گرفتن اسپرم از بیضه یا اپیدیدیم، کاملا با نمونه برداری تشخیصی بیضه تفاوت دارد. در نمونه برداری تشخیصی، هدف بررسی وضعیت سلول ها و عملکرد بیضه است؛ اما در روش برداشت اسپرم، تمرکز تنها بر یافتن اسپرم زنده و قابل استفاده است.
این روش مخصوص مردانی است که در مایع منی آن ها هیچ اسپرمی یافت نمی شود (آزواسپرمی).
در مواردی که علت ناباروری، انسداد در مسیر خروج اسپرم باشد، گرفتن اسپرم از بیضه از طریق یک سوزن ساده قابل انجام است. اما در شرایطی که مشکل از تولید اسپرم در خود بیضه ها ناشی می شود، باید بافت بیضه به طور گسترده تری نمونه برداری شود.
این تفاوت باعث می شود زمان انجام، نوع بی حسی مورد نیاز، و ابزارهای استفاده شده در هر روش، بسیار متفاوت باشد.
احتمال یافتن اسپرم در مردان مبتلا به مشکلات بیضه
متأسفانه، آزمایش های فعلی نمی توانند با دقت بالا پیش بینی کنند که آیا در بافت بیضه فردی که مشکل تولید اسپرم دارد، اسپرم وجود دارد یا خیر. آزمایش های ژنتیکی ممکن است تا حدی کمک کننده باشند، اما هیچ کدام نتیجه قطعی نمی دهند.
حتی الگوی مشکلات موجود در بیضه، که هنگام نمونه برداری تشخیصی دیده می شود، تنها اندکی قابلیت پیش بینی دارد. آزمایش های خونی مانند بررسی هورمون ها نیز نمی توانند پیش بینی دقیقی ارائه دهند.
بنابراین، اگر علت نبود اسپرم در مایع منی (صفر بودن شمارش اسپرم) از قبل مشخص شده باشد، نمونه برداری بیضه برای تشخیص انجام نمی شود و مستقیما روش برداشت اسپرم اجرا می شود.
نکته مهم این است که حتی اگر در یک برداشت قبلی اسپرم یافت شده باشد، تضمینی وجود ندارد که در برداشت های بعدی نیز این اتفاق تکرار شود.
زمان مناسب برای گرفتن اسپرم از بیضه در روند IVF
زمان بندی برای گرفتن اسپرم از بیضه، به ویژه زمانی که قرار است هم زمان با چرخه لقاح مصنوعی (IVF) انجام شود، چالشی مهم به شمار می رود. دو روش رایج وجود دارد:
- برداشت اسپرم قبل از شروع سیکل IVF: این کار امکان فریز کردن اسپرم و استفاده بعدی از آن را فراهم می کند. این روش مزیت دارد چون پیش از آغاز فرآیند پرهزینه IVF، می توان از وجود اسپرم مطمئن شد. چون در اغلب موارد، احتمال یافتن اسپرم کمتر از 60 درصد است.
- برداشت اسپرم هم زمان با تخمک گیری از همسر: این روش بیشتر در مراکز IVF ترجیح داده می شود، چون اسپرم تازه نسبت به اسپرم فریز شده برای لقاح کیفیت بهتری دارد.
با توجه به این موضوع، در بیشتر موارد، گرفتن ساده اسپرم برای مردانی که دچار انسداد هستند (اما تولید اسپرم در آن ها طبیعی است) در همان روز تخمک گیری انجام می شود. از جمله روش های مرسوم در این افراد، می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- گرفتن اسپرم از طریق سوزن از بیضه (TESA)
- برداشت اسپرم از اپیدیدیم با سوزن (PESA)
- گرفتن اسپرم با جراحی باز بیضه (TESE)
در مواردی که مشکل در تولید اسپرم وجود دارد، روشی به نام Microdissection TESE (MicroTESE) به کار می رود که بسیار دقیق تر و پیچیده تر است.
این روش یک روز پیش از تخمک گیری زن انجام می شود و نیاز به برنامه ریزی دقیق بین تیم اورولوژی و متخصص زنان و نازایی دارد.
کدام روش گرفتن اسپرم از بیضه برای شما مناسب است؟
برای مردانی که تولید اسپرم طبیعی دارند اما به دلیل انسداد دچار ناباروری شده اند، ساده ترین و مقرون به صرفه ترین راه، استفاده از روش آسپیراسیون (مکش با سوزن) است. این کار معمولا تحت بی حسی موضعی در مطب یا اتاق عمل انجام می شود و تنها حدود 10 دقیقه زمان می برد.
اما برای مردانی که مشکل اصلی در عملکرد بیضه و تولید اسپرم دارند، گرفتن اسپرم از بیضه دشوارتر و زمان برتر است.
بهترین گزینه در این شرایط، روش MicroTESE است. در این تکنیک از میکروسکوپ جراحی برای بررسی دقیق بافت های بیضه استفاده می شود.
نکته مهم این است که این میکروسکوپ نمی تواند خود اسپرم را نشان دهد، بلکه به پزشک کمک می کند تا لوله های تولید اسپرم (لوله های منی ساز) را که احتمال بیشتری برای داشتن اسپرم دارند، شناسایی کند.
در حین جراحی، مقدار کمی از بافت به آزمایشگاه IVF فرستاده می شود تا با استفاده از میکروسکوپ قوی تری بررسی شود و حضور اسپرم تأیید گردد.
این روند ممکن است بارها تکرار شود تا زمانی که اسپرم کافی برای لقاح خارج رحمی به دست آید.
همچنین معمولا اسپرم اضافی نیز ذخیره می شود تا در صورت نیاز به IVF در آینده یا تمایل به فرزند دوم، نیازی به انجام دوباره جراحی نباشد. این فرآیند گاهی ممکن است تا 4 ساعت نیز طول بکشد.
خلاصه ای از روش های گرفتن اسپرم از بیضه
TESA (Testicular Sperm Aspiration)
روش TESA یکی از گزینه های رایج برای مردانی است که نیاز به گرفتن اسپرم برای IVF یا ICSI دارند. این روش تحت بی حسی موضعی، در مطب یا اتاق عمل و هماهنگ با زمان تخمک گیری زن انجام می شود.
در این تکنیک، یک سوزن به بیضه وارد می شود و بافت حاوی اسپرم به بیرون مکیده می شود.
معمولا این روش برای مردانی که دچار آزواسپرمی انسدادی هستند (مثلا پس از وازکتومی) استفاده می شود.
گاهی اوقات، از این روش بافت یا اسپرم کافی به دست نمی آید و در چنین مواردی، نیاز به نمونه برداری باز از بیضه خواهد بود.
روش PESA یا آسپیراسیون اپیدیدیم از راه پوست
PESA (Percutaneous Epididymal Sperm Aspiration) برای مردانی که آزواسپرمی انسدادی دارند انجام می شود؛ یعنی افرادی که به دلیل بستن لوله (وازکتومی) یا عفونت گذشته دچار انسداد در مسیر خروج اسپرم شده اند.
در این روش، با استفاده از بی حسی موضعی و در محیط اتاق عمل یا مطب، اسپرم مستقیما از اپیدیدیم (لوله بالای بیضه) برداشت می شود.
PESA معمولا با زمان برداشت تخمک از شریک زن هماهنگ می شود تا برای لقاح خارج رحمی (IVF/ICSI) آماده باشند.
روش TESE یا گرفتن اسپرم از پوست بیضه
در TESE (Testicular Sperm Extraction)، یک برش کوچک روی بیضه ایجاد می شود و لوله های اسپرم ساز داخل آن بررسی می گردند تا اسپرم یافت شود.
این روش ممکن است به صورت برنامه ریزی شده انجام شود یا هم زمان با برداشت تخمک از زن تنظیم گردد.
معمولا در اتاق عمل و تحت آرام بخشی یا بی حسی موضعی انجام می شود.
در بیشتر موارد، اسپرم به دست آمده برای آی وی اف یا میکرواینجکشن (ICSI) فریز می شود.
امروزه، روش MicroTESE جایگزین TESE در مردان مبتلا به مشکل تولید اسپرم و آزواسپرمی غیرانسدادی شده و به دلیل دقت بالاتر، گزینه بهتری به شمار می رود.
روش MESA یا آسپیراسیون میکروسکوپی از اپیدیدیم
MESA (Microsurgical Epididymal Sperm Aspiration) برای مردانی مناسب است که به دلایل خاصی از جمله بستن لوله (وازکتومی) یا نبود مادرزادی لوله های وازدفران دچار انسداد شده اند.
این روش در اتاق عمل، تحت بیهوشی عمومی و با استفاده از میکروسکوپ جراحی انجام می شود.
MESA اغلب با زمان برداشت تخمک از زن هماهنگ است و اسپرم های برداشت شده در آن به صورت گسترده فریز می شوند تا برای لقاح های بعدی در دسترس باشند.
مزیت MESA نسبت به روش های دیگر این است که اسپرم های بالغ تر و بیشتری جمع آوری می کند، بدون آنکه تولید هورمون های جنسی در بیضه را مختل کند.
به همین دلیل، انتخاب اول برای مردان با نبود مادرزادی وازدفران ها به شمار می رود.
روش MicroTESE یا میکروتسه با میکروسکوپ
MicroTESE (Microdissection Testicular Sperm Extraction) برای مردانی استفاده می شود که مشکل در تولید اسپرم دارند و در آزمایش منی آن ها هیچ اسپرمی دیده نمی شود (آزواسپرمی غیرانسدادی).
این روش در اتاق عمل، با بیهوشی عمومی و تحت میکروسکوپ جراحی پیشرفته انجام می شود و یک روز پیش از برداشت تخمک شریک زن برنامه ریزی می گردد تا هردو در کنار هم باشند.
در MicroTESE، لوله هایی که احتمال بیشتری برای داشتن اسپرم دارند، با دقت شناسایی شده و نمونه گیری می شوند.
در طول جراحی، نمونه های بافتی به آزمایشگاه IVF فرستاده می شوند تا زیر میکروسکوپ بررسی شود که آیا اسپرم قابل استفاده وجود دارد یا خیر.
در صورت موفقیت، اسپرم ها برای آی وی اف فعلی یا چرخه های بعدی فریز می شوند.
در برخی موارد، زوج ها از قبل اسپرم اهدایی به عنوان پشتیبان در نظر می گیرند تا در صورت عدم موفقیت MicroTESE، مسیر درمانی قطع نشود.
MicroTESE علاوه بر اینکه میزان موفقیت بیشتری دارد، آسیب کمتری به بافت بیضه وارد می کند و روش ایمن تر و دقیق تری به شمار می آید.
سخنی از نی نی تینی
انتخاب روش گرفتن اسپرم از بیضه باید بر اساس نوع مشکل (انسدادی یا تولیدی)، شرایط زوجین، ترجیح آزمایشگاه IVF و زمان بندی مناسب انجام شود.
پزشک متخصص اورولوژی در هماهنگی با متخصص ناباروری زنان، بهترین گزینه را برای شما پیشنهاد خواهد داد.
منتظر تجربه ها و پرسش های شما هستیم!
اگر شما یا همسرتان تجربه ای در زمینه استفاده از یکی از این روش های برداشت اسپرم دارید، خوشحال می شویم آن را در بخش نظرات با دیگران به اشتراک بگذارید.
همچنین اگر سؤالی درباره تفاوت روش ها، نحوه انجام، هزینه ها یا میزان موفقیت دارید، در قسمت دیدگاه ها بنویسید تا به آن پاسخ دهیم.
تجربه شما می تواند راهنمای ارزشمندی برای زوج های دیگر در مسیر درمان ناباروری باشد.
