آیا دفع پروتئین در بارداری خطرناک است؟ آیا درمان می شود؟دفع پروتئین در بارداری، یا به طور کلی در بدن، زمانی رخ می دهد که مقدار زیادی پروتئین از طریق ادرار از بدن خارج شود. در حالت عادی، پروتئین ها باید در جریان خون باقی بمانند و وارد ادرار نشوند. چرا؟ چون پروتئین ها نقش های مهمی در بدن ایفا می کنند.
وقتی این پروتئین ها به جای ماندن در خون، از راه ادرار دفع شوند، بدن دچار کمبود آن ها می شود که ممکن است سلامت مادر و حتی جنین را تهدید کند.
در این مقاله به طور کامل به این موضوع و علائم و درمان این بیماری می پردازیم.
آیا وجود پروتئین در ادرار خطرناک است؟
بله، اگرچه در بعضی شرایط مانند کم آبی بدن یا فعالیت بدنی شدید ممکن است مقدار کمی پروتئین در ادرار دیده شود که معمولا موقتی و بی خطر است، اما در برخی موارد دیگر این علامت می تواند نشانه ای جدی از مشکلات کلیوی یا حتی بیماری های قلبی-عروقی باشد. یکی از نگرانی های مهم در بارداری، پره اکلامپسی (مسمومیت بارداری) است که در آن هم فشار خون بالا وجود دارد و هم دفع پروتئین در ادرار.
خطرات دفع پروتئین برای مادر و جنین ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- افزایش خطر زایمان زودرس
- اختلال در رشد جنین
- آسیب کلیوی برای مادر
- فشار خون بالای خطرناک
- نیاز به زایمان اورژانسی یا حتی بستری شدن
دفع پروتئین در بارداری بیشتر در چه افرادی دیده می شود؟
اگرچه هر مادری ممکن است دچار این مشکل شود، ولی در برخی افراد احتمال آن بیشتر است، به ویژه اگر:
- بارداری در سنین بالا
- سابقه خانوادگی بیماری کلیوی داشته باشند
- مبتلا به دیابت یا فشار خون بالا باشند
- از نژادهایی مانند آفریقایی تبار، بومیان آمریکا، یا آسیای جنوب شرقی باشند
در زنان باردار، به ویژه آن هایی که دیابت بارداری دارند یا دچار پره اکلامپسی هستند، احتمال دفع پروتئین در بارداری بالاتر است.
علائم دفع پروتئین در بارداری چیست؟
در مراحل اولیه، معمولا این وضعیت بی علامت است. اما به تدریج علائمی ظاهر می شوند که باید جدی گرفته شوند:
- تورم در صورت، شکم، پاها یا مچ پا
- ادرار کفی یا حباب دار
- تکرر ادرار
- تنگی نفس
- خستگی مفرط
- تهوع و استفراغ
- بی اشتهایی
- گرفتگی عضلات در شب
- پف اطراف چشم ها (به ویژه صبح ها)
اگر این علائم را دارید، حتما باید با پزشک خود مشورت کنید. به خصوص اگر ادرار کفی یا تورم در اندام ها دارید، این ها ممکن است از علائم هشداردهنده بیماری کلیوی در بارداری باشند.
چه عواملی باعث دفع پروتئین در بارداری می شوند؟
عوامل مختلفی می توانند باعث بروز این مشکل شوند. بعضی از آن ها بی خطر و موقتی اند، ولی بعضی دیگر جدی ترند:
عوامل کم خطر و گذرا:
- کم آبی بدن
- التهاب خفیف
- افت فشار خون
- سنگ کلیه
- ورزش شدید یا استرس
- مصرف روزانه آسپیرین
- قرار گرفتن طولانی مدت در معرض هوای سرد
عوامل خطرناک و مرتبط با دفع پروتئین در بارداری:
- بیماری های خودایمنی مانند لوپوس
- التهاب شدید کلیه (گلومرولونفریت)
- سرطان مغز استخوان (میلوم متعدد)
- تخریب گلبول های قرمز (همولیز داخل عروقی)
- بیماری های قلبی
- پره اکلامپسی (در بارداری)
- مسمومیت یا آسیب فیزیکی
- سرطان کلیه
- نارسایی قلبی
در دوران بارداری، پره اکلامپسی یکی از مهم ترین دلایل دفع پروتئین در ادرار است و باید با دقت بررسی و درمان شود.
میزان دفع پروتئین در بارداری چقدر باشد خطرناک است؟
مقدار طبیعی پروتئین در ادرار روزانه باید کمتر از 150 میلی گرم باشد. اگر این مقدار بیشتر شود، فرد مبتلا به پروتئینوری است.
در موارد شدیدتر، وقتی میزان پروتئین بین 3 تا 3.5 گرم در روز برسد، به آن پروتئینوری نفروتیک (nephrotic-range proteinuria) می گویند. این وضعیت نادر ولی جدی است و نشان دهنده آن است که کلیه ها مقدار زیادی پروتئین را از دست می دهند که می تواند عوارض سنگینی برای بدن داشته باشد.
آیا پروتئینوری مسری است؟
خیر، پروتئینوری مسری نیست. اما اگر سایر اعضای خانواده بیولوژیکی شما به این بیماری مبتلا باشند، احتمال ابتلای شما نیز بیشتر خواهد بود.
تشخیص و آزمایش های دفع پروتئین در بارداری
دفع پروتئین در بارداری چگونه تشخیص داده می شود؟
برای تشخیص اولیه، پزشک از تست نواری استفاده می کند. در این روش، شما در یک ظرف مخصوص ادرار می کنید و سپس پزشک یک نوار پلاستیکی باریک که با مواد شیمیایی خاصی پوشیده شده، داخل نمونه ادرار قرار می دهد. اگر مقدار زیادی پروتئین در ادرار شما وجود داشته باشد، رنگ نوار تغییر می کند.
در ادامه، پزشک یک تجزیه ادرار انجام می دهد تا ظاهر، ترکیبات شیمیایی و اجزای میکروسکوپی ادرار را بررسی کند. در این بررسی، به دنبال اجزای غیرطبیعی مانند گلبول های قرمز و سفید، باکتری، یا بلورهای نمک و پروتئین می گردند که می توانند منجر به تشکیل سنگ کلیه شوند.
اگر به بیماری کلیوی یا مشکل دیگری مشکوک باشند، چه اقدامی انجام می دهند؟
اگر پزشک به بیماری کلیوی شک کند، آزمایش ادرار شما را در سه نوبت مختلف طی سه ماه تکرار می کند. اگر در هر سه نوبت مقدار بالای پروتئین دیده شود، احتمال ابتلا به بیماری مزمن کلیه زیاد است. تشخیص زودهنگام باعث می شود احتمال کنترل و کند شدن پیشرفت بیماری بیشتر شود.
آزمایش های تکمیلی در رابطه با دفع پروتئین در بارداری ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- آزمایش تخلیه کراتینین (Creatinine clearance): کراتینین یک ماده زائد در خون است. این آزمایش بررسی می کند که کلیه ها چقدر خوب این ماده را از خون به ادرار منتقل می کنند.
- آزمایش GFR: نرخ فیلتراسیون گلومرولی با مقایسه سن، جنس بیولوژیکی، نژاد و سطح کراتینین و آلبومین در خون، مشخص می شود عملکرد کلیه ها چگونه است و بیماری چقدر پیشرفت کرده.
- آزمایش های خونی برای سنجش پروتئین ها در سرم: سرم بخشی از خون است که حاوی پروتئین های محلول است.
- تصویربرداری،سی تی اسکن، سونوگرافی: برای تشخیص سنگ کلیه، تومورها یا انسداد مجاری ادراری استفاده می شود.
- الکتروفورز پروتئین ادرار : نوع خاصی از پروتئین ها را در ادرار شناسایی می کند.
- آزمایش ایمونوفیکساسیون (IFE): نوع خاصی از پروتئین ها را در خون بررسی می کند.
- نمونه برداری از کلیه (بیوپسی): بخش کوچکی از کلیه برداشته شده و زیر میکروسکوپ بررسی می شود تا علت و شدت آسیب کلیه مشخص شود.
مدیریت و درمان دفع پروتئین در بارداری چگونه است؟
دفع پروتئین در بارداری چگونه درمان می شود؟
درمان پروتئینوری بستگی به علت زمینه ای آن دارد:
- اگر بیماری کلیه عامل آن باشد، درمان شامل دارو، رژیم غذایی و فعالیت بدنی است. برای کنترل فشار خون بالا، دارو تجویز می شود. اگر فشار خون پایین باشد، تست ادرار و فشار خون باید سالانه انجام شود.
- اگر دیابت دارید، باید قند خون خود را کنترل کرده و سالانه آزمایش GFR انجام دهید.
- زنان بارداری که سابقه پره اکلامپسی دارند، باید به طور منظم تحت نظر پزشک باشند. این بیماری معمولا پس از زایمان به مرور برطرف می شود.
- اگر بدون بیماری زمینه ای مانند دیابت یا فشار خون بالا به پروتئینوری مبتلا باشید، ممکن است پزشک برای پیشگیری از آسیب کلیوی داروی فشار خون تجویز کند. تست ادرار و فشار خون هر شش ماه توصیه می شود.
- در موارد خفیف یا موقت، ممکن است نیاز به درمان خاصی نباشد.
آیا نوشیدن آب می تواند پروتئین موجود در ادرار را کاهش دهد؟
خیر. نوشیدن آب بیشتر ممکن است حجم ادرار را افزایش دهد و غلظت پروتئین را کمتر نشان دهد، اما نمی تواند نشت پروتئین از کلیه ها را متوقف کند.
چگونه از خود مراقبت کنم؟
پیروی دقیق از دستورات دارویی پزشک، مهم ترین قدم مراقبتی است. همچنین می توانید اقدامات زیر را انجام دهید:
- مصرف پروتئین را کاهش دهید.
- مصرف نمک را محدود کنید تا فشار خونتان پایین بماند.
- فیبر بیشتری مصرف کنید برای کنترل قند و کلسترول.
- هر هفته حداقل دو ساعت فعالیت بدنی داشته باشید.
- قند خون خود را به طور منظم بررسی کنید.
- سیگار و تنباکو را کنار بگذارید.
- داروهای ضد التهاب غیراستروئیدی (NSAIDs) مانند آسپرین، ایبوپروفن یا ناپروکسن را فقط با نظر پزشک مصرف کنید.
پیشگیری از دفع پروتئین در بارداری
آیا می توان از دفع پروتئین در بارداری پیشگیری کرد؟
خیر، پیشگیری مستقیم از پروتئینوری ممکن نیست، اما می توان آن را مدیریت و کنترل کرد. بسیاری از عوامل زمینه ساز آن مانند دیابت، فشار خون یا التهاب کلیه ها، با دارو و سبک زندگی سالم قابل کنترل هستند.
چشم انداز و آینده بیماری
در صورت ابتلا به پروتئینوری چه انتظاری باید داشت؟
با تشخیص و درمان به موقع، چشم انداز خوبی در انتظار بیماران است. اما اگر درمان نشود، ممکن است منجر به نارسایی کلیه یا حتی مرگ شود. مطالعات نشان می دهند که افراد بدون پروتئینوری، امید به زندگی بیشتری نسبت به افرادی با نوع خفیف یا شدید آن دارند.
زندگی با پروتئینوری
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنم؟
در صورتی که:
- تعداد دفعات ادرار شما تغییر کرده یا هنگام ادرار احساس درد دارید.
- ادرار شما حالت کف آلود یا حباب دار دارد.
- حالت تهوع یا استفراغ دارید.
- دچار سرگیجه، ضعف یا سبکی سر شده اید.
- اطراف صورت، شکم یا پایین تنه تان ورم کرده.
- علائم شما با وجود درمان، بهبود نیافته.
چه سؤالاتی باید از پزشک بپرسم؟
- چگونه مطمئن شدید که من پروتئینوری دارم؟
- چه بیماری باعث ایجاد پروتئینوری در من شده؟
- چه آزمایش هایی لازم است انجام دهم؟
- پروتئینوری من خفیف است یا موقتی؟
- چه دارو یا درمانی پیشنهاد می دهید؟
- آیا باید رژیم یا سبک زندگی ام را تغییر دهم؟
- اگر پروتئینوری ندارم، چه بیماری دیگری ممکن است داشته باشم؟
تفاوت بین پروتئینوری و پروتئینوری وضعیتی (orthostatic) چیست؟
در پروتئینوری وضعیتی، وقتی ایستاده اید مقدار زیادی پروتئین در ادرار دیده می شود، اما وقتی در حالت خوابیده (طاق باز) ادرار می کنید، مقدار پروتئین طبیعی است.
تفاوت پروتئینوری با نوع گذرا (transient) چیست؟
پروتئینوری گذرا موقتی است و معمولا به دلایلی مانند ورزش شدید، استرس، تب یا سرماخوردگی شدید ایجاد می شود و خودبه خود برطرف می شود.
سخنی از نی نی تینی
پروتئینوری یعنی وجود مقدار زیادی پروتئین در ادرار. اگر ادرار کف آلود یا زیاد شد، یا علائمی مانند تهوع، استفراغ، خستگی و ورم داشتید، حتما به پزشک مراجعه کنید. تشخیص زودهنگام و درمان به موقع می تواند به حفظ سلامت کلیه ها کمک زیادی کند.
آیا شما یا یکی از نزدیکانتان تجربه‌ای از تشخیص یا درمان پروتئینوری داشته‌اید؟ چه علائمی را تجربه کردید و چه درمانی برایتان مؤثر بود؟ تجربیات خود را در بخش دیدگاه‌ها با ما و دیگر کاربران به اشتراک بگذارید.
