اگزما در بارداری یکی از مشکلات شایعی است که بسیاری از مادران را درگیر می کند، حتی آن هایی که تا پیش از بارداری هیچ سابقه ای از آن نداشته اند. در حالی که هنوز پزشکان نمی دانند دقیقا علت اگزما در بارداری چیست، به نظر می رسد تغییرات هورمونی نقش مهمی در بروز یا تشدید این عارضه دارند.در این مقاله به طور مفصل در مورد این بیماری در دوران بارداری توضیح خواهیم داد.
تغییرات پوستی در دوران بارداری
بارداری می تواند تغییرات زیادی در پوست ایجاد کند؛ از جمله تغییر رنگ پوست، بروز آکنه و البته اگزما. طبق اعلام «آکادمی پوست آمریکا»، اگزما شایع ترین بیماری پوستی در دوران بارداری است. این عارضه ممکن است برای اولین بار در بارداری ظاهر شود یا در افرادی که پیش تر دچار اگزما بوده اند، شدت بیشتری پیدا کند.
نام های دیگر اگزما در بارداری چیست؟
اگزمای بارداری با نام های مختلفی شناخته می شود که برخی از آن ها شامل موارد زیر است:
- التهاب آتوپیک بارداری (AEP)
- خارش بارداری (Prurigo of Pregnancy)
- فولیکولیت خارش دار بارداری (Pruritic Folliculitis)
- درماتیت پاپولی بارداری
هر یک از این اصطلاحات به نوع خاصی از درگیری پوستی در دوران بارداری اشاره دارند، اما همگی در زیرمجموعه «اگزما در بارداری» قرار می گیرند.
علائم اگزما در بارداری
علائم اگزمای بارداری تفاوت چندانی با نوع غیر بارداری آن ندارد و عبارت اند از:
- خشکی شدید پوست
- خارش آزاردهنده
- التهاب و تحریک پذیری پوست
- ایجاد لکه ها یا دانه های پوسته دار یا چرکی
این علائم ممکن است در نواحی مختلف بدن از جمله دست ها، پشت زانو، داخل آرنج ها، گونه ها و پوست سر ظاهر شوند. در برخی موارد، برجستگی های خارش دار به صورت گروهی دیده می شوند و حتی ممکن است تاول دار یا چرکی شوند.
اگر سابقه ی اگزما داشته باشید، احتمال دارد که بارداری باعث تشدید علائم شود. اما نکته مهم این است که بسیاری از زنان بدون هیچ پیش زمینه ای ممکن است در طول بارداری برای اولین بار دچار اگزما شوند.
علت اگزما در بارداری چیست؟
پزشکان هنوز نتوانسته اند به طور قطعی دلیل اصلی بروز اگزما را مشخص کنند. با این حال، دو عامل مهم به عنوان علت اگزما در بارداری مطرح شده اند:
- عوامل ژنتیکی و محیطی: سابقه خانوادگی ابتلا به اگزما، آسم یا آلرژی می تواند زمینه ساز این بیماری باشد.
- تغییرات هورمونی بارداری: نوسانات شدید هورمونی در بدن مادران باردار ممکن است سیستم ایمنی را تحریک کند و باعث ایجاد التهاب در پوست شود.
بنابراین، هم زنانی که سابقه اگزما دارند و هم زنانی که هیچ وقت به آن دچار نشده اند، ممکن است در دوران بارداری با این مشکل مواجه شوند.
چگونه اگزما در بارداری تشخیص داده می شود؟
پزشک معمولا با یک معاینه ساده پوستی می تواند اگزما را تشخیص دهد. در موارد خاص، ممکن است برای اطمینان بیشتر، نمونه برداری از پوست (بیوپسی) انجام شود.
همچنین پزشک سؤالاتی مانند موارد زیر را مطرح خواهد کرد:
- علائم شما از چه زمانی شروع شده اند؟
- آیا تغییری در سبک زندگی یا رژیم غذایی خود ایجاد کرده اید؟
- علائم چقدر روی زندگی روزمره تان تأثیر گذاشته اند؟
- چه عواملی باعث بهبود یا تشدید علائم می شوند؟
همراه داشتن فهرستی از داروهایی که مصرف می کنید (از جمله داروهای بدون نسخه یا گیاهی) به تشخیص بهتر کمک می کند. اگر قبلا برای اگزما درمانی امتحان کرده اید، آن را نیز با پزشک در میان بگذارید.
درمان اگزما در بارداری چگونه انجام می شود؟
درمان اگزما در بارداری معمولا با روش های ساده ای مانند استفاده از مرطوب کننده ها و پمادهای ملایم شروع می شود. در موارد شدیدتر، پزشک ممکن است پمادهای استروئیدی ضعیف تجویز کند.
تحقیقات قدیمی نشان داده اند که استفاده از استروئیدهای موضعی در دوران بارداری بی خطر است، اما بهتر است همیشه قبل از مصرف هر نوع دارویی با پزشک مشورت شود. همچنین درمان با نور ماوراءبنفش (فتوتراپی با نور UVB) در برخی موارد مؤثر گزارش شده است.
داروهایی که باید در دوران بارداری از آن ها اجتناب کرد:
- متوترکسات (Trexall, Rasuvo): دارویی قوی با اثرات مضر برای جنین
- درمان PUVA (پسورالن به همراه نور UVA): نیز می تواند برای جنین خطرناک باشد
راهکارهای خانگی برای پیشگیری یا کاهش اگزما
در کنار درمان دارویی، اقداماتی وجود دارد که می توانید برای مدیریت بهتر اگزما در بارداری انجام دهید:
- از دوش آب گرم و طولانی پرهیز کنید؛ آب ولرم گزینه ی بهتری است.
- بلافاصله بعد از حمام، از مرطوب کننده استفاده کنید تا رطوبت در پوست باقی بماند.
- لباس های گشاد و نخی بپوشید. از پارچه های خشن مانند پشم یا کنف دوری کنید.
- صابون ها و شوینده های قوی را کنار بگذارید.
- اگر در منطقه ای خشک زندگی می کنید، استفاده از دستگاه بخور را فراموش نکنید.
- روزانه به اندازه کافی آب بنوشید تا پوستتان از درون آبرسانی شود.
آینده فرد مبتلا به اگزما در دوران بارداری چگونه است؟
در بیشتر موارد، اگزما در بارداری مشکلی جدی برای مادر یا جنین ایجاد نمی کند و پس از زایمان نیز بهبود می یابد. اما در بعضی زنان ممکن است علائم حتی پس از بارداری ادامه پیدا کند یا در بارداری های بعدی مجددا بروز کند.
نکته مثبت این است که اگزما تأثیری بر باروری یا سلامت بلندمدت مادر و کودک ندارد.
نکته برای مادرانی که اگزما در بارداری را تجربه کردند
اگر شما در دوران بارداری دچار التهاب پوستی شده اید، تشخیص دقیق بین اگزما و پسوریازیس اهمیت زیادی دارد، زیرا هر کدام نیاز به درمان خاص و مراقبت ویژه ای دارند. همیشه بهتر است برای تشخیص و درمان صحیح به پزشک متخصص مراجعه کنید.
سخنی از نی نی تینی
اگر در دوران بارداری با مشکل اگزما مواجه شدید، نگران نباشید؛ این مشکل معمولا خطری جدی برای شما یا نوزادتان ندارد و با رعایت نکاتی ساده می توانید علائم را کاهش دهید. بهتر است همیشه با پزشک خود در مورد درمان ها و داروهای مجاز در دوران بارداری مشورت کنید تا سلامت شما و کودک عزیزتان حفظ شود. همچنین مراقبت از پوست با استفاده منظم از مرطوب کننده ها، اجتناب از مواد تحریک کننده، و انتخاب لباس های نخی و نرم، می تواند به بهبود وضعیت پوست کمک زیادی کند.
شما تجربه ای در زمینه اگزما در بارداری دارید؟ چه راهکارهایی برای کنترل این بیماری به شما کمک کرده است؟ خوشحال می شویم تجربیات و سوالات خود را در بخش نظرات با ما و دیگر مادران به اشتراک بگذارید تا همه بتوانیم از همدیگر یاد بگیریم و حمایت بیشتری داشته باشیم.
