نقرس در بارداری: علائم، عوارض و درمان

نقرس نوعی بیماری مفصلی یا آرتریت است که باعث بروز درد شدید و ناگهانی در مفاصل می شود. اگرچه نقرس بیشتر در مردان دیده می شود، اما نقرس در بارداری نیز می تواند رخ دهد و با توجه به محدودیت های درمانی در دوران بارداری، نیاز به توجه ویژه دارد.

داروهای مسکن می توانند به کاهش درد کمک کنند و ایجاد تغییرات سالم در سبک زندگی، در پیشگیری از حملات بعدی مؤثر است. در این مقاله در مورد علائم، عوارض و درمان نقرس در بارداری توضیح خواهیم داد.

علائم نقرس در بارداری

علائم اصلی نقرس در بارداری عبارت اند از:

• درد شدید و ناگهانی در یک مفصل، این درد معمولا در مفصل شست پا شروع می شود، اما ممکن است در دیگر مفاصل مانند مچ پا، پا، دست ها، مچ دست، آرنج یا زانو نیز احساس شود.
• احساس گرمی، تورم و قرمزی در پوست ناحیه مفصل درگیر، البته ممکن است قرمزی پوست در خانم هایی با پوست تیره به وضوح دیده نشود، ولی تورم و گرمی اغلب مشخص است.

این علائم ممکن است ناگهان در شب آغاز شوند و باعث بیدار شدن شما از خواب شوند، که می تواند در دوران بارداری بسیار آزاردهنده باشد. در برخی موارد، لمس کردن حتی ملایم ناحیه مفصل نیز بسیار دردناک است.

عوارض نقرس در بارداری

اگر نقرس به صورت مکرر و در طولانی مدت اتفاق بیفتد و به درستی درمان نشود، ممکن است به شکل نقرس مزمن درآید. در این شرایط، بدن به طور مداوم با سطح بالای اسید اوریک مواجه است که می تواند مشکلات جدی تری برای سلامتی ایجاد کند. این مسئله در دوران بارداری اهمیت بیشتری پیدا می کند، چون علاوه بر سلامت مادر، ممکن است به طور غیرمستقیم روی سلامت جنین نیز تأثیر بگذارد.

عوارض نقرس در بارداری یا حتی پس از آن، در صورت عدم درمان مناسب، می توانند شامل موارد زیر باشند:

1- آسیب به مفاصل

با گذشت زمان و در صورت تکرار حملات نقرسی، کریستال های اسید اوریک می توانند باعث آسیب دائمی به مفاصل شوند. این آسیب می تواند موجب تغییر شکل مفصل، درد مزمن و کاهش دامنه حرکتی شود. در بارداری، محدودیت حرکت ناشی از این آسیب می تواند فعالیت های روزمره مادر را مختل کند.

2- ایجاد توده های سفت زیر پوست (توفس یا توفی)

یکی از عوارض شناخته شده نقرس در بارداری، تشکیل توده هایی سفت و برجسته به نام توفی (Tophi) زیر پوست است. این توده ها معمولا در ناحیه گوش ها، انگشتان دست یا اطراف آرنج ظاهر می شوند.

• ممکن است دردناک باشند، به خصوص در هنگام فشار یا تماس با لباس.
• در موارد شدید، این توفی ها می توانند باز شده و مواد کریستالی از آن ها خارج شود.
• از نظر ظاهری نیز ممکن است برای برخی مادران آزاردهنده باشند و باعث کاهش اعتمادبه نفس شود.

3- سنگ کلیه

یکی دیگر از عوارض مهم نقرس در بارداری، ایجاد سنگ های کلیوی ناشی از تجمع اسید اوریک در کلیه ها است. در دوران بارداری، این عارضه اهمیت دوچندان دارد زیرا:

• درد ناشی از سنگ کلیه می تواند با دردهای طبیعی بارداری اشتباه گرفته شود.
• افزایش فشار به کلیه ها در دوران بارداری، ریسک نارسایی کلیوی یا عفونت را بالا می برد.
• وجود سنگ کلیه ممکن است باعث مسدود شدن مجاری ادراری و افزایش خطر فشار خون بالا یا پره اکلامپسی شود.

4- آرتریت مزمن

در موارد نادر، نقرس درمان نشده می تواند منجر به آرتریت مزمن شود؛ به این معنا که التهاب مفصل دیگر موقتی نیست و به صورت دائم باقی می ماند. اگرچه این حالت کم تر اتفاق می افتد، اما در صورت وقوع، می تواند عملکرد روزانه مفصل را به شدت مختل کند.

چرا توجه به عوارض نقرس در بارداری مهم است؟

• برخی از این عوارض مانند سنگ کلیه و آسیب مفصلی ممکن است نیاز به درمان های تهاجمی داشته باشند که در دوران بارداری محدودیت دارند.
• نقرس درمان نشده می تواند سبب کاهش کیفیت زندگی مادر در دوران بارداری شود و حتی ممکن است بر سطح استرس، خواب و تحرک او اثر منفی بگذارد.
• در مواردی که نقرس با بیماری های زمینه ای دیگر مثل فشار خون بالا، دیابت یا مشکلات کلیوی همراه باشد، نیاز به مراقبت های خاص پزشکی وجود دارد.

مراجعه به پزشک در صورت دیدن علائم نقرس

اگر خانمی در دوران بارداری دچار علائمی مشابه نقرس شود، پزشک عمومی (یا پزشک متخصص زنان) ممکن است ابتدا درباره رژیم غذایی و مصرف الکل (در صورت وجود) از او سؤال کند، چرا که این موارد می توانند محرک نقرس باشند.

سپس، پزشک ممکن است آزمایشی را برای اندازه گیری سطح اسید اوریک (اورات) در خون درخواست کند. اسید اوریک ماده ای شیمیایی است که در صورت تجمع بیش از حد در بدن، می تواند به شکل کریستال هایی در اطراف مفاصل تجمع یابد و موجب درد و التهاب شود.

اگر نتیجه آزمایش مبهم باشد، ممکن است پزشک عمومی بیمار را برای بررسی های بیشتر به متخصص روماتولوژی (روماتولوژیست) ارجاع دهد.

در این مرحله، پزشک ممکن است آزمایش های بیشتری را پیشنهاد دهد، مانند:

• گرفتن نمونه ای از مایع داخل مفصل درگیر، با استفاده از یک سوزن ظریف.
• اگر این روش امکان پذیر نباشد یا نتیجه آن مشخص نباشد، ممکن است یک اسکن مفصل درخواست شود (مانند سونوگرافی).

نکته مهم در دوران بارداری: پزشکان باید هنگام انجام این بررسی ها، به محدودیت های دوران بارداری مانند عدم استفاده از برخی داروها یا روش های تصویربرداری حساس باشند. بنابراین بررسی ها معمولا با دقت و با استفاده از روش های ایمن برای مادر و جنین انجام می شوند.

درمان نقرس در بارداری

برای درمان حملات نقرس در بارداری، معمولا از داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی (NSAIDs) مانند ایبوپروفن استفاده می شود. اما در بارداری مصرف ایبوپروفن در بسیاری از موارد توصیه نمی شود، مخصوصا در سه ماهه سوم، زیرا ممکن است برای جنین خطرناک باشد.

اگر درد و تورم بهبود نیابد، ممکن است پزشک برای کاهش التهاب، داروهای استروئیدی (کورتون) را به صورت قرص یا تزریق تجویز کند. این داروها باید با نظر دقیق پزشک زنان و روماتولوژیست مصرف شوند.

یادآوری مهم: به هیچ عنوان نباید در دوران بارداری خودسرانه دارو مصرف کرد. حتی داروهایی که پیش تر برای درمان نقرس مصرف می شده، ممکن است در این دوره مجاز نباشند.

درمان برای پیشگیری از تکرار نقرس

نقرس ممکن است هر چند ماه یک بار دوباره بازگردد یا گاهی سال ها خاموش باقی بماند. اگر نقرس به طور مکرر بروز کند یا سطح اسید اوریک خون به شکل پایدار بالا باشد، پزشک ممکن است داروهایی برای کاهش اسید اوریک خون تجویز کند.

با این حال، بسیاری از داروهای رایج مانند آلوپورینول یا فبوکسوستات ممکن است در دوران بارداری توصیه نشوند. بنابراین، پزشک ممکن است تصمیم بگیرد درمان پایدار نقرس در بارداری را تا پس از زایمان به تعویق بیندازد و در دوران بارداری بیشتر بر کنترل حملات با روش های ایمن تمرکز کند.

کارهایی که می توانید برای کنترل نقرس در بارداری انجام دهید

اگر در دوران بارداری دچار حمله نقرس شده اید، اقدامات زیر می تواند به کاهش درد کمک کند:

کارهایی که باید انجام دهید:

• داروهایی که برایتان تجویز شده اند را در اولین فرصت مصرف کنید، معمولا این داروها طی 2 روز اثر خود را نشان می دهند.
• عضو درگیر را استراحت داده و بالا نگه دارید.
• از کمپرس سرد (کیسه یخ یا سبزیجات یخ زده در حوله) برای کاهش درد استفاده کنید؛ تا 20 دقیقه در هر نوبت.
• مقدار زیادی آب بنوشید (مگر آنکه پزشک نوشیدن زیاد آب را برای شما محدود کرده باشد).
• هنگام خواب، سعی کنید پتو و لباس خواب با مفصل درگیر تماس نداشته باشد تا درد کمتر شود.

کارهایی که نباید انجام دهید:

• روی مفصل درگیر فشار وارد نکنید – این کار می تواند شدت درد را بیشتر کند.

سخنی از نی نی تینی

اگر در دوران بارداری با علائمی مانند درد ناگهانی در مفاصل، تورم یا قرمزی مواجه شدید، آن را جدی بگیرید و سریعا با پزشک مشورت کنید. نقرس در بارداری گرچه نادر است، اما در صورت عدم درمان می تواند با عوارضی مانند سنگ کلیه، آسیب مفصلی یا توفی های دردناک همراه باشد. درمان های ایمن و روش های طبیعی برای کنترل این بیماری وجود دارند که با راهنمایی پزشک، می توان بدون آسیب به جنین از آن ها استفاده کرد.

تغییر سبک زندگی، تغذیه سالم، و مدیریت استرس می توانند نقش مهمی در پیشگیری از حملات نقرس ایفا کنند.