نکات کاربردی در مورد تربیت کودک لجباز

تربیت کودک لجباز گاهی می تواند مثل راه رفتن روی لبه تیغ باشد؛ پر از چالش و گاهی همراه با ناامیدی. اما خبر خوب این است که اگر به درستی با ویژگی های چنین کودکانی آشنا شویم، می توانیم رابطه ای سالم، پویا و صمیمی با آن ها برقرار کنیم.در این مقاله به 5 نکته در مورد تربیت کودک لجباز اشاره می کنیم.

چرا برخی از کودکان لجبازی می کنند؟

فرزند نوپای من با صدایی بلند و تکراری فریاد می زند: «مامان نمی تونه، مامان نمی تونه!» او مصرانه می خواهد خودش چکمه های زرد بارانی اش را بپوشد، حتی اگر هر بار آن ها را اشتباهی روی پای مخالف می گذارد. در چنین لحظاتی، هزاران تصویر از آینده در ذهنم نقش می بندد؛ موقعیت هایی که با یک کودک قوی اراده و مصمم روبه رو خواهم شد.

او در هر لحظه با اراده ای راسخ زندگی می کند. من این ویژگی را دوست دارم، حتی اگر این به معنای 20 دقیقه تأخیر در خروج از خانه باشد! کودکان لجباز می خواهند همه چیز را خودشان انجام دهند و آن طور که خودشان می خواهند. به همین دلیل است که تعارض ها بین والدین و این کودکان خیلی زود روی هم انباشته می شود.

برای تربیت کودک لجباز، نیاز به صبر، آرامش، همدلی و پایداری دارید. در ادامه، پنج نکته برای تربیت کودک لجباز ارائه می شود.

5 نکته کاربردی در رابطه با نحوه برخورد با کودک لجباز

1- به او حق انتخاب بدهید

یکی از ویژگی های مهم کودکان لجباز این است که دوست دارند خودشان تصمیم گیرنده باشند. درواقع یکی از علت های لجبازی کودکان این است که احساس می کنند هیچ کنترلی روی زندگی خود ندارند. پس چرا این اختیار را به شکلی هوشمندانه به آن ها ندهیم؟

به آن ها اجازه دهید در موضوعات کوچک و بی خطر خودشان انتخاب کنند. مثلا بپرسید: «می خوای تی شرت قرمزت رو بپوشی یا اون یکی سبز رو؟» یا «تو پارک، دوست داری تاب بازی کنی یا سرسره؟» این انتخاب ها در ظاهر ساده اند، اما برای کودک شما به معنای احترام به استقلال شخصیتی اش هستند.

هالی نوردنبرگ، مربی تربیتی کودک، در مورد تربیت کودک لجباز پیشنهاد می دهد که والدین اجازه دهند کودکان در موقعیت هایی که اهمیت حیاتی ندارند، خودشان تصمیم بگیرند. این کار به آن ها حس کنترل می دهد و در درازمدت، همکاری شان را بیشتر می کند.

لوری اندرسون، کارشناس تربیتی نیز تأکید می کند که برخورد دستوری و خشک با کودک لجباز فقط باعث شدت گرفتن رفتارهای مقابله ای او می شود. اگر می خواهید همکاری او را جلب کنید، ابتدا باید حس استقلال او را به رسمیت بشناسید.

البته این نکته را فراموش نکنید: باید انتخاب هایی به کودک بدهید که هر دو گزینه، نتیجه ای مثبت داشته باشند. مثلا اگر هوا سرد است، از کودک بپرسید: «می خوای پلیور آبی تو بپوشی یا اون صورتیه رو؟» در هر صورت، او لباسی گرم خواهد پوشید. برای میان وعده هم می توانید بگویید: «می خوای پرتقال بخوری یا موز؟» در هر حالت، فرزندتان میوه می خورد.

این روش از ساده ترین و مؤثرترین نکات در مورد تربیت کودک لجباز است؛ زیرا بدون درگیری، احساس اختیار را با هدفی مفید ترکیب می کند.

2- سرعتت را کم کن

گاهی چیزی که ما به عنوان «لجبازی» می بینیم، در حقیقت لجبازی نیست. شاید کودک شما در حال تلاش برای انجام کاری است که هنوز مهارتش را کسب نکرده یا در محیطی شلوغ و آشفته قرار دارد که احساساتش را برانگیخته و هنوز نمی داند چگونه با آن ها کنار بیاید.

در چنین مواقعی، به جای اصرار یا عصبانیت، کمی مکث کنید، نفس عمیق بکشید و از او سوال بپرسید. به حرف هایش گوش دهید؛ شاید همین شنیدن، رمز درک رفتارش باشد.

برخی رفتارهای کودک ممکن است به دلیل اضطراب، خستگی یا نیاز به جلب توجه باشد، نه از روی لجبازی. تشخیص درست علت این رفتارها، گام اول برای تربیت کودک لجباز است.

همچنین، بهتر است در مورد تربیت کودک لجباز سعی کنید الگوهایی را که در آن ها بیشتر با فرزندتان درگیر می شوید، شناسایی کنید. مثلا آیا هنگام پوشیدن لباس یا رفتن به حمام بیشتر با مقاومت روبه رو می شوید؟ آیا زمان مسواک زدن یا خداحافظی با دوستان دعوا می شود؟ این ها نقاط بحرانی هستند که باید بیشتر به آن ها توجه کنید.

گاهی کافی است فقط کمی وقت بیشتر به کودک بدهید یا با مهربانی راهنمایی اش کنید. کودکان لجباز اغلب به زمان و تمرین نیاز دارند تا رفتارهای درست را بیاموزند، نه به سرزنش یا زورگویی.

3- تربیت کودک لجباز با تعیین مرزهای مشخص

در مورد تربیت کودک لجباز همیشه چارچوب داشته باشید، حتی اگر کودک تان استقلال می خواهد

اینکه بخواهید به فرزندتان اجازه دهید خودش باشد و انتخاب های شخصی اش را داشته باشد کاملا قابل درک است. اما این به معنای نبود قوانین نیست. داشتن ساختار و مرزهای روشن، بخشی ضروری از تربیت کودک لجباز است.

به گفته ی لوری اندرسون، کارشناس تربیتی: «ساده ترین راه برای آموزش رعایت قوانین، داشتن یک برنامه ی منظم روزانه است. مثلا انجام تکالیف بعد از مدرسه و خوابیدن در ساعت مشخص هر شب.» این کار باعث می شود کودک بدون نیاز به تذکر دائم والدین، به مرور خودش مراحل را طی کند و حس استقلالش تقویت شود.

درواقع، یادگیری احترام به قوانین در خانه، تمرینی است برای رعایت قوانین در جامعه. طبق گزارش مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری ها (CDC)، ساختار و قانون مندی به کودکان کمک می کند تا در محیط های گروهی بهتر عمل کنند. البته شکستن قوانین در کودکان امری طبیعی است؛ اما مهم این است که عواقب نقض قانون، مشخص و پیوسته باشد.

با بزرگ تر شدن کودک، می توانید او را در تصمیم گیری درباره قوانین و مرزها شریک کنید. این روش هم به حس اختیار او پاسخ می دهد و هم باعث می شود دلیل قوانین را بهتر درک کند. این شیوه از مؤثرترین نکات برای تربیت کودک لجباز است.

4- خودتان الگوی رفتاری کودک باشید

یکی از مهم ترین اصول در تربیت کودک لجباز این است که ابتدا از خودتان شروع کنید. از خود بپرسید: آیا من همان رفتارهایی را دارم که انتظار دارم فرزندم داشته باشد؟

اگر شما در شرایط سخت، با لجبازی پاسخ دهید، طبیعی است که کودک تان هم همان مسیر را پیش بگیرد. کودکان بیش از آن که به حرف های ما گوش دهند، از رفتار ما الگو می گیرند.

پس چه باید کرد؟ احساسات او را بپذیرید. بگذارید بداند که ناراحت بودنش، خشم یا ترسش مهم و واقعی است. به او کمک کنید تا راه حل هایی برای عبور از موقعیت پیدا کند. به جای واکنش تند، از تکنیک های آرام سازی استفاده کنید—مثل نفس عمیق، پیاده روی، بازی یا حتی در آغوش گرفتن.

هالی نوردنبرگ، مربی تربیتی، در مورد تربیت کودک لجباز تأکید می کند که این مهارت ها نیاز به تکرار و صبر دارند، اما حتی در سنین پایین هم می توان آن ها را آموزش داد. بهتر است این تمرین ها را در زمانی که کودک آرام است انجام دهید، نه فقط وقتی که ناراحت شده.

مثلا با او گفت وگو کنید که چه زمان هایی احساس ناراحتی دارد و چه راه هایی می تواند برای آرام کردن خودش امتحان کند. بپرسید: «وقتی ناراحتی، چی کمکت می کنه بهتر بشی؟ دوست داری با هم راه بریم؟ یا چند نفس آروم بکشیم؟»

برای کودکان کم سن تر که هنوز به درستی احساسات شان را نمی شناسند، می توانید چند بار در روز از آن ها بپرسید: «الان خوشحالی؟ ناراحتی؟ حسودی؟» همین گفت وگوها پایه ای می شوند برای روزی که بخواهد درباره احساساتش حرف بزند.

و یادتان نرود: تشویق مثبت مثل یک آغوش یا جمله ی تحسین آمیز می تواند تأثیر عمیقی بر تربیت کودک لجباز داشته باشد.

5- با کودکتان جنگ نکنید، فقط در مواقع ضروری ایستادگی کنید

یکی از بزرگ ترین چالش ها در تربیت کودک لجباز، این است که بدانید چه زمانی باید پافشاری کنید و چه زمانی باید رها کنید. بعضی بچه ها فقط از راه تجربه یاد می گیرند. هر چقدر هم هشدار دهید، ممکن است باز هم بخواهند کار خودشان را انجام دهند.

لوری اندرسون می گوید: «کار والدین این است که مراقب باشند آسیبی به کودک نرسد، اما اجازه دهند که او تجربه کند. چون این تجربیات باعث می شود کودک نتیجه رفتارهایش را بهتر درک کند.»

به جای دستور دادن، هشدار بدهید. مثلا اگر به فرزندتان می گویید: «کلاهت رو بذار، داره بارون میاد» اما او نمی گذارد و سرش خیس می شود، اجازه دهید این تجربه، درسش را بدهد. بار دیگر، احتمالا خودش سریع تر کلاهش را برمی دارد.

در واقع، بهتر است کودک این مراحل را در سن پایین تجربه کند، زمانی که خطرات جدی نیستند. این شیوه آموزش، بخشی مهم از استقلال یافتن کودک است و می تواند به کاهش علت های اصلی لجبازی کودکان کمک کند.

نتیجه گیری: لجبازی همیشه هم بد نیست!

بچه های لجباز، قاطع، باانگیزه و پیگیر هستند، و این ویژگی ها اگر درست هدایت شوند، می توانند در آینده به نقاط قوت مهمی در شخصیت آن ها تبدیل شوند.

البته این ویژگی ها در کوتاه مدت ممکن است برای والدین چالش برانگیز باشند، اما با صبر، ثبات در رفتار، و درک درست از نیازهای عاطفی کودک، و همچنین با یادگیری روش درست تربیت کودک لجباز می توان به آن ها کمک کرد تا تبدیل به انسان هایی مستقل، انعطاف پذیر و خلاق شوند.

پس دفعه بعد که فرزندتان برای پوشیدن لباس یا انتخاب خوراکی دعوا راه انداخت، به جای عصبانیت، به یاد داشته باشید که شاید همین لجبازی، روزی بزرگ ترین ویژگی مثبت شخصیتش باشد!

سخنی از نی نی تینی

تربیت کودک لجباز به معنی سرکوب استقلال یا اراده او نیست، بلکه هنر هدایت این ویژگی ها به سمت رشد و خودباوری است. با حفظ آرامش، تعیین چارچوب های روشن، دادن انتخاب های هوشمندانه و پذیرش احساسات کودک، می توانید مسیر تربیتی موفقی را طی کنید. به یاد داشته باشید که لجبازی امروز، ممکن است پایه گذار استقامت و قدرت شخصیت فردای فرزندتان باشد.