سرطان سینه زمانی رخ می دهد که سلول های سینه تغییر شکل داده و به سلول های سرطانی تبدیل شوند که به سرعت تکثیر شده و تومورهایی را تشکیل می دهنداین بیماری معمولا زنان بالای 50 سال را تحت تأثیر قرار می دهد، اما می تواند در مردان و همچنین زنان جوان تر نیز دیده شود. پزشکان ممکن است برای درمان سرطان سینه از جراحی برای برداشتن تومورها یا روش هایی برای کشتن سلول های سرطانی استفاده کنند.
در این مقاله به طور مفصل به بررسی این بیماری می پردازیم.
سرطان سینه چیست؟
کنسر سینه یکی از شایع ترین انواع سرطان است که زنان را مبتلا می کند. این بیماری زمانی اتفاق می افتد که سلول های سرطانی در سینه شما شروع به تکثیر کنند و تومورها تشکیل دهند. تقریبا 80 درصد موارد این سرطان نوع مهاجم هستند؛ یعنی تومور می تواند از سینه به دیگر نقاط بدن گسترش پیدا کند.
سرطان سینه معمولا زنان بالای 50 سال را درگیر می کند، ولی زنان زیر 50 سال نیز ممکن است به آن مبتلا شوند. همچنین مردان نیز ممکن است دچار سرطان سینه شوند.
انواع سرطان سینه
پزشکان با تشخیص نوع و زیرنوع سرطان، درمانی متناسب انتخاب می کنند تا بیشترین اثربخشی را داشته باشد و عوارض جانبی کمتری ایجاد کند. انواع رایج سرطان سینه عبارتند از:
- سرطان مجرای شیردهی مهاجم (IDC): این سرطان از مجاری شیردهی شروع می شود و به بافت های نزدیک سینه گسترش می یابد. این نوع سرطان سینه شایع ترین نوع در ایران و جهان است.
- سرطان لوبولار سینه: این نوع از غدد تولید شیر (لوبول ها) در سینه آغاز می شود و اغلب به بافت های نزدیک سینه سرایت می کند. این نوع دومین سرطان شایع سینه است.
- سرطان مجرای شیردهی غیر مهاجم (DCIS): مانند IDC، این سرطان از مجاری شیردهی شروع می شود، اما تفاوت آن این است که فراتر از مجاری شیردهی گسترش نمی یابد.
انواع کمتر شایع سرطان سینه شامل موارد زیر است:
- سرطان سینه سه گانه منفی (TNBC): این سرطان مهاجم بسیار تهاجمی است و سریع تر از انواع دیگر گسترش می یابد.
- سرطان التهابی سینه (IBC): این سرطان نادر و بسیار سریع رشد است و معمولا به صورت یک التهاب یا لکه قرمز روی سینه دیده می شود.
- بیماری پاژه سینه: این نوع نادر پوست نوک سینه را درگیر می کند و ممکن است شبیه به التهاب یا ضایعه ای پوستی به نظر برسد. کمتر از 4 درصد کل سرطان های سینه را تشکیل می دهد.
زیرنوع های سرطان سینه
پزشکان بر اساس وضعیت گیرنده های سلولی، زیرنوع های این سرطان را مشخص می کنند. گیرنده ها مولکول های پروتئینی روی سطح یا داخل سلول ها هستند که می توانند به برخی هورمون ها مانند استروژن و پروژسترون متصل شوند. این هورمون ها به رشد سلول های سرطانی کمک می کنند. دانستن اینکه آیا سلول های سرطانی گیرنده استروژن یا پروژسترون دارند، به پزشکان کمک می کند تا برنامه درمانی مناسبی تنظیم کنند.
زیرنوع ها شامل موارد زیر هستند:
- سرطان های ER مثبت: دارای گیرنده استروژن هستند.
- سرطان های PR مثبت: دارای گیرنده پروژسترون هستند.
- سرطان های HR مثبت: دارای هر دو گیرنده استروژن و پروژسترون هستند.
- سرطان های HR منفی: گیرنده های استروژن و پروژسترون ندارند.
- سرطان های HER2 مثبت: دارای سطوح بالاتر از حد نرمال پروتئین HER2 هستند که به رشد سلول های سرطانی کمک می کند. حدود 15 تا 20 درصد سرطان های سینه این نوع هستند.
علائم و علل
علائم شایع سرطان سینه چیست؟
این بیماری می تواند به روش های مختلفی روی سینه شما تأثیر بگذارد. بعضی علائم بسیار مشخص هستند و برخی دیگر ممکن است فقط به صورت مناطقی از سینه ظاهر شوند که با بقیه قسمت ها متفاوت به نظر می رسند. ممکن است سرطان در مراحل اولیه هیچ علامتی نداشته باشد. اما زمانی که علائم ظاهر شوند، ممکن است شامل موارد زیر باشند:
- تغییر در اندازه، شکل یا فرم سینه
- وجود توده یا غده که ممکن است به اندازه یک نخود کوچک احساس شود
- یک توده یا سفتی در سینه، نزدیک آن یا در زیر بغل که در طول چرخه قاعدگی باقی می ماند
- تغییر در ظاهر یا احساس پوست سینه یا نوک آن؛ پوست ممکن است چروکیده، فرورفته، پوسته پوسته، قرمز یا تیره تر از سایر قسمت های سینه باشد
- یک ناحیه سفت و سخت شبیه سنگ مرمر زیر پوست
- ترشح خون آلود یا شفاف از نوک سینه
علل سرطان سینه
کارشناسان می دانند که سرطان وقتی رخ می دهد که سلول های سینه تغییر یافته و سرطانی می شوند و به سرعت تقسیم و رشد می کنند تا تومور ایجاد کنند. اما هنوز دقیقا مشخص نیست چه چیزی این تغییرات را تحریک می کند. با این حال، تحقیقات نشان می دهد چند عامل خطر وجود دارد که می تواند احتمال ابتلا به این نوع سرطان را افزایش دهد، از جمله موارد زیر:
- سن: بالاتر از 55 سال بودن.
- جنسیت: زنان بسیار بیشتر از مردان در معرض این بیماری هستند.
- سابقه خانوادگی: اگر والدین، خواهر و برادر، فرزندان یا دیگر نزدیکان شما سرطان سینه داشته باشند، احتمال ابتلای شما نیز بیشتر است.
- ژنتیک: حدود 15 درصد افراد مبتلا به این سرطان، این بیماری را به دلیل جهش های ژنتیکی ارثی مانند جهش در ژن های BRCA1 و BRCA2 به دست می آورند.
- سیگار کشیدن: مصرف دخانیات با انواع مختلف سرطان، از جمله سرطان سینه، مرتبط است.
- مصرف الکل: مطالعات نشان می دهد مصرف نوشیدنی های الکلی می تواند خطر ابتلا به سرطان را افزایش دهد.
- چاقی: وزن بالا یکی از عوامل مؤثر در افزایش ریسک سرطان است.
- قرار گرفتن در معرض پرتو: کسانی که قبلا تحت درمان با پرتو قرار گرفته اند، به خصوص در نواحی سر، گردن یا قفسه سینه، در معرض خطر بیشتری هستند.
- درمان هورمونی: افرادی که از درمان جایگزینی هورمونی استفاده می کنند، احتمال ابتلای بیشتری به سرطان سینه دارند.
عوارض سرطان سینه
یکی از مهم ترین عوارض این نوع سرطان، پیشرفت و گسترش آن به سایر نقاط بدن است که به آن سرطان متاستاتیک می گویند. این سرطان می تواند به مغز، استخوان ها، کبد و ریه ها سرایت کند. مطالعات نشان می دهد تقریبا یک سوم زنان با سرطان مرحله اولیه، در مراحل بعدی دچار سرطان متاستاتیک می شوند.
تشخیص و آزمایش ها
چگونه سرطان سینه تشخیص داده می شود؟
پزشکان ممکن است با معاینه فیزیکی و انجام ماموگرافی به دنبال علائم سرطان باشند. برای تشخیص دقیق تر، آزمایش های زیر انجام می شوند:
- سونوگرافی سینه
- تصویربرداری با ام آرآی (MRI) سینه
- نمونه برداری (بیوپسی) از بافت سینه
- آزمایش ایمونوهیستوشیمی برای بررسی وجود گیرنده های هورمونی
- آزمایش های ژنتیکی برای شناسایی جهش های ژنتیکی مرتبط با سرطان سینه
مراحل سرطان سینه
برای برنامه ریزی درمان و تعیین پیش آگهی، پزشکان از سیستم مرحله بندی سرطان استفاده می کنند. این مراحل بر اساس نوع سرطان، اندازه و محل تومور و اینکه آیا سرطان به بخش های دیگر بدن سرایت کرده است، تعیین می شود:
- مرحله 0: بیماری غیرتهاجمی است؛ یعنی سرطان هنوز از کانال های شیر به قسمت های دیگر سینه سرایت نکرده است.
- مرحله 1: سلول های سرطانی در بافت نزدیک به سینه وجود دارند.
- مرحله 2: سلول های سرطانی تومور یا تومورهایی تشکیل داده اند. تومور ممکن است کمتر از 2 سانتی متر باشد و به غدد لنفاوی زیر بغل سرایت کرده باشد، یا بزرگ تر از 5 سانتی متر باشد اما هنوز به غدد لنفاوی سرایت نکرده باشد. اندازه تومورها در این مرحله بین 2 تا 5 سانتی متر متغیر است و ممکن است غدد لنفاوی را تحت تاثیر قرار داده باشد یا نه.
- مرحله 3: سرطان به بافت های اطراف و غدد لنفاوی سرایت کرده است. این مرحله معمولا سرطان موضعی پیشرفته نامیده می شود.
- مرحله 4: سرطان به اندام های دیگر مانند استخوان ها، کبد، ریه ها یا مغز گسترش یافته است.
مدیریت و درمان سرطان سینه
چگونه سرطان سینه درمان می شود؟
جراحی اصلی ترین روش درمانی است، اما پزشکان ممکن است از روش های دیگر نیز استفاده کنند. انواع جراحی های این نوع سرطان عبارتند از:
- ماستکتومی (برداشتن کامل سینه)
- لومپکتومی (برداشتن تومور و مقداری از بافت اطراف)
- بازسازی سینه
پزشکان ممکن است جراحی را با یک یا چند روش زیر ترکیب کنند:
- شیمی درمانی
- پرتودرمانی، شامل پرتودرمانی حین عمل (IORT)
- ایمنی درمانی
- هورمون درمانی، شامل درمان با تنظیم کننده های انتخابی گیرنده استروژن (SERM)
- درمان هدفمند
عوارض جانبی درمان
شایع ترین عوارض شیمی درمانی و پرتودرمانی شامل خستگی، حالت تهوع و استفراغ است. درمان های هدفمند، ایمنی درمانی و هورمون درمانی نیز عوارض مشابهی دارند که ممکن است شامل مشکلات گوارشی مانند یبوست و اسهال باشد.
افراد نسبت به درمان ها واکنش های متفاوتی نشان می دهند. اگر در حال دریافت درمان هستید، حتما از پزشک خود بپرسید که این درمان ها چگونه ممکن است بر زندگی روزمره شما تاثیر بگذارند. همچنین از پزشک درباره مراقبت های تسکینی سوال کنید. مراقبت تسکینی به کنترل علائم سرطان سینه و کاهش عوارض جانبی درمان کمک می کند تا شما در طول درمان، راحت ترین شرایط را داشته باشید.
سرطان پستان: بررسی کامل، از علائم تا پیشگیری
عوارض جراحی سرطان پستان
هر نوع جراحی ممکن است با عوارضی همراه باشد و جراحی سرطان پستان نیز از این قاعده مستثنی نیست. با اینکه این عوارض نگران کننده به نظر می رسند، باید بدانید هدف اصلی جراحی، حذف سلول های سرطانی و نجات جان شماست.
عوارض احتمالی جراحی شامل موارد زیر است:
- عفونت در محل جراحی
- لخته شدن خون پس از جراحی
- آسیب به اعصاب
- ورم لنفاوی (لنف ادم)
پیش آگهی و امید به زندگی در سرطان پستان
نرخ بقا در سرطان پستان بسته به نوع و مرحله بیماری متفاوت است. طبق آمار مؤسسه ملی سرطان ایالات متحده:
توجه داشته باشید که این اعداد تنها برآورد هستند. هر فرد تجربه ای متفاوت دارد، و اگر سوالات خاصی درباره پیش آگهی خود دارید، بهترین راه، مشاوره با پزشک شماست.
آینده درمان سرطان پستان
خبر خوب اینکه امروزه بسیاری از افراد در مراحل ابتدایی بیماری تشخیص داده می شوند و همین موضوع درمان را آسان تر می کند. طبق آمار، 99% از افرادی که در مراحل اولیه بیماری بودند، تا پنج سال پس از تشخیص زنده مانده اند. برخی حتی به طور کامل درمان می شوند، اگرچه سرطان می تواند بازگردد و در این صورت، به صورت متاستاتیک ظاهر شود.
همچنین تحقیقات نشان داده اند که احتمال مرگ ناشی از سرطان پستان در زنان سیاه پوست بیشتر از زنان سفیدپوست است، اگرچه شیوع کلی سرطان در آنان کمتر است.
آیا می توان از سرطان پستان پیشگیری کرد؟
پیشگیری کامل ممکن نیست، اما راه هایی برای کاهش خطر وجود دارد، از جمله:
- حفظ وزن مناسب: مشورت با پزشک برای برنامه ریزی وزن سالم مفید است.
- رژیم غذایی سالم: شامل میوه، سبزی، لبنیات کم چرب، پروتئین بدون چربی، و پرهیز از گوشت قرمز و فرآوری شده.
- فعالیت بدنی منظم
- پرهیز از نوشیدنی های الکلی: نوشیدن الکل با افزایش خطر سرطان پستان مرتبط است.
- غربالگری منظم با ماموگرافی و معاینه شخصی سینه ها
اگر در معرض خطر بالاتری هستید (به دلیل سابقه خانوادگی یا ژن های خاص مانند BRCA1/2)، ممکن است اقدامات زیر به شما پیشنهاد شود:
- آزمایش ژنتیکی
- مصرف داروهایی مانند تاموکسیفن یا رالوکسيفن
- ماستکتومی پیشگیرانه
- غربالگری های مکرر و معاینات بالینی دقیق تر
چگونه از خود مراقبت کنیم؟
زندگی با سرطان پستان آسان نیست، اما با رعایت این توصیه ها می توان آن را مدیریت کرد:
- استراحت کافی داشته باشید.
- تغذیه مناسب شامل سبزی، میوه و پروتئین های مفید را دنبال کنید.
- مدیریت استرس با ورزش، پیاده روی یا مدیتیشن.
- دریافت حمایت اجتماعی از گروه های حمایتی یا برنامه های مخصوص بازماندگان سرطان.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنم؟
در صورت مشاهده علائم جدید یا وخیم تر شدن علائم فعلی، حتما با پزشک خود تماس بگیرید. همچنین اگر علائم شدید مانند استفراغ مداوم و کم آبی بدن داشتید، فورا به اورژانس مراجعه کنید.
پرسش هایی که می توانید از پزشک خود بپرسید:
- چه نوع سرطان پستانی دارم؟
- اندازه، مرحله و درجه تومور چیست؟
- وضعیت گیرنده های استروژن و پروژسترون چگونه است؟
- آیا نیاز به جراحی دارم؟
- درمان های جایگزین چیست؟
- آیا امکان شرکت در کارآزمایی های بالینی برای من وجود دارد؟
سخنی از نی نی تینی
با آگاهی از علائم، ریسک فاکتورها و روش های غربالگری، می توان در برابر سرطان پستان گام های مؤثری برداشت. سلامت سینه هایتان را جدی بگیرید؛ هر اقدامی برای پیشگیری، سرمایه گذاری برای آینده شماست.
اگر شما یا یکی از عزیزانتان تجربه ای از سرطان پستان داشته اید، تجربیات خود را با ما به اشتراک بگذارید. پرسش ها، نگرانی ها یا راهکارهای شخصی تان می تواند برای دیگران الهام بخش باشد.
