تقریبا نیمی از زنان باردار دچار گرفتگی عضلات پا در بارداری می شوند، به ویژه در طول شب و در سه ماهه سوم بارداری. اما خبر خوب این است که راه هایی برای کاهش این ناراحتی وجود دارد.
دلایل گرفتگی عضلات پا در بارداری
آیا عضلات ساق پا یا کف پایتان در دوران بارداری به طور ناگهانی منقبض می شوند؟ گرفتگی عضلات در بارداری می تواند بسیار دردناک باشد، اما دلیل دقیق آن هنوز به طور کامل مشخص نیست.
برخی از دلایل احتمالی این مشکل شامل موارد زیر هستند:
- خستگی عضلانی ناشی از افزایش وزن بدن در بارداری
- کمبود برخی ویتامین های بارداری و مواد معدنی مانند منیزیم و کلسیم
- عدم تحرک کافی و ورزش نکردن
- ورم پاها در بارداری (ادام) به دلیل تجمع مایعات در بدن
گرفتگی عضلات پا در بارداری معمولا از سه ماهه دوم بارداری شروع می شود و با پیشرفت بارداری و بزرگ تر شدن شکم، شدت آن افزایش می یابد. این گرفتگی ها ممکن است در طول روز هم رخ دهند، اما معمولا شب ها بیشتر احساس می شوند و می توانند خواب را مختل کنند.
تفاوت بین گرفتگی عضلات پا و درد پا چیست؟
گرفتگی عضلات پا معمولا دردناک اما کوتاه مدت است و فقط چند ثانیه یا دقیقه طول می کشد. اما اگر درد پا طولانی مدت باشد و سریع برطرف نشود، ممکن است علت دیگری داشته باشد، مانند:
- رگ های واریسی: این رگ ها ضخیم، پیچ خورده و برجسته هستند و به دلیل فشار رحم در حال رشد، خون در آن ها جمع می شود و باعث تورم و درد می شود.
- سیاتیک: در این حالت، عصب سیاتیک که از پایین کمر تا پا امتداد دارد، تحت فشار قرار گرفته و دردی تیرکشنده یا سوزشی در پا ایجاد می کند.
- ترومبوز ورید عمقی (DVT): در موارد نادر، درد پا می تواند نشانه تشکیل لخته خون در یکی از رگ های عمقی پا باشد. بارداری خطر ایجاد این لخته ها را افزایش می دهد. اگر همراه با درد پا، علائمی مانند تورم، گرمی و قرمزی پا دارید، حتما با پزشک مشورت کنید.
چگونه گرفتگی عضلات پا در بارداری را تسکین دهیم؟
اگر دچار گرفتگی عضلات پا شدید، می توانید با روش های زیر آن را کاهش دهید:
-
کشش عضلات ساق پا
-
- پای خود را صاف نگه دارید، ابتدا پاشنه پا را به سمت جلو بکشید.
- سپس انگشتان پا را به آرامی به سمت ساق پا خم کنید. (از کشیدن بیش از حد یا نوک پا به جلو خودداری کنید، زیرا ممکن است گرفتگی را تشدید کند.)
- این حرکت ممکن است ابتدا کمی دردناک باشد، اما به تدریج اسپاسم عضله را کاهش می دهد.
-
ماساژ و گرم کردن پا
-
- بعد از انجام حرکات کششی، به آرامی عضله را ماساژ دهید.
- چند دقیقه راه بروید تا عضلات شل شوند.
- برای آرام کردن عضله، می توانید از یک بطری آب گرم روی ناحیه دچار گرفتگی استفاده کنید.
چگونه می توان از گرفتگی عضلات پا در بارداری جلوگیری کرد؟
متأسفانه، هیچ روش قطعی برای جلوگیری از گرفتگی عضلات پا در دوران بارداری وجود ندارد. اما با رعایت نکات زیر، می توان احتمال وقوع آن را کاهش داد:
- کفش های راحت و مناسب بپوشید.
- از ایستادن یا نشستن طولانی مدت با پاهای ضربدری خودداری کنید.
- به طور منظم عضلات ساق پا را کشش دهید، به خصوص قبل از خواب.
- هنگام نشستن، مچ پاهای خود را بچرخانید و انگشتان پا را حرکت دهید.
- روزانه پیاده روی کنید (مگر اینکه پزشک شما توصیه به عدم ورزش کرده باشد).
- به پهلوی چپ بخوابید تا گردش خون در پاهای شما بهتر شود.
- در طول روز آب کافی بنوشید تا بدنتان هیدراته بماند.
- قبل از خواب حمام گرم بگیرید تا عضلاتتان آرام شوند.
- مواد غذایی سرشار از منیزیم و پتاسیم مانند موز مصرف کنید.
برخی مطالعات نشان داده اند که مصرف مکمل منیزیم می تواند دفعات گرفتگی عضلات در بارداری را کاهش دهد، اما مطالعات دیگر چنین تأثیری را تأیید نکرده اند. تا زمانی که اطلاعات بیشتری درباره تأثیر این مکمل ها در دسترس نباشد، بهتر است منیزیم مورد نیاز خود را از منابع غذایی مانند حبوبات، میوه های خشک و مغزها تأمین کنید.
شاید شنیده باشید که گرفتگی عضلات پا نشانه کمبود کلسیم است و مصرف مکمل کلسیم می تواند این مشکل را برطرف کند. اگرچه دریافت مقدار کافی کلسیم ضروری است، اما شواهد علمی قوی ای وجود ندارد که نشان دهد مصرف اضافی کلسیم از گرفتگی عضلات پا در بارداری جلوگیری می کند. همین موضوع درباره ویتامین C در بارداری و ویتامین D در بارداری نیز صدق می کند.
توجه: قبل از مصرف هرگونه مکمل در دوران بارداری، با پزشک خود مشورت کنید. اگر پزشک مصرف مکملی را توصیه کرد، از او بخواهید یک برند معتبر را به شما معرفی کند.
آیا گرفتگی عضلات پا یا درد پا در بارداری برای جنین خطر دارد؟
اگرچه گرفتگی عضلات پا در بارداری ممکن است بسیار ناراحت کننده و حتی دردناک باشد، اما معمولا هیچ تأثیر منفی طولانی مدتی بر شما یا جنین ندارد. همین موضوع درباره بیشتر دلایل درد پا نیز صدق می کند.
با این حال، ترومبوز ورید عمقی (DVT) استثنا است. اگرچه این مشکل نادر است، اما در صورت عدم درمان می تواند خطرناک باشد.
در دوران بارداری، احتمال ایجاد لخته خون بیشتر است، زیرا:
- رشد جنین فشار بیشتری به عروق خونی وارد می کند.
- بدن شما برای جلوگیری از خونریزی بیش از حد هنگام زایمان، سریع تر لخته تشکیل می دهد.
اگر در گذشته سابقه ایجاد لخته خون داشته اید یا این مشکل در خانواده شما شایع است، حتما پزشک خود را در جریان بگذارید تا در صورت لزوم وضعیت شما را از نظر احتمال تشکیل لخته بررسی کند.
چه زمانی باید درباره گرفتگی عضلات پا یا درد پا با پزشک مشورت کرد؟
در بیشتر موارد، گرفتگی عضلات پا در بارداری جای نگرانی ندارد. اما اگر علائم زیر را داشتید، بهتر است بلافاصله با پزشک خود تماس بگیرید:
- درد عضلانی مداوم است و فقط یک گرفتگی گذرا نیست.
- شدت درد بسیار زیاد است.
- پایتان متورم، قرمز یا حساس شده است.
- پا هنگام لمس، گرم تر از حد معمول است.
اگر پس از انجام حرکات کششی، ماساژ دادن و نوشیدن آب کافی، علائم شما بهبود نیافت، ممکن است نشانه ایجاد لخته خون باشد که نیاز به مراقبت فوری پزشکی دارد.
در اکثر موارد، گرفتگی عضلات پا در بارداری یا درد پا جای نگرانی ندارد و نیازی به مراجعه به پزشک نیست. اما اگر درد مداوم و آزاردهنده است، با پزشک خود مشورت کنید تا روش های پیشگیری و کاهش گرفتگی عضلات را بررسی کنید.
نتیجه گیری
گرفتگی عضلات پا در بارداری مشکلی شایع اما معمولا بی خطر است که بیشتر در سه ماهه دوم و سوم رخ می دهد. این مشکل می تواند به دلایلی مانند خستگی عضلانی، کمبود ویتامین ها، کم تحرکی یا تورم پاها ایجاد شود. خوشبختانه، راهکارهایی مانند حرکات کششی، ماساژ، پیاده روی، نوشیدن آب کافی و مصرف مواد مغذی می توانند به کاهش گرفتگی کمک کنند.
در بیشتر موارد، این گرفتگی ها خطری برای مادر و جنین ندارند. اما در صورت درد شدید، تورم، قرمزی یا گرمی پا، بهتر است هر چه سریع تر با پزشک خود تماس بگیرید.
شما چه تجربه ای از گرفتگی عضلات پا در بارداری دارید؟
چه روش هایی برای کاهش این مشکل به شما کمک کرده است؟ نظرات و تجربیات خود را در بخش دیدگاه ها با ما به اشتراک بگذارید!
