آیا چای سبز هم مانند چای سیاه کافئین زیادی دارد و آیا چای سبز می تواند از زوال عقل و افزایش وزن پیشگیری کند؟ در این مقاله به بررسی ترکیبات تغذیه ای و فواید چای سبز برای سلامتی می پردازیم
چای سبز چیست؟
همه انواع چای از گیاه کاملیا سیننسیس (Camellia sinensis) تهیه می شوند. چای سبز به دلیل رنگ سبز زمردی اش هنگام دم کردن برگ های فرآوری نشده و تخمیرنشده اش، این نام را گرفته است.
چای سبز قدمتی تا حدود 5 هزار سال دارد و در شرق آسیا بسیار پرطرفدار است و خواص درمانی و سلامتی آن بسیار مورد توجه قرار گرفته است.
فواید چای سبز شامل موارد زیر است:
- سرشار از ترکیبات گیاهی محافظ مانند پلی فنول ها
- کمک به تمرکز و افزایش توجه
- ایجاد حس آرامش
- محافظت از مغز در برابر زوال عقل
- افزایش سوخت وساز بدن
- کمک به کنترل قند خون
- کاهش خطر ابتلا به دیابت
- کاهش خطر بیماری قلبی
- پشتیبانی از سلامت استخوان ها
- بهبود سلامت روده ها
ترکیبات تغذیه ای چای سبز
بخش اصلی خواص تغذیه ای چای سبز مربوط به ترکیبات گیاهی فعالی است که در آن وجود دارد. از جمله این ترکیبات می توان به اپی کاتچین، اسید گالیک و اپی گالوکاتچین اشاره کرد.
نوع چایی که انتخاب می کنید، دمای آب و مدت زمان دم کشیدن، تأثیر زیادی بر مقدار این ترکیبات دارند. بهترین نتیجه برای حفظ آنتی اکسیدان ها در دمای گرم ولی نه جوش به دست می آید؛ بنابراین اجازه دهید آب جوش کمی خنک شود، سپس آن را روی برگ های چای بریزید و بین 2 تا 3 دقیقه دم کنید.
فواید چای سبز برای سلامتی چیست؟
1- سرشار از ترکیبات گیاهی محافظ به نام پلی فنول ها
پلی فنول ها ترکیباتی هستند که به محافظت بدن در برابر بیماری ها کمک می کنند و نقش مهمی در رژیم غذایی سالم دارند. این آنتی اکسیدان ها در میوه ها، سبزیجات و غذاهای فرآوری نشده وجود دارند.
چای سبز به دلیل فرآوری کم و غنای آن از این ترکیبات، فواید بسیاری دارد. ترکیبات فعال اصلی در چای سبز «فلاونوئیدها» هستند که قوی ترین آن ها «کاتچین ها» و به ویژه «اپی گالوکاتچین گالات» (EGCG) هستند.
2- کمک به تمرکز و توجه
یکی از فواید چای سبز کمک به داشتن تمرکز و توجه بالاست. چای سبز دارای محرک های طبیعی مانند کافئین است؛ هرچند میزان آن کمتر از قهوه است، اما می تواند به حفظ تمرکز و هوشیاری کمک کند.
3- ایجاد حس آرامش
چای سبز حاوی اسید آمینه ای به نام ال-تئانین است که اثر آرام بخش دارد. این ماده باعث افزایش مواد شیمیایی مغز مانند گابا، دوپامین و سروتونین می شود که به بهبود خلق وخو کمک می کنند.
4- محافظت از مغز در برابر پیری و زوال عقل
پلی فنول های مفید موجود در چای سبز ممکن است روند تخریب مغز در اثر پیری را کند کنند. مصرف متوسط این چای با کاهش قابل توجه خطر ابتلا به زوال عقل همراه است. یک مطالعه در سال 2025 نشان داد که نوشیدن 2 تا 3 فنجان در روز در میانسالی، به ویژه برای مردان محافظتی موثر دارد.
5- افزایش سوخت وساز بدن
تحقیقات نشان می دهد که چای سبز می تواند باعث کاهش وزن اندکی در افراد دارای اضافه وزن یا چاقی شود. این اثر به دلیل خواص ترموژنیک (افزایش دهنده سوخت وساز) طبیعی کافئین و کاتچین های موجود در آن است.
6- کمک به کنترل قند خون
یکی دیگر از فواید چای سبز تنظیم قند خون است، برخی مطالعات نشان می دهند که چای سبز حساسیت به انسولین را افزایش می دهد و در نتیجه می تواند به کنترل قند خون کمک کند.
7- کاهش خطر ابتلا به دیابت
پلی فنول های موجود در چای سبز می توانند آنزیم هایی مانند لاکتاز را مهار کرده و جذب گلوکز را در روده به تأخیر بیندازند. برخی مطالعات نتیجه گرفته اند که مصرف منظم این ترکیبات در طول عمر، ممکن است در کاهش خطر ابتلا به دیابت به اندازه دارو مؤثر باشد، اما تحقیقات بیشتری در این زمینه لازم است.
8- کاهش خطر بیماری های قلبی
شواهد نشان می دهند که چای سبز می تواند خطر ابتلا به بیماری های قلبی و سکته مغزی را کاهش دهد. این اثر به دلیل خاصیت محافظتی چای در برابر آسیب به دیواره رگ ها و جلوگیری از تصلب شرایین (سفت شدن شریان ها) است.
9- تقویت سلامت استخوان ها
چای سبز ممکن است به حفظ تراکم استخوان کمک کرده و در نتیجه خطر شکستگی را کاهش دهد. این اثر محافظتی به ترکیبات پلی فنولی آن نسبت داده می شود.
10- بهبود سلامت روده
ترکیبات گیاهی مانند پلی فنول ها بدون جذب شدن وارد روده بزرگ می شوند و در آنجا توسط باکتری های روده تجزیه می شوند. این مواد به عنوان سوخت برای باکتری های مفید روده عمل کرده و باعث رشد و تنوع آن ها شده، عملکرد روده را بهبود می بخشند و سیستم ایمنی را تقویت می کنند.
آیا چای سبز برای همه افراد مفید است؟
اگر به کم خونی فقر آهن مبتلا هستید، توجه داشته باشید که مانند دیگر چای ها، چای سبز حاوی ترکیباتی به نام «تانن» است که جذب آهن را کاهش می دهد. بنابراین توصیه می شود چای را همراه با غذاهای غنی از آهن ننوشید و حداقل یک ساعت فاصله بگذارید.
اگرچه بسیاری از محصولات سلامتی حاوی عصاره چای سبز هستند، اما شواهد کافی مبنی بر اثرگذاری این محصولات وجود ندارد. اگر قصد دارید از چای سبز به عنوان دارو استفاده کنید، حتما با پزشک مشورت کنید.
اگر به کافئین حساس هستید، بهتر است مصرف نوشیدنی های کافئین دار را محدود کنید. مصرف زیاد کافئین ممکن است باعث بی خوابی یا افزایش اضطراب شود. در این صورت، سعی کنید آخرین نوشیدنی کافئین دار خود را تا ظهر بنوشید.
در مجموع، آیا چای سبز یک نوشیدنی سالم است؟
فواید چای سبزی برای سلامتی بسیار زیاد است؛ نوشیدنی آرام بخشی است که به تمرکز و توجه کمک می کند، برای قلب و روده مفید است و در کنترل قند خون نقش دارد. اگر به دنبال نوشیدنی گرم، بدون شکر، کم کالری و با کافئین کمتر از قهوه هستید، چای سبز گزینه بسیار خوبی است.
سخنی از نی نی تینی
اگر به دنبال نوشیدنی ای سالم، خوش طعم و کم کالری هستید که نه تنها آرامش بخش باشد، بلکه فواید زیادی برای مغز، قلب، استخوان ها و حتی قند خون شما داشته باشد، چای سبز را در برنامه ی روزانه خود بگنجانید. مصرف 2 تا 3 فنجان در روز برای بیشتر افراد کافی و مفید است. با این حال، اگر مشکل کم خونی یا حساسیت به کافئین دارید، پیش از مصرف مداوم حتما با پزشک مشورت کنید.
شما چطور؟ آیا از طرفداران چای سبز هستید؟ چه تاثیری از آن دیده اید؟ لطفا تجربه ها و نظرات تان را در بخش دیدگاه ها با ما به اشتراک بگذارید تا این مطلب با کمک شما کامل تر شود.
