کیست درموئید در نوزادان

کیست درموئید در نوزادان یکی از مشکلات مادرزادی نسبتا شایع است که ممکن است در بدو تولد یا سال های اولیه زندگی کودک شناسایی شود. این کیست ها معمولا خوش خیم هستند، اما بسته به محل قرارگیری، می توانند با علائم یا عوارضی همراه باشند. در این مقاله، با علت ایجاد، نشانه ها و روش های درمان کیست درموئید در نوزادان و کودکان آشنا می شوید.

کیست درموئید چیست؟

کیست درموئید در نوزادان یک توده ی غیرطبیعی اما اغلب بی خطر است که شامل مجموعه ای از بافت های طبیعی بدن می شود. این توده ها در یک کیسه ی سلولی (ساک) تشکیل می شوند و ممکن است در زیر پوست یا حتی در بخش های عمقی تر بدن ظاهر شوند. واژه “درموئید” از واژه ای لاتین برگرفته شده که به معنای «شبیه پوست» است.

در واقع، کیست های درموئید می توانند حاوی ترکیباتی مانند:

• پوست یا غدد چربی
• مو
• مایع
• استخوان
• اعصاب
• دندان

باشند و در نواحی مختلف بدن، به ویژه سر و گردن، تشکیل  شوند. این کیست ها اغلب از بدو تولد وجود دارند و در بسیاری از موارد، تنها راه درمان آن ها جراحی برداشتن کیست درموئید در نوزادان و کودکان است.

انواع کیست درموئید در نوزادان و کودکان

در حدود 80% از کیست های درموئید در نواحی سر و گردن ظاهر می شوند. شایع ترین نوع آن، کیست درموئید اطراف چشم (پری اوربیتال) است که در لبه ی خارجی یکی از ابروها تشکیل می شود.

سایر انواع رایج کیست درموئید عبارتند از:

• کیست درموئید تخمدانی: این نوع در یا روی تخمدان ظاهر می شود و معمولا در نوجوانی یا بزرگسالی تشخیص داده می شود.
• کیست درموئید نخاعی: در امتداد ستون فقرات رشد می کند و در صورت رشد بیش از حد، ممکن است روی اعصاب فشار بیاورد.

انواع نادرتر کیست درموئید شامل:

• کیست درموئید چشمی (اپی بولبار): در سطح چشم ظاهر می شود.
• کیست درموئید مغزی: در داخل مغز تشکیل می شود.
• کیست درموئید سینوسی: در حفره های بینی رشد می کند.
• کیست درموئید اربیتال: در اطراف استخوان های چشم به وجود می آید.

چه کسانی بیشتر در معرض کیست درموئید هستند؟

گرچه هر کسی ممکن است دچار این کیست ها شود، اما آمار نشان می دهد که حدود 70% از موارد کیست درموئید در کودکان زیر 5 سال تشخیص داده می شود. همچنین، در 40% از موارد، این کیست ها از بدو تولد شناسایی می شوند. بنابراین، علت ایجاد کیست درموئید در نوزادان و کودکان معمولا ژنتیکی و مادرزادی است و از همان مراحل اولیه ی رشد جنین در رحم شکل می گیرد.

علت ایجاد کیست درموئید در نوزادان و کودکان

این کیست ها نوعی ناهنجاری مادرزادی هستند و زمانی ایجاد می شوند که لایه های پوست به طور کامل در دوران جنینی به هم نچسبند. در نتیجه، برخی سلول ها و بافت های پوستی در جایی غیرعادی از بدن جمع شده و شروع به رشد می کنند.

این سلول ها و غدد درون کیسه ای قرار می گیرند و به مرور زمان مایع یا مواد دیگر تولید کرده و باعث رشد کیست می شوند. با اینکه این روند بی خطر به نظر می رسد، در برخی موارد می تواند به علائم فیزیکی یا عوارض جدی تر منجر شود.

علائم کیست درموئید در نوزادان و کودکان

بیشتر نوزادان یا کودکان مبتلا به کیست درموئید، در ابتدا هیچ علامت خاصی ندارند. اما با رشد کیست، برخی نشانه ها می توانند ظاهر شوند که بسته به محل کیست متفاوت هستند:

• کیست درموئید اطراف چشم: به صورت یک توده ی کوچک و زردرنگ در لبه ابرو ظاهر می شود و با گذشت زمان ممکن است به استخوان زیرین فشار وارد کند و شکل آن را تغییر دهد.
• کیست درموئید تخمدان: در دختران نوجوان می تواند باعث درد در ناحیه لگن، به ویژه در دوران قاعدگی شود.
• کیست درموئید نخاعی: با رشد کیست ممکن است فشار روی نخاع ایجاد شود و علائمی از جمله علائم زیر پدید آید:
  • ضعف در پاها و دست ها
  • اختلال در راه رفتن
  • بی اختیاری ادرار

روش های تشخیص کیست درموئید در نوزادان

برای تشخیص دقیق کیست درموئید در نوزاد یا کودک، پزشک ابتدا علائم ظاهری را بررسی می کند. سپس بسته به محل کیست، از روش های زیر استفاده می شود:

• معاینه ی فیزیکی: اگر کیست زیر پوست باشد، پزشک با لمس و مشاهده آن را بررسی می کند.
• تصویربرداری با سی تی اسکن یا ام آر آی: این روش ها، بدون نیاز به جراحی، تصویر واضحی از موقعیت و اندازه ی کیست ارائه می دهند، مخصوصا اگر کیست در نزدیکی اعصاب یا شریان های حساس باشد.
• سونوگرافی لگنی یا واژینال: در صورتی که شک به کیست تخمدانی باشد، پزشک با کمک امواج صوتی بدون درد، وضعیت تخمدان ها را بررسی می کند.

درمان کیست درموئید در نوزادان و کودکان

تنها روش قطعی برای درمان این کیست ها، جراحی است. نوع جراحی بستگی به محل کیست دارد:

• کیست درموئید اطراف چشم: با بی حسی موضعی و از طریق یک برش کوچک خارج می شود. پزشک تلاش می کند جای زخم به حداقل برسد.
• کیست درموئید تخمدانی: در صورتی که اندازه کیست کوچک باشد، تنها خود کیست برداشته می شود (سیستکتومی). اما اگر کیست بزرگ باشد، ممکن است همراه با تخمدان برداشته شود.
• کیست درموئید نخاعی: با استفاده از جراحی میکروسکوپی بسیار دقیق انجام می شود. بیمار در حین عمل به کمک بیهوشی عمومی در حالت خواب قرار دارد تا جراح به راحتی به محل کیست دسترسی داشته باشد.

چشم انداز و پیش آگهی کیست درموئید در نوزادان و کودکان

چه انتظاری باید از کیست درموئید داشته باشم؟

در اغلب موارد، اگر کیست درموئید در نوزادان یا کودکان درمان نشود، مشکلی جدی ایجاد نمی کند. اما در برخی موارد، با گذشت زمان و افزایش اندازه، ممکن است این کیست ها باعث بروز عوارض کیست درموئید در نوزادان و کودکان شوند. این عوارض ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• آسیب به استخوان های اطراف کیست، به ویژه در ناحیه صورت یا جمجمه.
• عفونت کیست که ممکن است با قرمزی، گرما و درد همراه باشد.
• فشار به نخاع یا اعصاب (در موارد کیست های درموئید نخاعی).
• پاره شدن کیست که می تواند درد شدید و التهاب ایجاد کند.
• در مورد کیست های تخمدانی: چرخش تخمدان (تورشن)، که یک وضعیت اورژانسی و دردناک است.

خبر خوب این است که عمل جراحی برداشتن کیست درموئید در نوزادان و کودکان اغلب ایمن و مؤثر است. با برداشتن کیست، می توان از بروز بسیاری از این عوارض جلوگیری کرد.

در صورتی که کودک یا شما دچار کیست درموئید تخمدان هستید، حتما با پزشک درباره اثرات احتمالی جراحی بر باروری گفت وگو کنید.

پیشگیری از کیست درموئید در نوزادان

آیا می توان از ایجاد کیست درموئید جلوگیری کرد؟

پاسخ کوتاه و صادقانه این است: خیر. از آنجا که کیست های درموئید مادرزادی هستند و از زمان رشد جنین در رحم شکل می گیرند، راهی برای پیشگیری از آن ها وجود ندارد. این موضوع ارتباطی با سبک زندگی، تغذیه یا مراقبت های دوران بارداری ندارد و صرفا به روند طبیعی رشد پوست و بافت ها در دوران جنینی مربوط می شود.

زندگی با کیست درموئید

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنم؟

اگر متوجه شدید که کودک شما یا خودتان علائمی جدید دارید، یا نشانه های قبلی شدیدتر شده اند، مراجعه به پزشک ضروری است. در موارد زیر باید فورا به مراکز درمانی مراجعه کنید:

• کیست دچار التهاب، قرمزی یا تورم شده است.
• احساس درد در محل کیست ایجاد شده یا افزایش یافته است.
• رنگ یا اندازه ی کیست تغییر کرده است.
• کیست پاره شده یا ترشحات غیرعادی دارد.

پزشک متخصص می تواند با بررسی دقیق شرایط، تصمیم بگیرد که آیا نیاز به جراحی وجود دارد یا خیر.

پرسش هایی که بهتر است از پزشک خود بپرسید

برای درک بهتر وضعیت کیست درموئید در نوزاد یا کودک خود، پرسیدن سؤالات زیر از پزشک می تواند کمک کننده باشد:

• بهترین روش درمان برای نوع خاص کیست درموئید کودک من چیست؟
• آیا پس از جراحی، احتمال برگشت کیست وجود دارد؟
• دوران نقاهت بعد از جراحی چقدر طول می کشد و چه مراقبت هایی لازم است؟
• اگر کیست تخمدانی باشد، آیا جراحی روی باروری در آینده تأثیر خواهد داشت؟

این سؤالات به شما کمک می کند تا با اطمینان بیشتری روند درمان را دنبال کنید.

سخنی از نی نی تینی

کیست درموئید در نوزادان معمولا خوش خیم و بی خطر هستند، اما در برخی موارد می توانند به مشکلات جدی منجر شوند، به ویژه اگر در نزدیکی اعضای حیاتی مانند مغز، نخاع یا تخمدان ها قرار داشته باشند.

اگر فرزند شما یا خودتان دچار کیست درموئید در نوزادی یا کودکی هستید، حتما با پزشک متخصص مشورت کنید. در بسیاری از موارد، جراحی ساده و ایمن می تواند کیست را به طور کامل حذف کرده و از بروز عوارض جلوگیری کند. تشخیص زودهنگام، پیگیری دقیق و انتخاب روش درمانی مناسب می تواند نقش مهمی در حفظ سلامت کودک شما داشته باشد.