تب دنگی یکی از بیماری های ویروسی منتقل شونده از طریق نیش پشه است که باعث تب بالا و علائمی شبیه آنفولانزا می شود. اگر خانمی به تب دنگی در بارداری مبتلا شود، احتمال انتقال ویروس به جنین وجود دارد که می تواند با عوارضی مانند وزن کم نوزاد هنگام تولد، زایمان زودرس و حتی مرگ جنین همراه باشد.
بر اساس آمار، از هر چهار فردی که به تب دنگی آلوده می شود، یک نفر علائم بیماری را نشان می دهد؛ این علائم می توانند خفیف یا شدید باشند. در اکثر موارد، علائم خفیف بدون درمان خاصی برطرف می شوند، اما در صورت بروز علائم شدید، نیاز به مراقبت پزشکی فوری وجود دارد.
تب دنگی چیست؟
تب دنگی یک بیماری ویروسی است که از طریق نیش پشه منتقل می شود و با تب بالا و علائم شبه آنفولانزا همراه است. معمولا دوره بیماری کوتاه است و بین دو تا هفت روز طول می کشد. بیشتر افرادی که به این بیماری مبتلا می شوند، علائم خفیفی دارند؛ اما در بعضی موارد، بیماری می تواند شدید یا حتی مرگبار باشد.
همانند بیماری های ویروسی دیگری که از طریق پشه منتقل می شوند مثل زیکا یا چیکونگونیا، ابتلا به تب دنگی در بارداری می تواند خطرناک تر باشد. به خصوص اگر مادر در سه ماهه سوم بارداری به این ویروس مبتلا شود، احتمال انتقال بیماری به جنین بیشتر می شود. این موضوع می تواند خطراتی مثل وزن پایین نوزاد هنگام تولد، زایمان زودرس و حتی مرگ جنین را به دنبال داشته باشد.
همچنین تب دنگی در بارداری ممکن است با مشکلاتی نظیر:
- پره اکلامپسی یا مسمومیت بارداری (فشار خون بالا)،
- خونریزی داخلی یا خارجی،
- کاهش پلاکت خون و
- نیاز به زایمان سزارین
همراه باشد.
نوزادانی که از طریق مادر به تب دنگی مبتلا می شوند، در معرض خطر شکل شدیدتر بیماری قرار دارند و نیازمند مراقبت و پیگیری پزشکی بیشتری هستند.
علائم تب دنگی در بارداری
تب دنگی در بارداری می تواند با علائم خفیف یا شدید بروز پیدا کند. علائم خفیف معمولا طی چند روز خودبه خود بهبود می یابند، اما در موارد شدید، خطرات جدی برای مادر و جنین وجود دارد و باید فورا به پزشک مراجعه شود.
علائم خفیف تب دنگی در بارداری شامل موارد زیر است:
- تب بالا
- تهوع و استفراغ
- جوش های پوستی (معمولا در کف دست و پا همراه با خارش و تورم)
- درد در ناحیه چشم، عضلات و مفاصل
- تورم غدد لنفاوی
- سردرد
این علائم معمولا بین دو تا هفت روز از بین می روند. اما در برخی موارد نادر، بیماری ممکن است به شکل شدیدتری به نام تب دنگی خون ریزی دهنده (Dengue Hemorrhagic Fever) بروز کند که بسیار خطرناک است.
علائم شدید تب دنگی در بارداری که نیاز به مراقبت فوری دارد:
- درد شدید و حساسیت در ناحیه شکم
- استفراغ مکرر (حداقل سه بار در 24 ساعت)
- خونریزی از لثه یا بینی
- مشکل در تنفس
- وجود خون در استفراغ، ادرار یا مدفوع
- خستگی شدید، بی قراری و تحریک پذیری
اگر باردار هستید و هر یک از این علائم را تجربه می کنید، حتی اگر شک دارید، سریعا با پزشک یا مامای خود تماس بگیرید. تشخیص زودهنگام و درمان به موقع، خطر عوارض را به طور چشمگیری کاهش می دهد.
چالش های تشخیص تب دنگی در بارداری
تشخیص تب دنگی به ویژه در دوران بارداری کمی دشوار است، چون علائم آن با بیماری های دیگری مانند:
- چیکونگونیا
- زیکا
- مالاریا
- و تب تیفوئید
مشابه است. بنابراین مهم است که به پزشک خود اطلاع دهید:
- آیا اخیرا به منطقه ای با شیوع پشه های ناقل سفر کرده اید؟
- چه علائمی دارید و از چه زمانی شروع شده اند؟
پزشک ممکن است برای تأیید تشخیص، از شما آزمایش خون درخواست کند.
روش های درمان تب دنگی در بارداری
برای درمان موارد خفیف تب دنگی، داروی خاصی وجود ندارد. اما می توان برخی اقدامات مراقبتی را برای کاهش علائم انجام داد:
- استفاده از استامینوفن (پاراستامول) برای کاهش تب
- پرهیز از مصرف داروهایی مانند آسپرین و ایبوپروفن که ممکن است ریسک خونریزی را افزایش دهند
- نوشیدن مایعات زیاد برای جلوگیری از کم آبی بدن
اگر پس از فروکش کردن تب، حالتان بدتر شد (مثلا درد شکم شدید یا شروع مجدد استفراغ)، سریعا به بیمارستان یا اورژانس مراجعه کنید.
درمان تب دنگی شدید در بارداری ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- بستری شدن برای کنترل مداوم فشار خون
- دریافت سرم و مایعات داخل وریدی (IV) برای جبران کم آبی و الکترولیت ها
- تزریق خون در صورت خون ریزی شدید
- در برخی موارد، به زنان باردار که دچار کاهش پلاکت خون شده اند، داروی توقف انقباض رحم (tocolytic) داده می شود تا تا زمان ایمن شدن برای زایمان، جلوی زایمان زودرس گرفته شود.
در صورتی که بیماری زود تشخیص داده شود، تب دنگی حتی در نوع شدید هم می تواند با موفقیت درمان شود.
آیا واکسن تب دنگی وجود دارد؟
بله، واکسنی به نام Dengvaxia برای تب دنگی وجود دارد. اما این واکسن فقط برای افراد 9 تا 45 ساله ای تأیید شده است که قبلا به یکی از گونه های ویروس دنگی مبتلا شده اند.
واکسن در سه نوبت و در طول یک سال تزریق می شود.
هشدار: اگر کسانی که قبلا به تب دنگی مبتلا نشده اند این واکسن را دریافت کنند، در صورت ابتلا، در معرض شکل شدیدتر بیماری قرار می گیرند و حتی نیاز به بستری در بیمارستان خواهند بود.
چگونه از ابتلا به تب دنگی در سفر پیشگیری کنیم؟
اگر قصد سفر به مناطقی را دارید که تب دنگی یا سایر ویروس های منتقله از پشه در آن رایج است، اقدامات زیر را جدی بگیرید:
- از دافع حشرات تأییدشده توسط EPA استفاده کنید که حاوی 20 تا 30 درصد DEET، پیکاردین، روغن اکالیپتوس لیمویی یا IR3535 باشد.
- لباس های نخی، گشاد و آستین بلند بپوشید که دست و پاهایتان را بپوشاند.
- در مکان هایی اقامت کنید که دارای سیستم تهویه مطبوع یا توری پنجره و در هستند.
- از حضور در مناطق مرطوب و محل های تخم ریزی پشه ها مانند لاستیک های کهنه، گلدان های پر آب، ظروف حیوانات یا جاهایی که آب راکد می ماند، خودداری کنید.
اگر تجربه ای از مواجهه با تب دنگی در دوران بارداری داشته اید، یا سوالی در این زمینه در ذهن تان هست، خوشحال می شویم آن را در بخش نظرات با ما و دیگر مادران به اشتراک بگذارید. تجربه های واقعی شما می تواند راهگشای مادرانی باشد که با نگرانی های مشابه روبه رو هستند.
