بسیاری از زنان در طول زندگی خود ممکن است با کیست های تخمدان روبه رو شوند، اما اغلب از وجود آنها بی خبرند، زیرا بیشتر این کیست ها بدون علامت هستند و خودبه خود برطرف می شوند. یکی از انواع مهم این کیست ها، کیست هموراژیک تخمدان است که ممکن است با تجمع خون در داخل کیست همراه باشد.
شناخت علائم، روش های درمان و چشم انداز این نوع کیست می تواند به شما کمک کند تا سلامت تخمدان های خود را بهتر پیگیری کنید و در صورت نیاز اقدامات به موقع انجام دهید. در این مقاله، همه نکات لازم درباره کیست هموراژیک تخمدان ، از علائم تا درمان و پیش آگهی، به زبان ساده و کاربردی برای شما توضیح داده شده است.
کیست هموراژیک تخمدان چیست؟
کیست هموراژیک نوعی کیست تخمدان است که ممکن است بدون هیچ علامتی ایجاد شود و خودبه خود برطرف شود. با این حال، در برخی موارد می تواند باعث بروز عوارض جدی شود و نیاز به درمان پیدا کند. درمان ممکن است مراقبت محافظه کارانه باشد یا در شرایط خاص نیاز به جراحی داشته باشد.
کیست های تخمدان، کیسه های پر از مایع هستند که روی تخمدان ها تشکیل می شوند و بسیار شایع هستند، به ویژه در افرادی که هنوز پریود می شوند. اکثر این کیست ها هیچ علامتی ایجاد نمی کنند و بدون درمان از بین می روند، بنابراین ممکن است حتی متوجه وجود آنها نشوید. با این حال، تخمین زده شده که حدود ۷ درصد از زنان در طول زندگی خود دچار کیستی می شوند که علائم ایجاد می کند.
انواع کیست های عملکردی
کیست های عملکردی رایج ترین نوع کیست تخمدان هستند و با چرخه قاعدگی مرتبط اند. دو نوع اصلی کیست عبارت اند از:
- کیست فولیکولی: فولیکول، همان کیسه ای است که تخمک در آن رشد می کند. وقتی تخمک آزاد می شود، فولیکول می ترکد. اگر فولیکول باز نشود، یک کیست فولیکولی تشکیل می شود.
- کیست جسم زرد: جسم زرد مجموعه ای از سلول ها است که پس از آزاد شدن تخمک از فولیکول خالی تشکیل می شود. اگر جسم زرد دوباره بسته شود و پر از مایع گردد، کیست جسم زرد شکل می گیرد.
کیست هموراژیک تخمدان زمانی رخ می دهد که خون در یک کیست تجمع پیدا کند، معمولا در کیست جسم زرد. طبق بررسی های سال 2019، خونریزی ممکن است به دلیل تعداد زیاد رگ های خونی شکننده موجود در کیست های تخمدان ایجاد شود.
علائم کیست هموراژیک تخمدان
علائم این نوع کیست ممکن است متفاوت باشد و بعضی افراد هیچ علامتی تجربه نکنند.
هنگامی که علائم ظاهر می شوند، درد لگن در سمت کیست شایع ترین علامت اولیه است. این درد می تواند متناوب باشد و حس آن از یک ناراحتی مبهم تا درد شدید شبیه کرامپ متغیر باشد.
سایر علائم ممکن کیست های تخمدان شامل موارد زیر است:
- نفخ یا ورم مداوم شکم
- درد هنگام رابطه جنسی
- درد در طول قاعدگی
- خونریزی غیرطبیعی واژینال (مثلا بین دوره های قاعدگی)
- احساس سیری زودهنگام بعد از خوردن غذا
- تکرر ادرار
- مشکل در ادرار کردن یا دفع مدفوع
علائم جدی کیست هموراژیک تخمدان
گاهی اوقات این کیست می تواند عوارض جدی ایجاد کند. به عنوان مثال، اگر کیست پاره شود، ممکن است باعث خونریزی داخلی شود.
عوارض دیگر ناشی از پارگی این کیست شامل:
- هموپریتونئوم: نوعی خونریزی داخلی که در حفره شکمی تجمع خون رخ می دهد
- شوک هیپوولمیک: ناشی از کم شدن حجم خون و ممکن است به نارسایی عضو منجر شود
- سپسیس: پاسخ تهدیدکننده زندگی بدن به عفونت (اگر کیست همراه با عفونت لگنی باشد)
کیست ها همچنین می توانند باعث چرخش تخمدان شوند؛ وضعیتی که در آن تخمدان می چرخد و جریان خون به آن قطع می شود، که می تواند باعث مرگ بافت تخمدان شود.
علائم پارگی کیست هموراژیک تخمدان ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- درد شدید و ناگهانی لگن
- تهوع و استفراغ
- ضعف و سرگیجه
- رنگ پریدگی، تعریق یا پوست سرد و چسبناک
- تنگی نفس
- ضربان قلب سریع یا ضعیف
- تب
- گیجی
پاره شدن کیست هموراژیک تخمدان و چرخش آن یک اورژانس پزشکی است و نیاز به مراقبت فوری دارد.
تشخیص کیست هموراژیک تخمدان
اگر پزشک به وجود کیست تخمدان مشکوک باشد، اغلب سونوگرافی لگن یا واژینال توصیه می شود. سونوگرافی با استفاده از امواج صوتی با فرکانس بالا، تصاویری از داخل بدن ایجاد می کند.
سونوگرافی به عنوان استاندارد طلایی برای تشخیص کیست هموراژیک شناخته می شود و به پزشک کمک می کند ویژگی های مختلف کیست تخمدان را بررسی کند، از جمله:
- اندازه
- شکل
- موقعیت
- ترکیب داخلی، مانند جامد، پر از مایع یا ترکیبی
گاهی ممکن است از سونوگرافی داپلر رنگی نیز استفاده شود که جریان خون اطراف و داخل کیست را بررسی می کند و کمک می کند تفاوت بین کیست خوش خیم تخمدان و سرطان تخمدان مشخص شود.
یک توده بدخیم معمولا جریان خون داخل و اطراف خود دارد، زیرا تومور در حال رشد نیاز به خون رسانی دارد. یک کیست هموراژیک تخمدان ممکن است جریان خون اطراف خود را داشته باشد اما داخل آن جریان خون وجود نداشته باشد.
در برخی موارد، پزشک ممکن است تصویربرداری تکمیلی مانند سی تی اسکن را تجویز کند و آزمایش های آزمایشگاهی مختلف از جمله:
- تست بارداری
- شمارش کامل خون برای بررسی نشانه های خونریزی
- آزمایش CA-125 برای کمک به رد احتمال سرطان تخمدان
درمان و چشم انداز کیست هموراژیک تخمدان
درمان کیست هموراژیک تخمدان
درمان کیست هموراژیک تخمدان به اندازه کیست و اینکه آیا علائم ایجاد می کند یا خیر بستگی دارد.
- کیست های کوچک و بدون علامت معمولا نیازی به درمان ندارند یا می توان آنها را با روش های محافظه کارانه مدیریت کرد. در این روش، درمان شامل جراحی نمی شود مگر اینکه کیست بزرگ تر شود، علائم شدید ایجاد کند یا هر دو اتفاق رخ دهد.
- اگر درد لگن وجود داشته باشد، مدیریت محافظه کارانه ممکن است شامل داروهای ضد درد بدون نسخه یا داروهای تجویزی برای کنترل درد باشد. پزشک همچنین ممکن است سونوگرافی پیگیری انجام دهد تا وضعیت کیست را بررسی کند.
- کیست های بزرگ هموراژیک ، به ویژه آنهایی که بیش از 5 سانتی متر قطر دارند، ممکن است نیاز به جراحی پیدا کنند، به ویژه اگر:
- با مدیریت محافظه کارانه از بین نروند
- دچار پارگی شده باشند
- با چرخش تخمدان همراه باشند
کیستکتومی، جراحی برای برداشتن کیست از تخمدان است. در موارد شدید، مانند زمانی که چرخش تخمدان جریان خون به تخمدان را قطع کرده باشد، پزشک ممکن است تصمیم بگیرد کل تخمدان را بردارد (اووفورکتومی).
پارگی کیست هموراژیک تخمدان می تواند باعث خونریزی شدید شود. در این شرایط، ممکن است جراحی برای قطع خونریزی و خارج کردن خون از شکم لازم باشد. گاهی تزریق خون نیز مورد نیاز است.
کیست های پاره شده یا آنهایی که با چرخش تخمدان همراه هستند، ممکن است نیاز به برداشتن تخمدان آسیب دیده داشته باشند.
در حالی که برداشتن یک تخمدان معمولا بر باروری تأثیری ندارد، برخی مطالعات نشان می دهند که این عمل می تواند در شانس بارداری از طریق لقاح آزمایشگاهی (IVF) تاثیرگذار باشد.
چشم انداز کیست هموراژیک تخمدان
اکثر کیست های عملکردی معمولا بعد از 6 تا 8 هفته خودبه خود از بین می روند.
تحقیقات نشان داده است که 87.5% کیست های هموراژیک تخمدان طی 6 هفته با مدیریت محافظه کارانه حل می شوند.
جراحی برای برداشتن کیست تخمدان به ندرت با عوارض همراه است و برداشتن کل تخمدان معمولا تأثیری بر باروری ندارد. با این حال، در مورد IVF، برداشتن تخمدان ممکن است گاهی شانس بارداری و تولد نوزاد زنده را کاهش دهد.
سخنی از نی نی تینی
کیست هموراژیک تخمدان زمانی رخ می دهد که خون در یک کیست تخمدان مرتبط با چرخه قاعدگی تجمع پیدا کند، که اغلب کیست جسم زرد است.
- اکثر کیست های تخمدان هیچ علامتی ایجاد نمی کنند، اما اگر علائم ظاهر شوند، درد لگن در سمت کیست شایع ترین علامت است.
- برخی از کیست های هموراژیک ممکن است خودبه خود از بین بروند، در حالی که برخی دیگر می توانند منجر به عوارض جدی شوند.
- درمان کیست هموراژیک به اندازه کیست و شدت علائم بستگی دارد:
- کیست های کوچک و بدون علامت: مدیریت محافظه کارانه
- کیست های بزرگ یا با عوارض: جراحی
اگر تجربه ای از کیست هموراژیک تخمدان داشته اید، یا سوالی درباره علائم و درمان آن دارید، می توانید در بخش نظرات با ما به اشتراک بگذارید. کارشناسان ما آماده پاسخگویی و راهنمایی شما هستند.
همچنین این مقاله را با دوستان و آشنایانی که ممکن است نیاز به اطلاعات دقیق درباره کیست تخمدان داشته باشند، به اشتراک بگذارید تا آنها هم از این راهنمای جامع بهره مند شوند.
