیز از الکل و دخانیات

از مهم ترین و واجب ترین نکات بهداشتی در بارداری پرهیز از الکل و دخانیات است.

• مصرف الکل در دوران بارداری به طور کامل باید قطع شود، چون می تواند بر رشد مغز و اندام های جنین اثر منفی بگذارد.
• سیگار کشیدن نیز خطر سقط جنین، زایمان زودرس و وزن کم نوزاد را افزایش می دهد. اگر سیگاری هستید، بهترین زمان برای ترک همین حالاست.

ویتامین ها و مکمل های بارداری

یکی دیگر از نکات بهداشتی در بارداری توجه به مصرف ویتامین ها و مکمل ها در این دوران است.

• اسیدفولیک و ویتامین D از مهم ترین مکمل هایی هستند که باید در بارداری مصرف شوند.
• اسیدفولیک نقش حیاتی در پیشگیری از نقص های مادرزادی لوله عصبی دارد.
• ویتامین D به تقویت استخوان های مادر و جنین کمک می کند.

مصرف دارو در بارداری

مورد بعدی که یکی از مهمترین نکات بهداشتی در بارداری است مصرف داروها در این دوران است.همه داروها در دوران بارداری بی خطر نیستند؛ چه داروهای نسخه ای و چه داروهای بدون نسخه.

• قبل از مصرف هر دارویی با پزشک، ماما یا داروساز مشورت کنید.
• اگر هم اکنون داروی خاصی مصرف می کنید، هرگز بدون مشورت پزشک آن را قطع نکنید.

فعالیت بدنی ایمن

ورزش ملایم و ایمن در بارداری، مثل پیاده روی یا یوگای مخصوص بارداری، می تواند به بهبود روحیه، خواب بهتر و کاهش مشکلاتی مثل کمردرد کمک کند.

پیشگیری از بیماری ها و واکسیناسیون

از مهم ترین و ضروری ترین نکات بهداشتی در بارداری واکسیناسیون و پیشگیری از بیماری هاست.

• یادگیری روش های پیشگیری از عفونت هایی که می توانند به جنین آسیب برسانند، اهمیت دارد.
• واکسن آنفلوانزا (در فصل پاییز و زمستان)، واکسن سیاه سرفه و واکسن RSV (از هفته 28 بارداری) برای مادران باردار رایگان و توصیه شده هستند.
• در صورت واجد شرایط بودن، واکسن کووید-19 نیز قابل دریافت است.

آگاهی از حرکات جنین

پیگیری منظم حرکات جنین یکی از بهترین راه ها برای اطمینان از سلامت اوست. هر تغییری در الگوی حرکات باید سریعا به پزشک گزارش شود.

سلامت روان در بارداری

• نگرانی ها، تغییرات خلقی و استرس در بارداری طبیعی است، اما باید یاد بگیرید چگونه با آن ها مقابله کنید.
• گفتگو با مشاور یا شرکت در کلاس های آمادگی زایمان می تواند کمک کننده باشد.

سلامت دندان ها

از موارد مهم نکات بهداشتی در بارداری توجه به سلامت دندان ها در این دوران است.

در دوران بارداری و تا 12 ماه پس از زایمان، شما حق دریافت خدمات رایگان دندانپزشکی (در سیستم های مشابه بیمه سلامت) دارید. این موضوع در ایران نیز ممکن است تحت پوشش برخی بیمه ها قرار گیرد.

خواب و استراحت کافی

خواب با کیفیت در بارداری اهمیت زیادی دارد. استفاده از بالش های مخصوص بارداری، تنظیم دمای اتاق و رعایت آرامش قبل از خواب، می تواند خستگی را کاهش دهد.

سفر و جابه جایی

سفر در بارداری، چه با هواپیما و چه سفرهای طولانی جاده ای، باید با رعایت نکات ایمنی و نکات بهداشتی در بارداری انجام شود. استفاده از کمربند ایمنی به شکل صحیح و استراحت های مکرر در مسیر ضروری است.

پیشگیری از لخته شدن خون (DVT)

از ضروری ترین نکات بهداشتی در بارداری شناخت علائم لخته شدن خون است.آشنایی با علائم ترومبوز و پیشگیری از آن، مخصوصا در سفر یا استراحت طولانی مدت، اهمیت دارد.

پرتو ایکس (X-ray) در دوران بارداری

در صورتی که نیاز به انجام عکس برداری با اشعه ایکس دارید، حتما به پزشک یا مرکز درمانی اطلاع دهید که باردار هستید.

• اشعه ایکس معمولا در بارداری توصیه نمی شود، مگر در شرایط اضطراری که انجام آن برای حفظ سلامت شما یا جنین ضروری باشد.
• در صورت لزوم، پزشک از روش های محافظتی ویژه برای کاهش تماس جنین با اشعه استفاده می کند.

غربالگری دهانه رحم در بارداری (PAP Smear)

• به طور معمول، این تست تا 12 هفته پس از زایمان به تعویق می افتد، چون بارداری می تواند نتیجه آزمایش را مبهم کند.
• اگر در گذشته نتیجه غیرطبیعی در پاپ اسمیر داشته اید، ممکن است پزشک یا ماما توصیه کنند که این تست در اولین ویزیت بارداری انجام شود. این آزمایش بی خطر است و تأثیری بر روند بارداری ندارد.
• در صورتی که در دوران بارداری موعد انجام این تست فرا برسد، به پزشک یا کلینیک اطلاع دهید تا زمان مناسب تری تعیین شود.

بیماری های زمینه ای و بارداری

وجود بیماری هایی مثل دیابت یا آسم می تواند روند بارداری را تحت تأثیر قرار دهد و بالعکس، بارداری نیز ممکن است علائم بیماری های زمینه ای را تغییر دهد.

• داروهای خود را بدون مشورت پزشک قطع نکنید.
• در طول بارداری، کنترل منظم قند خون، فشار خون یا عملکرد تنفسی (بسته به بیماری) ضروری است.

استفاده از برنزه کننده مصنوعی در بارداری

مورد دیگری که در رابطه با نکات بهداشتی در بارداری خیلی مهم است استفاده از برنزه کننده مصنوعی در این دوران است که به شرح زیر است:

• کرم های برنزه کننده (Fake Tan) معمولا در بارداری بی خطر هستند، ولی بهتر است قبل از استفاده، مقدار کمی را روی بخش کوچکی از پوست تست کنید.
• از اسپری های برنزه کننده خودداری کنید، چون اثرات استنشاق ذرات آن در بارداری مشخص نیست.
• به هیچ وجه از قرص های برنزه کننده استفاده نکنید، زیرا مواد موجود در آن ها می تواند برای جنین سمی باشد.

استشمام بوی رنگ در بارداری

شواهد علمی کمی در مورد بی خطر بودن بوی رنگ در بارداری وجود دارد، بنابراین بهتر است تا حد امکان از قرار گرفتن در معرض آن پرهیز کنید.

• از رنگ های حاوی حلال یا اسپری رنگ استفاده نکنید، چون حاوی ترکیبات شیمیایی مضری هستند.
• از برداشتن رنگ های قدیمی نیز پرهیز کنید، زیرا ممکن است حاوی سرب باشند که برای مادر و جنین خطرناک است.

سونا، جکوزی و اتاق بخار در بارداری

استفاده از سونا، جکوزی و اتاق بخار از موارد مهم نکات بهداشتی در بارداری است و به شرح زیر است:

• اطلاعات کمی درباره بی خطر بودن استفاده از سونا، جکوزی یا اتاق بخار در بارداری وجود دارد.
• بهتر است به دلیل خطر گرمای بیش از حد، کم آبی بدن و بیهوشی، به ویژه در سه ماهه اول بارداری، از این مکان ها استفاده نکنید.
• گرمای شدید می تواند در اوایل بارداری بر رشد جنین اثر منفی بگذارد.

سخنی از نی نی تینی

دوران بارداری یکی از مهم ترین و حساس ترین مراحل زندگی هر مادر است. رعایت نکات بهداشتی در بارداری نه تنها باعث حفظ سلامت شما می شود، بلکه بهترین فرصت رشد و شکوفایی را برای جنین فراهم می کند. هر سوال یا نگرانی را با پزشک یا ماما در میان بگذارید. به یاد داشته باشید که پیشگیری همیشه آسان تر و کم هزینه تر از درمان است.